ایران رمان

برترین ها: امروز 19 مهر برابر با 11 اکتبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

539 پیش از میلاد - سالروز اعلام تشکیل دولت سراسری (واحد) ایران

نوزدهم مهرماه (11 اکتبر) سالروز اعلام تشکیل دولت سراسری (واحد) ایران در سال 539 پیش از میلاد و نیز سالروز اعلام ایجاد جامعه جهانی ملل مشترک المنافع ایران و حقوق انسان است. به این ترتیب، امسال و در این روز، ایران دو هزار و 552 ساله شده و زادروز این کشور است.

کوروش بزرگ (سيروس = سايرس Cyrus the Great) در اکتبر سال 539 و پس از تصرف شهر بابل که طبق محاسبات تقویمی 12 و يا 13 اکتبر صورت گرفت تاسيس ايران واحد (مسکن سه طایفه ایرانی پارس، ماد و پارت ـ پارس ها در جنوب و شرق، مادها در غرب از محور ری و پارت ها = خراسانیان که تاجیک هم خوانده می شوند در شمال شرقی) و نیز فرضیه خود ـ ایجاد یک جامعه جهانی مرکب از ملل مشترک المنافع دارای یک دولت انتخابی واحد را اعلام داشت تا جنگ، فقر و تفاوت ها از میان برود. وی سرزمين هاي متصرفي را ملل مشترک المنافع ایران اعلام داشت که می توانند دین، زبان و رسوم خودرا که این رسوم ناقض اخلاقیات و رفتار نیک نباشند حفظ کنند و قول داد که مقامات این ملل نیز محلی باشند (نه اعزامی از نقاط دیگر). به این ترتیب کوروش از امپراتوری ایران به نام یک جامعه مشترک المنافع یاد کرده و خواهان «جهانِ یک دولتی» مرکب از ملل دارای استقلال در امور داخلی شده بود که اندیشمندان در دو سه قرن اخیر آن را راه حل مسائل جاری بشریت دانسته اند که همچنان دچار جنگ و مشکلات اجتماعی ـ اقتصادی و نقض حقوق طبیعی بشر و آزادی هاست.

کوروش بزرگ

شهر بابل (بابيلون = بابيلو) پایتخت یک دولت به همین نام ـ و به باور مورخان؛ ظالم نسبت به بیشتر اتباع که قلمرو آن تا ساحل شرقی مدیترانه امتداد داشت و در 90 كيلومتري جنوب غربی بغداد امروز و در كنار فرات و مجاورت شهر حلّه واقع شده 12 و يا 13 اکتبر سال 539 پيش از ميلاد به دست ارتش ايرانيان افتاد و کوروش بزرگ وارد آن شهر شد و تحقق آرزوي خودرا كه ايجاد یک جامعه جهانی مشترک المنافع بود اعلام داشت و تلاشهاي 20 ساله اش را براي تحقق امپراتوری پارسیان به عنوان پایه جامعه جهانی مشترک المنافع برشمرد. در همين شهر بود كه كوروش حقوق انسان را اعلام كرد كه لوح استوانه شکل حاوي متن آن، از آن زمان تاكنون باقي مانده و نخستین اعلامیه حقوق بشر بشمار می آید. وی بر همین اساس، يهوديان زنداني دولت بابل را آزاد و روانه زادگاه شان ساخت و به هزینه ایران شهرهای آنان ازجمله اورشلیم را بازسازی کرد. در کتب دینی از کوروش به نیکی یاد شده است.

بيستم مهرماه سال 1350 (در آن سال مصادف با 12 اكتبر 1971) به مناسبت بيست و پنجمين سده تاسيس امپراتوري پهناور ایران و سالروز اعلام ايجاد دولت واحد جامعه جهانی ملل مشترک المنافع، بزرگترين كنگره ايران شناسي با شركت تقريبا همه شرق شناسان جهان و مورّخان مربوط در تخت جمشید گشايش يافت. و به همین مناسبت در همین ماه (اکتبر 1971 = مهرماه 1350) ـ در دو هزار و پانصد و دهمین سالروز تاسیس دولت ايران واحد و اعلام آرزوی کوروش به تحقق یک جامعه جهانی مشترک المنافع و نیز حقوق انسان، سران كشورهايي كه به مناسبت اين سالروز به ایران دعوت شده بودند از آرامگاه كوروش بزرگ (بنيادگذار ايرانزمین) در پاسارگاد ديدن كردند و كوروش را به عنوان مردي آزاده كه همه انسانهارا داراي حقوق و حيثيت برابر اعلام كرده بود ستودند و در همين روز، شاه وقت (پهلوي دوم) در برابر گور كوروش به احترام ایستاد و نطقي ايراد كرد كه پاراگرافهاي اول و آخر آن از اين قرارند:

"كوروش! شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه ايرانزمين بر تو درود باد.".

"كوروش! شاه بزرگ، شاه شاهان، آزادمرد آزادمردان و قهرمان تاريخ ايران و جهان، آسوده بخواب؛ زيرا كه ما بيداريم و همواره بيدار خواهيم ماند!.".

سه روز بعد از انجام مراسم در محل آرامگاه کوروش، 24 مهرماه (همان سال) در تخت جمشيد و با حضور سران دعوت شده، مراسم رژه تاريخ ايران برگزار شد. در اين رژه، سربازان با لباس و تجهيزات هر دوره از تاريخ ايران از برابر مدعوين گذشتند و مراسم، با شرح كامل توسط ايرج گرگين (متوفی) مستقيما از تلويزيون پخش شد.

ایران واحد

نظر برخی از مورخان براین است که همین مراسم و نیز افزایش درآمد ایران از صدور نفت در 6 ـ 7 سال پس از آن، این نگرانی را در قدرت های وقت پدید آورد که نکند ایرانیان در صدد احیاء امپراتوری خود و دست کم کنفدراسیون ایران زمین مرکب از کشورهای مستقل باشند و .... بعدا قطعات جداشده ایرانزمین به صورت همکاری های اقتصادی و فرهنگی به یگدیگر نزدیک شدند که اخیرا نام «منطقه نوروز» بر آنها گذارده شده است زیراکه فرهنگ و نیاکان (تاریخ) مشترک دارند.

132 - انقراض دولت بني ‏اميه پس از قتل مروان حِمار

دعوت عباسيان به قيام عليه امويان در ابتدا سري بود و آنان مردم را به اين نويد مي‏دادند كه پس از پيروزي، يكي از اولاد پيامبر(ص) را به خلافت برمي‏گزينند. مردم نيز از روي علاقه به اهل بيت، با آنان همكاري كرده و به كمك ابومسلم خراساني ،قيام بر ضد امويان شكلي جدي و فراگير گرفت. سرانجام جنگي بين عبداللَّه بن علي، عموي سفاح و مروان حمار، آخرين خليفه ‏ي بني اميه روي داد كه با قتل مروان، حكومت غاصب هزار ماهه‏ ي امويان سرنگون گرديد. از آن پس خاندان ظالمي ديگر بر مسلمانان حاكم شد كه حكومت آنان بيش از پنج قرن به طول انجاميد.

مروان حمار

432 - تصرف گرگان و مازندران توسط طغرل سلجوقي

طغرل كه فرمانده‏ي ده هزار تن از جنگاوران سلجوقي بود از ماوراءالنهر به خراسان آمد و از سلطان مسعود غزنوي خواست كه به داخل ايران مهاجرت نمايد. سلطان مسعود مانع اين كار شد ودر اثر جنگي كه بين آن‏ها روي داد، سلطان غزنوي شكست خورد و طغرل در 429 ق وارد نيشابور گرديد. طغرل كه مؤسس سلسله‏ي سلجوقي به شمار مي‏رود، پس از استقرار سلطنت خود به گرگان و طبرستان يورش برد و آن ولايات را از آخرين پادشاه آل زيار گرفت و به مُلكِ خويش افزود.

طغرل سلجوقی

1865 - شورش سياهپوستان جامائيكا (در آن زمان مستعمره انگلستان) بر ضد فقر، تبعيض و بي عدالتي به رهبري يك روحاني مسيحي به نام «پال بوگل» آغاز شد. دولت لندن چون ادامه اين وضعيت را تهديدي براي منافع جهاني خود يافت دستور دستگيري و اعدام بوگل را صادر كرد و متعاقب آن، بوگل دستگيرد و به دار كشيده شد و عصيان سركوب گرديد.

پال بوگل

1901 - جنگ بوئرها، جنگي كه آغاز پايان امپراتوري انگلستان بود

دور دوم جنگ بوئرها با انگلستان از 11 اكتبر سال 1899 آغاز شد. «بوئر» در لغت به معناي كشاورز است كه مهاجرين هلندي مستقر در آفريقاي جنوبي را هم كه عمدتا كشاورز بودند «بوئر» خوانده اند. نياكان اين جماعت به دليل كالونيست بودن (شاخه اي از مذهب پروتستان) ، فشار هاي وارده را تحمل نكرده و از اروپا به آفريقاي جنوبي مهاجرت كرده بودند كه پس از تصرف منطقه كيپ (دماغه اميد نيك) توسط انگلستان به نقاط شرقي و شمالي رفته و دو جمهوري تازه براي خود ايجاد كرده بودند. در ميان اين مهاجران، گروهي كالونيست آلماني و فرانسوي هم ديده مي شدند. اين مهاجران قديمي چون انگليسي ها را همه جا در تعقيب خود ديده بودند يرانجام دست به مقاومت مسلحانه زده بودند. اين مقاومت هنگامي در سطحي وسيع آغاز شد كه انگليسي ها جمهوري ترانسوال آنها را ضميمه ايالت «كيپ» كرد. جنگ از 16 دسامبر 1880 آغاز شد. در دور اول جنگ، انگليسي ها شكست خوردند و فرمانده آنان ژنرال «كالي» نيز كشته شد. ويليام گلدستون نخست وزير وقت انگلستان كه چنين ديد و به واقعيت پي برد، از در سازش وارد شد و خود مختاري ترانسوال را بپذيرفت.

چند گريلاي بوئر (سال 1901)

پس از كشف طلا در ترانسوال، هزاران انگليسي براي كار در معادن وارد اين منطقه شدند و شهر يوهانسبورگ يك روزه ساخته شد و ....

بوئرها كه چنين ديدند بر كارگران غير بومي و شركت هاي انگليسي استخراج طلا، ماليات سنگين بستند و تازه واردين را از شركت در انتخابات و كسب مقام دولتي در آن منطقه محروم كردند. اين وضعيت، باعث اعتراض معدنداران شد و به وزارت مستعمرات در لندن شكايت بردند. اين وزارت به دولت محلي بوئرها اولتيماتوم داد كه به آن توجه نشد. به دستور لندن نيروي نظامي انگلستان مستقر در «كيپ» وارد عمل شد و دور دوم جنگ از يازدهم اكتبر 1899 آغاز گرديد و هر حمله نظامي انگليسي ها به شكست انجاميد. اين بار بوئرها از شيوه جنگ گريلايي استفاده مي كردند، لباس غير نظامي مي پوشيدند و از كمينگاه حمله مي بردند. همچنين، اين بار دولت هاي اروپايي متخاصم با انگلستان به ويژه آلمان به بوئر اسلحه برتر و آموزش نظامي مي دادند، به گونه اي كه تا آخرين ماههاي اين جنگ 29 ماهه از نيروي 250 هزار نفري انگلستان كار موثري برنيامد. انگلستان بهترين سربازان و ژنرالهاي خود از جمله ژنرال كيچنر، ژنرال كمپ ، ككويچ و رابرتز را به جنگ بوئرها فرستاده بود. جنگ در 31 ماه 1902 با امضاد پيمان ورينيگينگ پايان يافت. دولت انگلستان طبق اين پيمان 3 ميليون پاوند به بوئر ها داد، خود مختاري آنان را برسميت شناخت و قول داد كه بعدا اجازه دهد جمهوري فدرال آفريقاي جنوبي را تشكيل دهند و به اين وعده هاي خود هم عمل كرد.

اين جنگها اختلاف سفيد و سياه را در آفريقاي جنوبي افزايش داد زيرا در طول جنگ، انگليسي ها سعي كرده بودند از سياهپوستان محلي بر ضد بوئرها استفاده كنند. سرانجام بوئرها (افريكانرها) با محروم كردن اكثريت سياهپوست، حكومت اقليت ايجاد كردند كه تا آخرين دهه قرن بيستم ادامه داشت. دولت اقليت سفيد پوست چون نگران احتمال مداخله نظامي قدرتها به سود سياهان بود، سلاح پيشرفته از جمله بمب اتمي نيز براي خود توليد كرده بود و ....

نتايج ديگر اين جنگها، روي كار آمدن حزب ليبرال در انگلستان، ايجاد جنبش مشت زنان در چين، روشن شدن مردم مستعمرات كه افسانه قدرت نظامي انگلستان پوچ بوده و در برابر اراده مردم هيچ است و ايجاد جنبش هاي استقلال طلبي، و نيز گسترش احساسات ضد انگليسي در اروپا شد كه جزئيات اخبار مربوط به جنگهاي بوئر را در روزنامه هايشان مي خواندند.

1926 - روزي که ايران داراي قانون وظيفه عمومي (سربازي) شد

در اين روز از مهر ماه سال 1305 هجري خورشيدي در تهران اعلام شد كه از دهم آبان همان سال (31 اكتبر 1926) قانون نظام وظيفه عمومي در ايران به اجرا درمي آيد و پسران 18 ساله به بالاي ايراني مشمول خدمت سربازي خواهند بود و اين خدمت ملي دو سال طول خواهد كشيد. هنگام طرح لايحه اين قانون در مجلس كه خواست رضا شاه (پهلوي يكم) بود، برخي از روحانيون وقت با آن مخالفت كرده بودند. اجباري و عمومي شدن خدمت سربازي از افكار «كلازويتس» فرضيه پرداز نظامي آلمان است كه انديشه هايش را در نيمه اول قرن 19 منتشر ساخت و اين قسمت را «عمومي شدن دفاع از وطن» عنوان گذارد. در حال حاضر شمار كمي از كشورها هستند از جمله آمريكا كه خدمت وظيفه عمومي ندارند و نظاميانشان استخدامي (پيماني) هستند كه پس از انجام پيمان، در صورت تمايل در شمار نيروي ذخيره قرار مي گيرند و هنگام نياز احضار و فعال (اكتيو) مي شوند.

کلازويتس

كلازويتس ابراز عقيده كرده است كه مردم يك كشور بايد از طريق خدمت وظيفه (اجباري، بدون اغماض و تبعيض) با فنون رزم آشنا شوند تا در صورتي كه خطري ميهن آنان را تهديد كند جملگي و بدون نياز به آموزش وقتگير، در كوتاهترين زمان آماده دفاع باشند. اين اصل نيز از كلازويتس است: جنگ دنباله سياست (ديپلماسي) است، به طريقي ديگر. دولت هايي كه نظام وظيفه ندارند به اين قسمت از انديشه هاي كلازويتس استناد مي كنند تا بتوانند نظاميان استخدامي (اصطلاحا: داوطلب) را براي جنگ (جنگ تعرضي) به نقاط دوردست بفرستند و تلفات وارده هم نمي تواند مورد اعتراض قرارگيرد زيرا كه اين نظاميان براي جنگيدن استخدام شده اند و «جنگ» كشته شدن هم دارد و اگر جانشان را دوست داشته باشند نبايد به استخدام ارتش درآيند. هزينه نظامي دولت هايي كه نظام وظيفه ندارند بسيار سنگين است و بيشتر اين بودجه صرف پرداخت حقوق و مزايا به نظاميان مي شود.

از قرن بيستم، دولت هاي داراي قانون نظام وظيفه استدلال مي كنند كه تعرض نوعي دفاع است و لذا مي توانند از سرباز وظيفه براي تعرض هم استفاده كنند.

نظام وظيفه در ايران سابقه طولاني دارد. در زمان هخامنشيان و ساسانيان به نوعي نظامي وظيفه وجودداشت. در زمان هخامنشيان، سپاه جاويدان (دائمي و استخدامي) تا رسيدن مرداني كه به عنوان سرباز احضار مي شدند كار دفاع را به دست مي گرفت. شاه عباس نظام وظيفه را به صورتي ديگر احياء كرد و آن، موظف بودن هر دهكده و يا خانواده به دادن يك سرباز بود. پس از تاسيس فرهنگستان ايران، در خبرها ـ نوشتن عنوان «سرباز» براي افراد ارتشهايي كه قانون نظام وظيفه نداشتند ممنوع بود و بايد به جاي آن واژه «نظامي و ...» بكار مي رفت زيرا كه به استدلال فرهنگستان، «سرباز» عنواني بسيار مقدس بود.

1939 - اینشتین روزولت را آگاه کرد

روزولت رئيس جمهور وقت آمريكا نامه انتشتين را كه در آن به دولت آمريكا اصرار و تاكيد كرده بود كه بمب اتمي بسازد زيرا كه اين كار شدني است و هيتلر در حال تلاش براي توليد آن است دريافت كرد كه نتيجه اش تصويب «پروژه منهتن» به رياست فني دكتر رابرت اوپنهايمر فيزيكدان بود كه مديريت كل آن مجموعه را ژنرال «لسلي گرو» برعهده داشت. انشتين كه يهودي بود از ترس آزار احتمالي ماموران هيتلر، از آلمان فرار و به آمريكا پناهنده شده بود و در دانشگاه پرينستون اين كشور تدريس مي كرد.

1968 - آپولو ۷ نخستین ماموریت همراه با آدم برنامه آپولو ناسا و نخستین ماموریت همراه با سه آدم آمریکا در چنین روزی از پایگاه پرتاب ۳۴ در دماغه کاناورال ایالت فلوریدا در ایالات متحده آمریکا پرتاب شد.

آپولو ۷

زادروزها

۱۸۸۴ - زادروز النور روزولت همسر فرانکلین روزولت سی و دومین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا و بانوی اول ایالات متحده، اولین رئیس کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد
۱۸۸۴ - زادروز فریدریش برژیوس شیمیدان آلمانی، برندۀ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۳۱

فریدریش برژیوس

۱۸۸۵ - زادروز فرانسوا موریاک نویسندۀ برجستۀ فرانسوی، برندۀ نوبل ادبیات.
۱۸۹۶ - زادروز رومن یاکوبسن زبان‌شناس و نظریه‌پرداز ادبی روسی

فرانسوا موریاک

۱۹۳۷ - زادروز بابی چارلتون فوتبالیست انگلیسی
۱۳۱۸ - زادروز محمدرضا شفیعی کدکنی متخلص به م. سرشک، شاعر و نویسنده ایرانی

بابی چارلتون

۱۳۱۹ - زادروز پوری بنایی، بازیگر تئاتر، سینم ا و تلویزیون ایرانی

محمدرضا شفیعی کدکنی

درگذشت‌ها

۶۷۴ - درگذشت بایدو خان، پادشاه حکومت ایلخانی
۱۵۲۴ - درگذشت پییر دو رونسار شاعر فرانسوی

پییر دو رونسار

۱۵۳۱ - درگذشت اولریش تسوینگلی کشیش، نویسنده، موسیقیدان و رهبر جنبش اصلاحگری دینی اهل سوئیس
۱۸۸۹ - درگذشت جیمز ژول فیزیکدان انگلیسی

اولریش تسوینگلی

۱۸۹۶ - درگذشت آنتون بروکنر آهنگساز و نوازندۀ ارگاتریشی
۱۹۱۹ - درگذشت کارل آدولف گیلروپ شاعر و رمان‌نویس دانمارکی

کارل آدولف گیلروپ

۱۹۶۳ - درگذشت ژان کوکتو شاعر، نقاش، فیلمساز، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر فرانسوی
۱۳۶۳ - درگذشت سید کریم امیری فیروزکوهی، شاعر ایرانی

ژان کوکتو

۱۳۶۳ - درگذشت آیت الله میرزا خلیل کمره‌ای، نویسنده، محقق و فیلسوف الهی ایرانی
۱۳۷۰ - درگذشت حسین شیخ، نقاش ایرانی

آیت الله میرزا خلیل کمره‌ای

۱۳۷۳ - درگذشت حسن گلنراقی، خواننده‌ی ایرانی

حسن گلنراقی

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون

کی میره این همه راهو؟؟؟؟ xcvl

v.a.y

mania