ایران رمان

برترین ها: امروز 9 مهر برابر با 1 اکتبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

330 پیش از میلاد - آغاز نبرد گوگامل بين ايران و يونان و انقراض سلسله هخامنشيان

در زمان خشايارشا هخامنشي، لشكركشي بزرگي عليه يونانيان انجام گرفت كه در نهايت به شكست خشايارشا انجاميد. اين درگيري‏هاي پراكنده تا زمان اسكندر مقدوني ادامه داشت. در اولين روز اكتبر سال 331 قبل از ميلاد و در زمان پادشاهي داريوش سوم، دو سپاه ايران و يونان به سركردگي اسكندر مقدوني در نزديكي شهر موصل در محلي به نام گوگاملْ رودرروي هم قرار گرفتند كه در ابتدا تلفات بسياري بر يوناني‏ها وارد آمد. ولي پس از درگيري داريوش سوم و اسكندر مقدوني، سپاه ايران كه تصور مي‏كرد داريوش كشته شده است فرار نمودند و ميدان را براي اسكندر خالي گذاشتند. از طرف ديگر، داريوش سوم نيز كه در نبرد تن به تن با اسكندر زخمي شده بود، پس از تنها شدن در برابر يورش دشمن به وحشت افتاده و متواري شد. در نتيجه بخش‏هايى از لشكر ايران نيز كه به پيروزي، دست يافته بودند عقب نشستند و شكست سپاه ايران قطعيت يافت. برخي مورخين، تلفاتِ ايران در اين جنگ را تا 90 هزار نفر ذكر كرده‏اند اسكندر پس از اين فتح بزرگ به سوي بابِل رفت و سراسر بين‏ النهرين را تسخير كرد. با تصرف ديگر نقاط ايران توسط سپاهيان اسكندر مقدوني، پايتخت دولت هخامنشيان، به نام تخت جمشيد در نزديكي شيراز نيز مورد تهاجم قرار گرفت. در اين حال، اسكندر به تخت جمشيد حمله برد و غنائم آن را تصرف كرد و شهر را به آتش كشيد. داريوش پس از شكست گوگامل و سقوط پايتخت درصدد تهيه سپاهي تازه بود كه توسط دو سردار خيانت‏كار خود زخمي شد و به همان زخم درگذشت. با مرگ داريوش، حكومت 230 ساله هخامنشيان فروپاشيد و سلسله سلوكيان و سپس اشكانيان جاي آن را گرفت.

نبرد گوگامل

243 پيش از ميلاد - شکست بطلميوس سوم از پارسيان

يکم اكتبر سال 243 پيش از ميلاد بطلميوس سوم از دودمان بطلميوسيان (جانشينان اسكندر در مصر) عقب نشيني از شوش را آغاز كرد. وي چندماه پيش از اين، در زماني كه سران حكومت سلوكيان (جانشينان اسكندر در ايران زمين) در شمال خاوري ايران زير ضربات اشكانيان قرار داشتند، تصميم به تصرف قسمتي از قلمرو آنان گرفت و با سپاهي از اسكندريه از راه دريا وارد غزه شد و پس از تصرف مناطق غرب فرات و بابل از دجله گذشت و شوش را متصرف شد، اما در شرق اين منطقه از نيروهاي محلي حكام ايراني شهرهاي پارس شكست خورد، به شوش بازگشت و تصميم به تخليه مناطق اشغالي گرفت و عازم مصر شد.

بطلميوس سوم

در«تاريخ عمومي عهد باستان يا قرون قديم» از لشكر كشي بطلميوس سوم به عنوان «درگيري بازماندگان اسكندر با يكديگر در دوران افول» ياد شده است.

1286 ش - نخستين اعتصاب کارمندان دولت در ايران

نهم مهرماه 1286 اعتصاب كاركنان وزارت امور خارجه به نتيجه رسيد و ميرزا جواد خان سعدالدوله از سمت وزير امور خارجه بركنار و اين سمت به علاء السلطنه داده شد.

ميرزا جوادخان سعدالدوله

سعدالدوله كمتر از يك ماه وزير امور خارجه بود و درگيري كاركنان اين وزارتخانه با او از همان هفته اول آغاز شده بود. اين نخستين اعتصاب كارمندان است كه در تاريخ اداري ايران ضبط شده است.

1350 - رئيس ايراني مجمع عمومي سازمان ملل

نصرالله انتظام نماينده ايران در سازمان ملل كه به رياست مجمع عمومي اين سازمان انتخاب شده بود اول اكتبر 1350 به دليل اداره جلسات به بهترين وجه خود، مورد تقدير دبيركل وقت قرار گرفت. وي دو هفته پيش از آن رئيس آن دوره مجمع عمومي شده بود.

نصراله انتظام

1946 - روزي که 9 تن از سران دولت حزب نازي آلمان به مرگ محکوم شدند

يك روز پس از جنايتكار جنگي شناخته شدن 22 از سران آلمان نازي (سران دولت حزب ناسيونال سوسياليست)، يکم اكتبر 1946 محكمه نظامي مربوط كه در نورنبرگNuremberg تشكيل جلسه داده بود 9 تن از آنان را به مرگ محكوم ساخت.

اين محکومان به مرگ 16 اکتبر (15 روز بعد) به دار آويخته شدند، تنها هرمان گورينگ ـ مرد شماره 2 آلمان نازي پس از هيتلر ـ پيش از اعدام شدن، در سلول زندان خودکشي کرده بود. تريبونال نظامي حکم خودرا درباره گورينگ با لحني سخت انشاء کرده بود و اورا جنگ طلب شماره 2 (پس از هيتلر) و عامل قلع و قمع يهوديان خوانده بود.

سران نازي در آخرين جلسه تريبونال نظامي فاتحان جنگ جهاني دوم در نورنبرگ

1949 - مائو تسه‌تونگ که «ارتش آزادی‌بخش خلق» زیر نظر او، بیشتر نواحی سرزمین اصلی چین را در دست گرفته بود، در پکن، جمهوری خلق چین را پایه‌گذاری کرد.

مائو تسه‌تونگ

1962 - شورش خونين برضد پذيرفتنه شدن يك سياهپوست به دانشگاه مي سي سي پي آمريكا!

يكم اكتبر 1962 (46 پيش از اينكه باراك اوباما ـ يك سياهپوست از جانب حزب دمكرات نامزد احراز مقام رياست جمهوري آمريكا در انتخابات نوامبر 2008 شود و اين مقام را به دست آورد) اعلام شد كه در شورش دانشگاه دولتي «مي سي سي پي» واقع در شهر آكسفورد آمريكا دو تن كشته و دست كم 75 نفر ديگر مجروح شده بودند.

James Meredith در 29 سالگي و در 74 سالگي

اين شورش به عنوان اعتراض به پذيرش يك سياهپوست به نام «جيمز مرديتJames Meredith» به اين دانشگاه برپا شده بود. شورش بعدا به خيابانهاي شهر گسترش يافت و جان اف كندي رئيس جمهور وقت آمريكا براي جلوگيري از كشتار سياهان، گارد ملي ايالت مي سي سي پي را فعّال ساخت و به شهر آكسفورد فرستاد و ضمن يك پيام راديو ـ تلويزيوني از آمريكاييان خواست كه از تبعيض نژادي دست بردارند. شورش دانشكاه «مي سي سي پي» از سي ام سپتامبر 1962 شدت يافته و خونين شده بود.

جيمز مرديت متولد 1933 که از فعالان تامين حقوق مدني سياهپوستان بود بکار قلم مشغول و يک نويسنده است.

زادروزها

۲۰۸ - زادروز الکساندر سوروس امپراتور روم از سال ۲۲۲ تا ۲۳۵ (میلادی)
۱۶۸۵ - زادروز کارل ششم، امپراتور مقدس روم، پادشاه بوهم، مجارستان، کرواسی و آرشیدوک اتریش

کارل ششم

۱۷۵۴ - زادروز پاول یکم امپراتور روسیه
۱۹۱۲ - زادروز لف نیکلایویچ گومی‌لی‌یوف تاریخدان و شاعر روس

لف نیکلایویچ گومی‌لی‌یوف

۱۹۲۴ - زادروز جیمی کارتر سی و نهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، برندهٔ جایزه صلح نوبل سال ۲۰۰۲
۱۹۳۵ - زادروز جولی اندروز بازیگر، خواننده و نویسندهٔ انگلیسی، برندهٔ جایزه اسکار

جیمی کارتر

۱۹۹۲ - زادروز موزونه چاریوا بوکسور زن اهل تاجیکستان، نخستین زن مدال آور تاجیکستان در المپیک
۱۳۲۱ - زادروز آمیتاب باچان، بازیگر، تهیه کننده، خواننده و مجری هندی

آمیتاب باچان

۱۳۳۰ - زادروز استینگ، خوانندهٔ انگلیسی
۱۳۵۱ - زادروز لیلا حاتمی بازیگر ایرانی سینم ا و تلویزیون

لیلا حاتمی

۱۳۵۱ - زادروز سونگ ایل گوک بازیگر کره‌ای سینم ا، تلویزیون و تئاتر

سونگ ایل گوک

درگذشت‌ها

۱۴۰۴ - درگذشت بونیفاس نهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک روم
۱۶۸۴ - درگذشت پی‌یر کورنی تراژدی‌نویس فرانسوی

پی‌یر کورنی

۱۹۱۱ - درگذشت ویلهلم دیلتای مورخ، جامعه‌شناس، روان‌شناس و فیلسوف آلمانی، از بنیان‌گذاران جامعه‌شناسی تفهمی
۱۹۷۲ - درگذشت لوئیس لیکی دیرین‌شناس، باستان‌شناس و مردم‌شناس بریتانیایی-کنیایی

ویلهلم دیلتای

۲۰۰۷ - درگذشت آل ارتر دوندهٔ آمریکایی
۲۰۱۲ - درگذشت اریک هابسبام تاریخدان و نویسندهٔ بریتانیایی

آل ارتر

۲۰۱۳ - درگذشت تام کلنسی نویسندهٔ آمریکایی داستانهای جاسوسی و فنون نظامی مربوط به دوران جنگ سرد و پیامدهای پس از آن
۱۳۰۰ - درگذشت کلنل محمدتقی خان پسیان از نظامیان اواخر دورهٔ قاجاریه و اولین ایرانی بود که دوره آموزش خلبانی دید

کلنل محمدتقی خان پسیان

۱۳۱۲ - درگذشت عبدالحسین تیمورتاش سیاستمدار ایرانی
۱۳۵۵ - درگذشت سعید هرمزی نوازنده و مدرس تار و سه‌تار

عبدالحسین تیمورتاش

۱۳۸۶ - درگذشت حمید قنبری، خواننده و دوبلور ایرانی

سعید هرمزی

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون

v.a.y