ایران رمان

برترین ها: امروز 25 مهر برابر با 17 اکتبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

675 پيش از ميلاد - تصرف «انشان» و طلوع دودمان هخامنشيان

طبق نوشته هاي هرودوت و ساير مورخاني كه در زمينه تاريخ ايران باستان تحقيق كرده اند و كشفيات باستانشناسان، هخامنش از بزرگان پارس در نخستين ماه پاييز (اکتبر) سال 675 پيش از ميلاد شهر «انشان ‏Anshan» واقع در 46 كيلومتري شمال شيراز امروز را تصرف كرد كه طلوع دودمان هخامنشيان است. شهر «انشان» يكي از دو پايتخت ايلام بود. پايتخت ديگر ايلام؛ شهر شوش بود. با اين فتح، نطفه امپراتوري ايران گذاشته شد كه هفت دهه بعد، كوروش دوم (كوروش بزرگ) با تصرف بابل آن را تكميل و در اكتبر سال 539 پيش از ميلاد در همين شهر آن را اعلام داشت كه شرح آن در استوانه كوروش آمده است. اين استوانه سفالي كه در موزه بريتانيا نگهداري مي شود در سال 1879 در كشفيات باستان شناسي بابل به دست آمد. همين استوانه نخستين منشور ملل و اعلاميه حقوق انسان شناخته شده كه سندي ارجمند و از افتخارات بشر است. در اين استوانه، كوروش از يك حكومت جهاني مركب از ملل متحد، مستقل و متساوي الحقوق نام برده و تاكيد بر رعايت حقوق و آزادي هاي انساني و حكومت كردن با رضايت ملت (دمكراسي) و حفظ جان و مال و حيثيت افراد و ساخت دنيايي به دور از ترس، ارعاب، و بي قانوني ياد كرده است.

شهر «انشان ‏Anshan»

پس از هخامنش، به ترتيب تيسپسTeispes، كوروش اول، آريارامنسAriaramnes و كامبيز اول بر پارس به پايتختي انشان حكومت كرده بودند. كوروش دوم (بزرگ) نوه پادشاه وقت ماد بود. پدر كوروش با هدف متحد ساختن دو طايفه ايراني ماد و پارس با «ماندانا» دختر پادشاه ماد كه مادر او نيز دختر پادشاه ليدي (آناتولي) بود ازدواج كرده بود. بنابراين كوروش خود را وارث حكومت همه ايران زمين مي دانست و كشور را يكپارچه كرد و زير نظر يك دولت مركزي قرار داد. وي به اخلاقيات و شئون انساني توجه خاص داشت و جنگ او با قوم ماساگتائه در منطقه «فرارود»عمدتا به اين دليل بود كه اين قوم حرمت ازدواج را رعايت نمي كرد و معاشرت زن و مرد و سکس علني (همبستر شدن در حضور ديگران) را عيب نمي دانستند، و چون از استپ هاي شمالي تر به منطقه تاجيكستان امروز نزديك شدند، كوروش واهمه كرد كه اسلوب زندگاني و روش معاشرت هاي آنان به ايران زمين وارد شود كه به جنگشان شتافت كه در سال 529 پيش از ميلاد جان باخت و جسد او را همان طور كه وصيت كرده بود به زادگاهش بازگردانيدند و در پاسارگاد دفن كردند و قبر او در طول 25 قرن از گزند زمانه مصون مانده و به ما رسيده است و اينك رسالت محافظت از آن بر عهده ما (همه ايراني تبارها) است.

هخامنش

1244 - صليبيون كه بيت المقدس را در دست داشتند در جنگ «حربيه» در منطقه غزه از نيروهاي ائتلاف مسلمانان شكست خوردند و 5000 كشته و 800 اسير دادند. گروههايي از خوارزميان نيز در اين ائتلاف مشاركت داشتند.

1759 - حملات احمدخان دُرّاني به هندوستان

17 اكتبر سال 1759 احمدخان دُرّاني سومين حمله نظامي خود را به هندوستان آغاز كرد. وي در طول هفت سال سه بار به آن سرزمين حمله نظامي برده بود. احمدخان در ارتش ايران يك ژنرال بود كه پس از كودتاي نظامي دهم ژوئن 1747برضد نادرشاه افشار و قتل او، به زادگاهش افغانستان بازگشت و با استفاده از آشفتگي اوضاع ايران خودرا امير افغانها خواند كه تا آن زمان همواره ايراني خوانده مي شدند و ايراني تبار و داراي فرهنگ مشترک هستند. احمدخان از طايفه ابدالي كه درجريان تصرف هندوستان توسط نادر در مارس 1739 بمانند ساير افسران ارتش ايران همراه او بود در سه حمله خود به هند شمال غربي اين سرزمين را متصرف شد.

احمدخان دراني (احمدشاه)

نخستين حمله نظامي احمدخان به هند ـ كه افغانها اورا احمدشاه مي خوانند و درزمان خود قندهار را آباد و ساختمانهاي متعدد بنا كرد ـ به تصرف لاهور انجاميد در سال 1752 صورت گرفت. حمله دوم در سال 1757 انجام شد. در جريان اين حمله، شهر دهلي 28 ژانويه همين سال به تصرف احمدخان در آمد. تصرف دهلي به دست احمد خان دولت هندوستان را بيش از هميشه تضعيف كرد و اين وضعيت به سود انگليسي ها تمام شد كه در آن زمان با فرانسه بر سر خوردن شبه قاره هند رقابت داشتند. وي در همين سال تمامي پنجاب را تصرف كرد.

حملات سه گانه احمدخان به هند در حالي صورت مي گرفت كه «رابرت كلايو» انگليسي سرگرم تصرف شرق و جنوب شرقي هند از جمله بنگال بود و ميان او و فرانسويان برخوردهايي صورت مي گرفت كه مرگ «علي وردي خان» حاكم بنگال در 21 اپريل سال 1756 به تسريع پيشروي انگليسي ها در شرق هندوستان کمک کرد و ....

احمدخان براي تامين اتحاد ميان طوايف افغان تلاش بسيار كرد و به همين دليل، بسياري از مورخان او را بنيادگذار افغانستان مي دانند. افغانستان نامي است كه انگليسي ها به آن داده اند و سپس عمومي شده است.

در همان زمان رابرت كلايو به ـ که از حملات افغانها به هند ابراز نگراني كرده بود ـ گزارش داده بود كه نگران افغانها نيست، زيرا وجود طوايف متعدد (افغان) كه دولت مركزي ايران در طول قرون و اعصار هركدامشان را در امور داخلي مستقل و خود راي بار آورده است مانع از آن مي شود كه براي مدتي طولاني زير لواي يک رئيس کل قرار گيرند و متحد واقعي باشند. به علاوه، شيعيان افغان زير بار سني ها كه در اكثريت هستند نمي روند. تاجيكها و خراساني ها كه در شمال و غرب سكونت دارند چون شهرنشين و باسواد هستند خودرا بيش از طوايف ديگر سزاوار حكومت مي دانند و با اين وضعيت و دلايل ديگر، تامين وحدت ميان آنان اگر محال نباشد بسيار دشوار است، و من (رابرت كلايو) به دلايل بسيار با پشتون ها (که در پاكستان «پاتان» ناميده مي شوند) وارد سازش نمي شوم، زيرا معروف به عهد شكني هستند.

1949 - تحصن دكتر مصدق

25 مهرماه 1328 (17 اكتبر 1949) سومين روز تحصن دكتر مصدق و 200 تن از رجال سياسي، روحاني، بازار و اهل قلم در اعتراض به سوء جريان انتخابات بود كه روز بعد به آن پايان دادند زيرا كه كميسيون انتخابات ادامه اخذ راي را متوقف ساخت.

دكتر مصدق قبل از تحصن، موارد تخلف از قانون و تقلب در اخذ راي را به كميسيون مربوط گزارش كرده بود ولي اطمينان نداشت كه سريعا مورد توجه قرار گيرد و دست به تحصن زد تا افكار عمومي را متوجه قانون شكني سازد.

درهمين روز بود كه دكتر مصدق گفت كه براي مردم ايران، داشتن دمكراسي واقعي از نان شب لازمتر است و اضافه كرده بود كه به سود حكومت است كه ايران از دمكراسي برخوردار باشد زيرا در اين صورت مردم تكاليف خود را بهتر انجام خواهند داد و از حكومت مصرانه خواهند خواست كه آن هم به وظايف خود دقيقا عمل كند. نمي توان بيش از اين مانع ورود موج دمكراتيزاسيون جهاني به ايران شد كه حق مسلم مردم است كه از يك دمكراسي و حق انتخاب به صورت حقيقي آن برخوردارباشند.

1318 - قتل محمد فرخي يزدي شاعر و روزنامه‏ نگار

ميرزا محمد فرخي يزدي در سال 1267 ش در يزد به دنيا آمد و پس از طي تحصيلات متداول، در جواني فضل و سوادي پيدا كرد. استعداد شاعري فرخي از همان پشت نيمكت مدرسه آغاز گرديد. پانزده ساله بود كه به علت سرودن اشعاري انتقادي از مدرسه اخراج شد و چندي به كارگري پرداخت تا اين كه در اوان مشروطه به گروه آزادي‏خواهان پيوست. فرخي در نوروز 1289 ش در شعري خطاب به حاكم يزد، او را مورد انتقاد قرار داد و در پي آن به دستور حكمر ان، لبان وي را با نخ و سوزن دوختند و به زندانش افكندند. يكي دو ماه بعد به تهران گريخت و به صف مبارزان ملي پيوست. وي در سال 1300 ش روزنامه طوفان را منتشر ساخت و نسبت به اوضاع با انتقاد برخورد مي‏كرد.

فرخي يزدي

در اين روزنامه، رباعي‏هايي كه او هر روز درباره مسائل جاري كشور در چهار بيت مي‏سرود، فوق‏العاده مورد توجه قرار گرفت و روزنامه‏اش بين توده مردم، طرفداران زيادي يافت به طوري كه مقام اجتماعي فرّخي به عنوان يك شاعر ملي و روشنفكر شهرت يافت. وي در دوره هفتم از طرف مردم يزد به وكالت مجلس شوراي ملي انتخاب شد و مبارزاتش را ادامه داد ولي بعدها به دليل فقدان امنيت جاني به مسكو و از آن‏جا به آلمان گريخت. فرخي بعدها به ايران بازگشت ولي به زودي دستگير و زنداني شد و در 25 مهر 1318 ش در 51 سالگي به قتل رسيد. وي روزنامه‏نگار و شاعري توانا، ملي و سياسي بود كه خود را عاشق آزادي مي‏ناميد و در تمام اشعار خود از اين عشق مقدس دفاع و حمايت مي‏كرد.

1342 - شارل دوگل در تهران

25 مهرماه 1342 در دومين روز ديدار شارل دوگل رهبر فرانسويان از ايران مردم تهران از اين كه مي ديدند مردي به اين عظمت در اثناي عبور از خيابانها از خودرو پياده مي شود صف اسكورت را مي شكند و بدون ملاحظه تدابير امنيتي به ميان مردم مي رود و انان را در آغوش مي گيرد متعجب و شگفت زده شده بودند و براي ديدن وي آن چنان هيجان زده شده بودند كه بر سقف خودروهاي پارك شده در كنار خيابان مي ايستادند.

فرو رفتن سقف بيش از هزار خودرو در روز ورود دوگل كه در كاخ گلستان اقامت داشت به پليس گزارش شده بود كه بعدا دولت به پاره اي از صاحبان اين خودروها كه تهديد به دادن دادخواست به دادگستري كرده بودند غرامت پرداخت كرد.

2005 - خرابکاری خونین در اهواز

در این روز رسانه ها در گوشه و کنار جهان گزارش از دو انفجار تروریستی در اهواز داده بودند که دو روز پیش از آن (15 اکتبر 2005 و در آن سال مصادف با 23 مهرماه 1384 و در ایام ماه رمضان) صورت گرفته بود و هفت کشته و بیش از یکصد زخمی برجای گذارده بود. این دو بمب دست ساز در دو سطل زباله درخیابان پُر رفت و آمد قرار داده شده بود. به گزارش این رسانه ها، پلیس اهواز یک بمب دیگر در زیر یک پُل و به علاوه، چند «مین» و نارنجک کشف و سی تن را به اتهام دست داشتن در این خرابکاری ها دستگیر کرده بود. 12 ژوئن این سال (22 خرداد 1384 و ماه انتخابات) نیز بر اثر انفجار بمب در اهواز شماری کشته و زخمی شده بودند و پس از آن هم در یک لوله محلی انتقال نفت از چاه مربوط خرابکاری صورت گرفته بود.

برخي از روزنامه ها در شماره هاي 16 اكتبر 2005 خود از عجله دولت انگلستان به محكوم كردن خرابكاري نیمه اکتبر در اهواز و ابراز تاسف از تلفات آن تعجب كرده بودند، و به همين گونه، آژانس فرانس پرس.

به باور تفسیرنگاران این روزنامه ها، دولت انگلستان با تعجیل در محكوم ساختن خرابكاري 15 اكتبر اهواز خواسته بود بگويد كه در آن حادثه دست نداشته و اين عمل لندن در بحث محافل، يك پيشگيري از متهم شدن تلقي شده بود. به گفته اصحاب نظر، سوء ظن مردم ايران به دولت لندن که از علاقه قديمي و آگاهی های آن نسبت به مناطق نفتخيز اطلاع دارند پايان پذير نيست.

چند روز پس از رویداد خونین اهواز، وزیر دادگستری جمهوری اسلامی ایران گفت که تحقیق از 30 متهم دستگیر شده ثابت کرده است که خرابکاری های اهواز از خارج هدایت شده است و قرار بود که پس از اهواز، در یک شهر دیگر خوزستان چنین برنامه ای اجرا شود. در همین روز، وزیر کشور جمهوری اسلامی در این زمینه گفت که خرابکاران در خارج از مرزهای ایران آموزش دیده بودند. یک مقام امنیتی ایران نیز اظهارداشت که شمار دستگیرشدگان به 35 نفر افزایش یافته که اعترافات آنان حکایت از دست داشتن خارجی می کند. این مقام، این دولت خارجی را معرفی نکرد و اشاره شد که خرابکاری ها بوی انگلیسی می دهد. در آن زمان، انگلیسی ها در بصره استقرار نظامی داشتند و کنترل جنوب عراق در دست آنان بود. طولی نکشید که احمدی نژاد (و در آن زمان، رئیس جمهور تازه) در این باره اظهار نظر کرد و گفت که ردّ پای انگلستان در رویداد اهواز دیده شده است. وی افزود که نيروهاي نظامی انگلستان ـ مستقر در عراق مورد سوء ظن هستند. دولت لندن بی درنگ اتهام وارده را ردّ کرد. مبادله اتهامات ميان تهران و لندن تا مدتی ادامه داشت و مقامات انگلیسی اشاره کرده بودند که عوامل ایران در مرگ هشت نظامی انگلیسی در منطقه بصره دست داشته اند. ضمن مبادله این اتهامات، باردیگر در تهران ورق زدن تاریخچه توطئه ها و دسیسه های انگلستان در ایران و بدبختی ها و عقب ماندگی ناشی از آن و ازجمله نظر داشتن به مناطق نفتی ایران از سرگرفته شد.

در این میان، واشنگتن هم بیکار ننشست و تهران را متهم به مداخله در اوضاع عراق کرد و ....

دو عکس بالا، آثار خون در خيابان نادري اهواز و چند مجروح را پس از وقوع دو انفجار 15 اکتبر 2005 نشان مي دهد.

زادروزها

۱۴۸۰ - زادروز فردیناند ماژلان پوینده و دریانورد پرتغالی
۱۹۱۲ - زادروز ژان پل یکم پاپ و رهبر کلیسای کاتولیک

فردیناند ماژلان

۱۹۱۵ - زادروز آرتور میلر نمایش‌نامه‌نویس آمریکایی و نویسندهٔ نمایشنامه مشهور «مرگ فروشنده»
۱۹۱۸ - زادروز ریتا هیورث بازیگر آمریکایی

ریتا هیورث

۱۹۷۲ - زادروز امینم، آهنگساز و خوانندهٔ رپ آمریکایی
۱۹۷۹ - زادروز کیمی رایکونن رانندهٔ فنلاندی مسابقات فرمول یک و رالی

امینم

درگذشت‌ها

۱۸۴۹ - درگذشت فردریک شوپن پیانیست و آهنگساز لهستانی
۱۸۸۷ - درگذشت گوستاو کیرشهف فیزیکدان آلمانی

گوستاو کیرشهف

۱۹۴۰ - درگذشت فلورانس اسکاول شین، هنرمند و نویسنده آمریکایی.
۱۹۲۰ - درگذشت جان رید نویسنده و روزنامه‌نگار آمریکایی

جان رید

۱۹۳۸ - درگذشت کارل کائوتسکی نظریه‌پرداز مارکسیست آلمانی و از اولین رهبران حزب سوسیال دموکرات آلمان
۱۹۴۴ - درگذشت آگوست لندمسر کارگر آلمانی، شناخته شده به دلیل حضور در عکسی که در آن از اجرای سلام نازی خودداری می‌کند.

پویی

۱۹۶۷ - درگذشت پویی، آخرین امپراتور چین، دوازدهمین و آخرین امپراتور دودمان چینگ
۱۹۹۸ - درگذشت جوان هیکسون، بازیگر تئاتر، سینم ا و تلویزیون انگلیسی

جوان هیکسون

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون

v.a.y