ایران رمان

‌

صبح نو: ممــــیزی‌هـا و چارچــوب‌هـای گاه دست وپاگیر در دنیای هنرهای تصویری از مواردی است که همیشه محل بحث و مناقشه بوده‌اند. موضوعی که هر از گاهی با اعتراضات یا صحبت‌هایی از سوی چهره‌های مختلفی که در این حوزه فعالیت دارند؛ همراه می‌شود.

اما گاهی انعکاس این صحبت‌ها به گونه‌ای دردسرساز اتفاق می‌افتند و جای بحث دارند. به عنوان نمونه چندی پیش صحبت‌هایی از کارگردان و تهیه کننده فیلم «کوپال» که در جشنواره‌های متعددی مورد توجه قرار گرفته بود، منتشر شد که براساس نسخه ترجمه شده از یکی از گفت‌و‌گوهای آقای کاظم ملایی با جشنواره کرالا هند درباره تفاوت سینم ای ایران و هند بود.

شیطنت‌های خبری
ملایی در گفت‌وگو با «صبح نو»، ابتدا درباره گفت‌وگوی منتشر شده از او ضمن انتقاد به ترجمه اتفاق افتاده بیان کرد: این مصاحبه برای سایت جشنواره کرالا بود و جدا از این که مترجم خوبی همراه‌مان نبود، گاهی بعضی از خبرنگاران برای انعکاس بیشتر مطالب کلمات و جملاتی را با شیطنت تغییر می‌دهند یا حذف می‌کنند. اما در صحبتی که با این جشنواره درباره تفاوت با جشنواره‌های هندی شد، آنها معتقد بودند که آزادی بیشتری در ایران نسبت جشنواره‌های هندی است و من گفتم که این طور نیست چون جشنواره‌های مطرح آنها مثل کلکته و کرالا را دیده بودم و گاهی بعضی از فیلم‌ها به دلیل موضوعات جنسی یا خشونت امکان نمایش در ایران را ندارند، چون ما یک کشور اسلامی هستیم و به لحاظ عرفی و شرعی چارچوب‌هایی را داریم که حتی در جشنواره‌های بین المللی هم با حساسیت‌های زیادی دست به انتخاب می‌زنند، در این میان از این جمله تیترهای عجیبی گرفتند و مثلاً گفتند که در ایران آزادی خیلی کم وجود دارد و ... .

چارچوب‌ها بهانه‌ای برای خلاقیت
وی ادامه داد: این در صورتی است که من گفته بودم ما قوانین و چارچوب‌هایی داریم که اتفاقاً باعث شده‌اند به سینم ای خلاقی برسیم، چون این محدودیت‌ها هستند که باعث بروز خلاقیت می‌شوند. یعنی به‌رغم وجود چارچوب‌هایی که ما از نظر دینی و اخلاقی مثل هر کشوری که برای خودش قوانینی دارد، شاهد آن هستیم، باعث شده تا به این فکر کنیم که رابطه عاشقانه بین زن و شوهر را چطور نمایش دهیم تا باورپذیر باشد، یعنی تلاش می‌کنیم تا با خلاقیت، احساسات و مواردی که در جامعه است را انعکاس دهیم. اصلاً به همین دلیل به نظرم سینم ای ایران، به سینم ای خاص و دوست داشتنی تبدیل شده است و در آن جوانان خوشفکر و پیشکسوتانی مثل آقایان عباس کیارستمی و اصغر فرهادی حضور دارند که شاید در ظاهر آثارشان خیلی ساده به نظر بیاید، اما دلیل این که دنیای سینم ا این 2 آدم را دوست دارند این است که جدا از ظاهر ساده‌شان زیرساخت بسیار پیچیده و پرمعنا دارند، به همین دلیل است که می‌گویم روی تک‌تک جزئیات و بیان حرفمان با وجود چارچوب‌ها فکر می‌شود و این کار را جذاب می‌کند.

هندی‌های برون گرا
ملایی همچنین با اشاره به یکی دیگر از موضوعات مطرح شده در این مصاحبه بیان کرد: مسأله دیگری که مطرح شد به تفاوت تماشاچیان ایرانی و هندی برمی‌گشت.

در این باره منظور از آزادی بیان احساسات این بود که مثلاً آنها در همه سنین با دیدن یک فیلم خشن که خونریزی داشت، سالن را ترک می‌کردند یا در بقیه موارد خیلی بیرونی و شدید احساساتشان را منعکس می‌کردند اما خب ما نسبت به آنها خیلی برون گرا به حساب نمی‌آییم؛ اما این مطلب به گونه دیگری منتشر شد، اما وجود چارچوب‌ها و میزان آن در پیشبرد آثار موجود در سینم ای ایران، موضوعی بود که ملایی در پاسخ به آن گفت: به هر حال همانطور که گفتم ما در کشوری با قوانین مشخص زندگی می‌کنیم؛ من خودم این قوانین را به فال نیک گرفتم و آن را عاملی برای بروز خلاقیت و فکر روی هر اثر می‌دانم، مثلاً برای نمایش حجاب خانم‌ها در خانه می‌توان صحنه‌هایی را طراحی کرد که مثل اصغر فرهادی با هوشمندی این را به مخاطب می‌رساند که بازیگر زن به خاطر ورود غریبه حجاب می‌کند و در خانه این گونه نیست، به همین دلیل من همیشه گفته‌ام که این شرایط باعث شده ما فکر کنیم با چه رویکردی حرفمان را بزنیم، اتفاقی که جذاب است.

فیلم اولی‌ها رها شده‌اند

این کارگردان در ادامه درباره کمبودها و مشکلات موجود در سینم ا نیز عنوان کرد: جدای از این موضوع، سینم ای ما چالش‌های زیادی دارد که اگر بخواهم به مهمترین آن‌ها اشاره کنیم، یکی از آن‌ها این است که در کل فیلمسازان جوانی که وارد سینم ا شده و آن را متحول کرده‌اند، به هیچ عنوان از سوی دولت حمایت نمی‌شوند، به عنوان مثال در شورایی توسط ارشاد با سختی صلاحیت ما تأیید می‌شود ولی بعد از آن اصلاً مورد حمایت مالی و حتی معنوی قرار نمی‌گیرید و بعد از عبور از آن صافی شما را تنها رها می‌کنند. آن وقت شما مجبور می‌شوید در به در به دنبال سرمایه بروید، کاری که تهیه کننده هم نمی‌کند.

وی افزود: متأسفانه در سینم ای ما بخش زیادی از تهیه کنندگان ما عموماً حرفه‌ای نیستند و تحصیلات سینم ایی ندارند و بازهم جای تأسف دارد که بخش زیادی از آن‌ها براساس روابط به جایی رسیده‌اند نه ضوابط. در این میان خیلی از تهیه‌کنندگان حتی فیلمنامه ها را هم نمی‌خوانند و بعد هم به کارگردان می‌گویند که سرمایه بیاور.کارگردان«کوپال» اضافه کرد: علاوه بر این 2 موضوع ما جایی برای نمایش فیلم نداریم و به همین دلیل خیلی از جوانان درگیر جشنواره‌های خارجی شده‌اند و ما دائم باید فکر کنیم که باید چه کنیم تا بعد از زحمت‌ها و تلاش‌های بسیار فیلم‌مان چطور دیده شود. اتفاقی که ناراحت کننده است.

اکران «کوپال» در هنر و تجربه

ملایی در پایان درباره اکران فیلم «کوپال» و اعمال ممیزی در آن برای اکران عمومی گفت: ما ابتدا پروانه نمایش این فیلم را در فضای نمایش خانگی و مراکزی مثل فرهنگسراها و دانشگاه‌ها گرفتیم، اما همزمان برای پروانه نمایش سینم ایی آن هم اقدام کردیم و در حال حاضر برای اکران فیلم با مراکزی مثل گروه هنر و تجربه صحبت‌هایی شده است و آن‌ها مایل‌اند که برای نوروز کار را اکران کنند و بعد هم اکران آزاد اتفاق بیفتد.

درباره تغییرات هم باید بگویم که اتفاق خاصی رخ نداد و تغییرات ناچیز بودند. با این حال در ابتدا چون فیلم فضای متفاوتی دارد، مقداری نسبت به آن گارد وجود داشت، اما بعد در جشنواره‌های داخلی خود ما مثل محیط زیست با استقبال روبه‌رو شد و در جشنواره‌های خارجی نیز جوایزی را دریافت کرد.

taranomi