۲۶-۰۷-۹۶، ۰۹:۳۰ ب.ظ
عــالــم دخـــــان؛ نزدیک شدن عوالم
در سال های قبل از ظهور و در اوج بروز شبهات، فتنه ها و آلودگی های آخرالزّمانی، در اثر فراخوان گسترده انسان ها، بسیاری از دیوارهای حائل میان عوالم انسانی و سایر موجودات، مانند اجنّه برداشته شده و دست آنها در دخل و تصرّف در امور انسان ها باز و بازتر می شود. در آن هنگام، فرمانده و آمر اصلی، موجوداتی نادیدنی هستند که حکم خود را جاری می سازند، جدل می آفرینند، مردمان را به گناه و هتک حرمت تشویق کرده و مسیر را برایشان هموار می سازند. آنان خبائث و زشتی ها را زیبا جلوه می دهند، از عمل خیر ممانعت می کنند، آتش فتنه ها را شعله ور ساخته و باعث بروز انواع و اقسام جرم ها و جنایت ها در میان مردم می شوند. وضعیتی که امروزه به گونه های مختلف، شاهد و ناظرش هستیم.کلمه شیطان، به دو معنی به کار رفته است، یکی معنوی لغوی است.
شیطان، از «شَطَن» و «شاطن» گرفته شده و هر دو به معنی پلید، خبیث، پست و موجودی سرکش، متمرّد و نافرمان به کار برده می شود. به عبارت دیگر، به هر چیز مرموز، موذی و آزاردهنده، شیطان گفته می شود. این کلمه همچنین به معنی منحرف کننده، یاغی و طاغی، شریر و شرارت کننده، دور بودن و دور شدن از حقّ و حقیقت، دور شدن از رحمت و مغفرت الهی، بدخوی و سخت دل، بدجنس، هلاک کننده و هلاک شونده نیز آمده است.
این معانی و صفات در هر موجودی از انسان یا جنّ و حتّی حیوانات باشد، از مصادیق شیطان است؛ امّا در معنی اصطلاحی، همچنان که متبادر به ذهن عموم مردم می شود، شیطان همان ملعون و متمرّدی است که بر آدم(ع) سجده نکرد و از درگاه الهی رانده شد.
در برخی روایات، نام اصلی ابلیس، حارث (حرث) بوده است که به دلیل داشتن عبادت طولانی، او را عزازیل، یعنی عزیز خدا خطاب می کردند. وی پس از عُجب، ابلیس نامیده شد و پس از امتناع از سجده و رانده شدن از درگاه الهی، شیطان نام گرفت.
آیات بسیاری از قرآن کریم درباره معامله شیطان با انسان، گفت وگو می کند.
از میان انسان ها، بعضی بدون هیچ علم و دانشی درباره خداوند و آفرینش هستی به مجادله می پردازند.
«وَ مِنَ النَّاسِ مَن یجَادِلُ فِی اللهِ بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یتَّبِعُ کلَّ شَیطَانٍ مَّرِیدٍ؛1
و برخی از مردم درباره خدا، بدون هیچ علمی مجادله می کنند و از هر شیطان سرکشی، پیروی می نمایند.»
گاه شیطان در پوستین خلق روزگار افتاده، در هنگام قرار گرفتن آنها بر سر دو راهی انتخاب حق یا باطل، تردید ایجاد کرده، آنان را به مسیر باطل سوق می دهد. قرآن در این باره می فرماید:
«قُلْ أَنَدْعُو مِن دُونِ اللهِ مَا لاَ ینفَعُنَا وَلاَ یضُرُّنَا وَ نُرَدُّ عَلَی أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللهُ کالَّذِی اسْتَهْوَتْهُ الشَّیاطِینُ فِی الأَرْضِ حَیرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ یدْعُونَهُ إِلَی الْهُدَی ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَی اللهِ هُوَ الْهُدَیَ وَ أُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ؛2
بگو آیا به جای خدا چیزی را بخوانیم که نه سودی به ما می رساند و نه زیانی و آیا پس از اینکه خدا ما را هدایت کرده، از عقیده خود بازگردیم، مانند کسی که شیطان ها او را در بیابان از راه به در برده اند و حیران [بر جای مانده] است، برای او یارانی است که وی را به سوی هدایت می خوانند که به سوی ما بیا. بگو هدایت خداست که هدایت [واقعی] است و دستور یافته ایم که تسلیم پروردگار جهانیان باشیم.»
دامنه این تردیدافکنی و شبهه پراکنی، گاه انسان را به وادی حرام خوری، ربا، زنا و. .. می غلتاند.
مصداق این قبیل تردید و شبهه در حال حاضر، بازار بزرگ معاملات و مناسبات اقتصادی همه سرزمین ها را فرا گرفته است. خداوند در قرآن می فرماید:
«الَّذِینَ یأْکلُونَ الرِّبَا لاَ یقُومُونَ إِلاَّ کمَا یقُومُ الَّذِی یتَخَبَّطُهُ الشَّیطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِک بِأَنَّهُمْ قَالُواْ إِنَّمَا الْبَیعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللهُ الْبَیعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَیَ فَلَهُ مَا سَلَفَ. ..؛3
کسانی که ربا می خورند، (از گور) برنمی خیزند؛ مگر مانند برخاستن کسی که شیطان بر اثر تماس، آشفته سرش کرده است. این بدان سبب است که آنان گفتند: (داد و ستد صرفاً مانند رباست. ) و حال آنکه خدا داد و ستد را حلال و ربا را حرام گردانیده است. پس، هر کس، اندرزی از جانب پروردگارش بدو رسید و (از رباخواری ) باز ایستاد، آنچه گذشته، از آنِ اوست. »
مصادیق عمل شیطان و نیروهایش با انسان در قرآن فراوان است.
از واقعه دخان، یعنی برداشته شدن پرده های میان عوالم و باز شدن بیش از پیش دست نیروهای خبیث بر انسان ها با عنوان «عالم دخان» یاد می شود.
بَحرانی واقعه دخان را در فیلم «ملک سلیمان» به خوبی نشان داده بود. آن هنگام که نیروهای شیطانی مردم را مورد هجمه قرار داده و مبتلای به جنون، خیره سری، جنایت و جرم کردند. در آن هنگامه، حضرت سلیمان(ع) بر جمله آن نیروها فائق آمد، اخبار بسیاری وجود دارد که حاکی از باز شدن دست این نیروها بر عالم انسانی در سال های قبل از ظهور می کند. در آن شرایط، ظلم و ستم به شدیدترین وجه میان مردم جاری می شود؛ چنان که بیان می شود:
«ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کسَبَتْ أَیدِی النَّاس؛ 4
به سبب آنچه دست های مردم فراهم آورده، فساد در خشکی و دریا نمودار شده است.»
مملوّ شدن زمین از ظلم و جور در سال های قبل از ظهور، به این بخش از حیات انسان ها در زمین، یعنی در وقت وقوع «دخان» و باز شدن دست نیروهای خبیث شیطانی نیز مربوط می شود.
درباره مراتب ارتباط، حضور و میدان عمل شیاطین از فحوای روایات استنباط می شود که این نیروها، مرحله به مرحله پیش می آیند تا به اهداف نهایی خود دسترسی پیدا کنند. هدف غایی ابلیس، اغوا و گمراه کردن انسان ها و رهزنی آنان از طریق حق و کشاندن آنها به ضلالت از طریق آلوده ساختن آنها به گناهان و نجاسات فیزیکی و متافیزیکی است. آلودگی های اخلاقی، به بدترین شکل انسان ها را به انواع شرک و کفر و نفاق مبتلا کرده، به درک اسفل می کشند.
نباید از یاد برد که ابلیس و جنودش، از توانایی و مشخّصات خاصّی برخودارند؛ مانند:
1. علم و ادراک و قوّه تشخیص؛
2. قوّه اختیار؛
3. سابقه حضور طولانی در زمین، حتّی پیش از خلق انسان (ابلیس چند هزار سال قبل از آدم آفریده شده بود)؛
4. عمر طولانی چند هزار ساله؛
5. قدرت و میدان عمل وسیع (همچنان که در خدمت حضرت سلیمان(ع) بودند)؛
6. امکان زاد و ولد؛
7. از همه مهم تر سرعت عمل و لطافت فوق العادّه ای که آنان را از چشم آدمیان پنهان می دارد؛
8. و البتّه مانند انسان ها، مرگ و حیات و حشر و نشر دارند.
نباید فراموش کرد که آنان نیز مانند آدمیان جمعیّتی مؤمن و صالح و جمعیّت بزرگ تری ناصالح و کافر دارند و همچنان که مؤمنان در جمع انسان ها به دلیل متشرّع و صالح بودن خود و دیگران را از ارتکاب هر عمل قبیح و زشتی باز می دارند و حتّی در حقّ دشمنان خود نیز دست به جرم، جنایت و خیانت نمی زنند و به حیله، تزویر، دروغ و خوردن حقوق آنها متوسّل نمی شوند، در گروه و طایفه جنّیان نیز چنین است.
قرآن کریم می فرماید:
«وَیوْمَ یحْشُرُهُمْ جَمِیعًا یا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَکثَرْتُم مِّنَ الإِنسِ. ..؛5
و [یاد کن] روزی را که همه آنان را گرد می آورد [و می فرماید] ای گروه جنّیان از آدمیان [پیروان] فراوان یافتید و هواخواهان آنها از [نوع] انسان.»
یادآور می شوم که به رغم نیروهای خبیث جنّی که در خدمت ابلیسند، مؤمنان جنّی، به هیچ روی در پی برقراری ارتباط با انسان ها نیستند. آنان، مؤمنانه از این اقدام پرهیز می کنند. از این رو، به ندرت می توان ارتباط انسان ها و جنّ را از نوع ارتباط مؤمنانه یافت؛ مگر در مواردی خاص، شرایطی خاص و نظامی خاص.
مؤمنان جنّی، در پی انجام اعمال مؤمنانه اند و گاه در این مسیر، گوی سبقت را از مؤمنان صالح انسانی می ربایند و به مراتبی از کمالات دست می یابند که انسان ها از عهده ارتقاء بدان باز می مانند.
نباید از نظر دور داشت که از نظر خلقت، انسان بر جنّ برتری داشته و اشرف مخلوقات است.
درباره مراتب و مراحل عمل شیطان معلون که از طریق جنودش درباره انسان اعمال می شود، در میان آیات و روایات، اشارات زیادی آمده است.
شیطان گام به گام پیش می آید؛ امّا چنان که عرض کردم با اوّلین فراخوان مسیر هموار شده و توسعه پیدا می کند.
گونه های مختلف عمل شیطان برای به ضلالت کشیدن انسان فراوانند و از جمله موارد زیر قابل اشاره است:
1. دعوت؛
2. ضریب؛
3. گمراهی؛
4. همراهی؛
5. تزیین؛
6. عداوت؛
7. تسویف؛
8. تخویف؛
9. تفرقه و کینه؛
10. احاطه همه جانبه؛
11. سرگرمی و فراموشی؛
12. زمینه سازی گناه.
آیات و روایات بسیاری در این باره موجود است که مطالعه در این باره را توصیه می کنیم.
پی نوشت ها:
1. سوره حج (22)، آیه 3.
2. سوره انعام (6)، آیه 71.
3. سوره بقره (2)، آیه 275.
4. سوره روم (30)، آیه 41.
5. سوره انعام (6)، آیه 128.
یالثارات الحسین
