ایران رمان

سال گذشته وقتی بهای بلیت کنسرت به 60 هزارتومان رسید، صدای همکاران و دوستان رسانه‌ای درآمد. اما آنقدر صدای‌شان به جایی نرسید و پژواکی نداشت که وقتی طی ماه‌های اخیر بهای بلیت به 100 هزارتومان رسید، کسی دم نزد.
اما نوک پیکان این گزارش بیش از آنکه به سمت مسئولان باشد در مقابل چهره سالن‌دارهای محترم کشورمان قرار می‌گیرد که اگر مایل بودند، پاسخ دهند.
مگر سالن‌هایشان چه امتیازی نسبت به سالن‌های خارجی دارد که اجاره بهای‌شان بالاتر از سالن‌های مجهز خارجی است و در درجه دوم برگزار کنندگان کنسرت‌ چرا زیر بار این اجاره‌ها می‌روند که قیمت بلیت‌هایشان سر به فلک بکشد؟
در ابتدای این گزارش به طور خلاصه سالن کنسرت‌های برتر دنیا را معرفی می‌کند تا بتوان مقایسه کرد سالن کنسرت‌های گران‌قیمت در سطح بین المللی باید چه مزایایی داشته باشند تا اجاره بهای بالای‌شان توجیهه‌پذیر باشد.
نکته اول که در ساخت سالن های موسیقی به آن توجه می‌شود این است که برای پخش بهتر موسیقی و اینکه تمام مخاطبان حاضر در سالن با کیفیت بالایی موسیقی در حال اجرا را بشنوند در طراحی آن چه تمهیداتی اندیشیده شده است، گنجایش سالن چقدر است، چقدر برای ساخت آن‌ها هزینه شده است یا اینکه اصلا" آن سالن برای اجرای موسیقی طراحی شده است یا یک سالن چند منظوره است که در آن شاید بتوان موسیقی هم اجرا کرد.
«تالار کنسرت آمستردام»
تالار کنسرت آمستردام یکی از مشهورترین تالارهای کنسرت در جهان است. این تالار در آمستردام، پایتخت هلند واقع شده است.
تالار کنسرت آمستردام به دلیل کیفیت آکوستیکی خود همراه با تالار سمفونی بوستون و تالار موزیک فراین در وین جزو سه تالار برتر موسیقی در جهان به شمار می‌رود.
تالار کنسرت آمستردام در قلب آمستردام قرار دارد که موزه دولتی هلند، موزه ونگوگ و موزه هنر ژاپن نیز در همان منطقه است.
تالار کنسرت آمستردام در سال ۲۰۰۶ به عنوان تالاری شناخته شد که بیشترین تعداد جمعیت برای حضور در کنسرت به آن رفته‌اند.

آمستردام
این تالار دارای یک ارکستر بزرگ به نام «ارکستر سلطنتی کنسرت‌خباو» است که برخی از رهبران دنیا با آن کنسرت داده‌اند.
رهبر کنونی این ارکستر ماریس یانسون است که از سال ۲۰۰۴ رهبری ارکستر را در دست دارد.
«تالار کنسرت والت دیزنی»
تالار کنسرت والت دیزنی از معروف‌ترین تالارهای کنسرت در آمریکا است که در خیابان گراند جنوبی، شماره ۱۱۱، در مرکز شهر لس‌آنجلس واقع شده و چهارمین سالن موسیقی لس‌آنجلس است.
این سالن دارای ۲۲۶۵ صندلی است. این تالار میزبان دائمی ارکسترفیلارمونیک لس‌آنجلس و استاد خوانندگان لس‌آنجلس است.
این تالار در آوریل سال ۲۰۰۳ با ۲۳۰۰ نفر گنجایش تکمیل شد و معمار آن فرانک گهری است.

والت دیزنی
بخش اکوستیک تالار کنسرت توسط یاسوهیسا تویوتا طراحی شده‌است. طرح آن قبل از دروتی چندلر پاویلیون مورد تأیید قرار گرفت.
«اپرا هاوس سیدنی»
خانه اپرای سیدنی یکی از متمایزترین بناهای قرن بیستم از لحاظ هنر معماری بشمار می‌رود که در شهر ساحلی سیدنی و در ایالت نیوسات ولز کشور استرالیا قرار دارد.
خانه اپرای شهر سیدنی در حال حاضر یکی از مهم‌ترین اماکن توریستی در کشور استرالیا به شمار می‌رود.
یورن اوتزان، آرشیتکت و معمار دانمارکی اپرا هاوس شهر سیدنی در سال ۱۹۵۷ به طور غیرمنتظره‌ای برنده طراحی اپرا هاوس شد.
نهایتا اپراهاوس در ۲۰ اکتبر ۱۹۷۳ رسما توسط ملکه الیزابت دوم گشایش یافت.
از لحاظ هنری نیز خانه اپرای سیدنی، یکی از مشهورترین اماکن دنیا برای اجرای هنرهای نمایشی است.
البته فقط تعداد اندکی از بازدیدکنندگان با هدف دیدن نمایش به آنجا می‌روند، زیرا محیط اطراف آن فضایی سرشار از آرامش به ارمغان می‌آورد.

سیدنی
اپراهاوس شامل پنج سالن تئاتر، پنج سالن تمرین نمایش، دو سالن اصلی، چهار رستوران و تعداد زیادی فروشگاه است.
پوسته حلزونی شکل اپراهاوس شامل یک میلیون و ۵۶ هزار تکه سنگ گرانیت سوئدی می‌شود.
«سالن کنسرت متحرک ژاپن»
مدت‌ها پیش خبر احداث سالن کنسرت متحرک در ژاپن منتشر شد.
بر اساس این خبر آنیش کاپور از احداث سالن کنسرت موسیقی متحرکی برای اجرای موسیقی در بخش‌های ویران ژاپن بر اثر زمین‌لرزه و سونامی خبر داد.
این سالن گنجایش 700 نفر و ساختاری نوماتیک (بادی) دارد که اجازه می‌دهد به سرعت با فشار هوا پر و سرپا شود.
هزینه ساخت این سالن را جشنواره «لوکرن» سوییس متقبل شده و آراتا ایسوزاکی، معمار ژاپنی در ساخت آن، کاپور را همراهی کرده است.
میشائیل هافلیگر، مدیراجرایی جشنواره لوکرن درباره احداث این سالن گفته بود: «آشکار است که ما نمی‌توانیم تمامی آسیب‌ها و رنج‌های این اتفاق را جبران کنیم. اما می‌خواهیم با استفاده از موسیقی و هنر به مردم این منطقه امید بدهیم.»

ژاپن
قرار بود، این سالن موسیقی بادی متحرک در مناطق مختلف آسیب‌دیده بچرخد و برنامه‌هایی شامل کنسرت موسیقی جاز، کلاسیک، پاپ و برنامه‌های چندرسانه‌ای در آن اجرا و پخش ‌شود.
***
اما آلبرت رویال هال لندن، تالار سمفونی بوستن، تالار موزیک فراین و...ازدیگر تالارهای مطرح و طراز اول هستند که شاید نامشان برای خیلی‌ها آشنا باشد.
*«ایران و تالارهایی با عنوان سالن کنسرت»
«تالار وحدت»
مجموعه تالار رودکی در تاریخ ۳ آبان ۱۳۴۶ خورشیدی افتتاح شد.
این تالار برای اجرای نمایش‌های باله، اپرا و کنسرت‌های موسیقی ایرانی و اروپایی ساخته شد.
این تالار به نام شاعر پرآوازه ایران قرن سوم هجری «رودکی» نامیده شد. تالار رودکی در خارج از ایران به نامtehran rodaki Hall Opera Houseشناخته می‌شد و سازمان باله ملی ایران نیز تا قبل از انحلال در سال ۱۳۵۸ در همین مجموعه فعالیت داشته است.
مجموعه تالار رودکی در اصل شامل دو تالار می‌شد .
پس از انقلاب اسلامی ایران، تالار بزرگ‌تر را به تالار وحدت و تالار کوچک‌تر را به تالار رودکی تغییر نام دادند و پس از انقلاب اسلامی در این تالار بیشتر کنسرت‌های موسیقی و نمایش‌های تئاتر اجرا شده‌است.
تالار وحدت در تهران، خیابان حافظ، خیابان محمد حسین شهریار واقع است.
تالار در سال ۱۳۴۶ توسط یوگینا آفتاندلیانس بر اساس مدل نمونه اپراهال وین ساخته شده است.
زیر بنای این تالار حدود ۱۵۷۰۰ مترمربع است و شامل یک سالن همکف و سه طبقه بالکن به صورت مدور می‌شود که در مجموع گنجایش ۹۰۰ تماشاگر را دارد. این ساختمان دارای دو زیر زمین، تالار کنسرت شامل صحنه و سالن تماشاچیان در طبقه همکف و ساختمان اداری تشکیل می‌شود.
صحنه از چهار بخش جدا از هم درست شده است. جلوی صحنه ویژه اجرای باله‌ها و اپراها است و آن را می‌توان تا سه متر پایین برد. دو بخش کناری صحنه را می‌توان تا شش متر بالا برد و بخش پشتی صحنه گردان است؛ بدین معنا که صحنه این تالار قابلیت حرکت افقی و دورانی و امکان تغییر ارتفاع (-۴/۵ تا +۱/۵ ) دارد.

وحدت
ساختمان اداری هفت طبقه پشت صحنه تالار بنا شده است که در آن خدمات و امور اداری تالار رودکی، سالن‌های تمرین اجرای قطعات، رستوران وجود دارد. طبقه چهارم همین ساختمان ویژه کنسرت‌های مجلسی است.
«سالن همایش‌های برج میلاد تهران»
سالن اصلی همایش‌های برج میلاد تهران با ظرفیت 1600 نفر در دو طبقه بالکن و همکف طبق اعلام بولتن این شرکت دارای فضایی اختصاصی و یکی از بهترین مجموعه‌های همایش در شهر تهران است.
سالن همایش‌های برج میلاد تهران این روزها میزبان حجم عظیمی از کنسرت‌های پاپ و تعدادی از کنسرت‌های کلاسیک و سنتی است.
سیستم صوتی این سالن برای همایش، سخنرانی، سینم ا و کنسرت با استفاده از تکنیک linearray به صورت معلق در قسمت‌های مرکز، راست و چپ به سمت مخاطبان قرار گرفته است و بلندگوها از سری vertec انتخاب شده اند.

میلاد
البته شرکت برج میلاد تهران به منظور بهره‌برداری از این سالن در زمینه موسیقی و اجرای کنسرت چهار sub woofer در قسمت زیر صحنه تعبیه کرده است.
اتاق کنترل صوت نیز قابلیت ضبط به صورت multi track را بر روی 48 باند داراست و تدوین پس از اجرای برنامه را در اختیار کاربر قرار می‌دهد.
البته سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران، اریکه ایرانیان، ایوان شمس وبرج آزادی هم میزبان کنسرت‌هایی می‌شوند.
با یک مطالعه کوتاه متوجه می شویم که در ایران هیچ سالنی با ظرفیت بیش از 2 هزار نفر وجود ندارد و این در حالی است که سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران از نظر گنجایش بزرگتر از سالن همایش‌های برج میلاد تهران است.
بهترین سالن کنسرت‌های دنیا در قلب پایتخت احداث شده‌اند تا دسترسی به سالن برای شهروندان آسان باشد این در حالی است که در ایران اگر مخاطب موسیقی دارای اتومبیل شخصی نباشد، دسترسی به بیشتر سالن‌ها برایش مشکل است.
بهترین سالن کنسرت‌های دنیا سعی دارند به مخاطبان خود بهترین خدمات را ارائه دهند اما در ایران بهای پارکینگ اتومبیل به صورت مجزا از آن‌ها اخذ می‌شود.
سالن کنسرت‌های دنیا فقط و فقط به منظور اجرای موسیقی یا اپرا ساخته شده‌اند و به هیچ وجه از سالن همایش به منظور اجرای کنسرت و سوددهی حاصل از آن بهره‌برداری نمی‌کنند.
از طرفی در سالن همایش‌های برج میلاد، تنها دو در ورودی تعبیه‌ شده و برای بررسی بلیت 1600 نفری که قرار است وارد این سالن شوند، صف‌های طولانی مقابل درها ایجاد می‌شود و خیلی وقت‌ها چنین خدمات‌دهی باعث می‌شود، کنسرت‌ها حداقل با نیم ساعت تاخیر آغاز شود.
اگر نخواهیم راه دور برویم و سالن‌هایمان را با سالن‌های کنسرت اروپا مقایسه کنیم، بهتر است سری به دبی بزنیم و بررسی کنیم که سالن شیخ راشد چگونه خدماتی به مخاطب می‌دهد؟
اما سوال اینجاست که سالن‌داران در ایران چه اقداماتی جهت ارتقا سالن‌ها انجام می‌دهند که روز به روز کرایه سالن‌ها بالارفته و روی قیمت بلیت تاثیر می‌گذارد؟
البته معمولا هیچ یک از آنها حاضر نمی‌شوند به این سوال پاسخ دهند.
***
بابک رضایی مدیرعامل وقت انجمن موسیقی ایران چندی پیش در رابطه با همین موضوع در قالب یادداشتی گفته بود:
«سالن دارها هزینه‌ها و اجاره بهای خود را در حالی مانند بهترین سالن‌های دنیا به دلار تعیین می‌کنند که اولا مردم ما درآمدشان بر اساس ریال محاسبه می‌شود و ثانیا هیچ یک از امکانات سالن‌های داخلی ما از نظر کیفیت قابل مقایسه با سالن‌های خارجی نیست.
شاید در شرایطی که یک کارمند دستمزد 4هزاردلاری در یک ماه دریافت می‌کند، قیمت بلیت 50 دلاری نیز منطقی به نظر برسد اما در کشور ما با دستمزدهایی که بر اساس ریال محاسبه می‌شود، چنین قیمت بلیتی نامعقول است.»
او همچنین گفته بود: «برخی آقایان می‌گویند بهترین سالن‌های کنسرت دنیا حدود 15 هزار دلار هزینه اجاره آنها است؛ همین آقایان لطفا بروند و نگاهی به کیفیت همین سالن‌ها و ارائه خدمات و سایر مسائل‌شان بیندازند و بعد مقایسه کنند در کدام زمینه قادر به رقابت با آنها هستند. تازه آن قیمت‌ها همان طور که قبلا هم گفتم منطبق با درآمدهای مردم آن کشورها است و هیچ دوگانگی در رفتار سالن دارهایشان در این زمینه دیده نمی‌شود.»
رضایی معتقد است: «شاید موضوع افزایش دستمزد نوازنده‌ها و صدابردار و طراح صحنه و اینگونه موارد با توجه به تورم موجود منطقی باشد اما افزایش هزینه اجاره سالن‌های کنسرت آن هم با این کیفیت‌های پایین قطعا قابل پذیرش نیست.»
او در بخش دیگری از این یادداشت نوشته است: «وقتی حقوق یک کارمند عالی رتبه بین 600 تا 800 هزار تومان است؛ قیمت بلیت‌های کنسرت را نیز 50 هزار تومان تعیین می‌کنند، طبیعتا اگر یک کارمند بخواهد همسر و دو فرزند خود را برای استفاده از برنامه‌های فرهنگی به یک کنسرت ببرد باید حداقل 200 هزار تومان معادل یک سوم تا یک چهارم حقوق ماهیانه خود را صرف کند. قطعا چنین رقمی غیرمنطقی است.»
***
این گونه است که اجاره بهای بالا کنسرت گزاران را مجبور می‌کند بر قیمت بلیت‌هایشان بیفزایند اما معلوم نیست این افزایش تا کجا ادامه خواهد داشت؟
این در حالی است که محمدحسین توتونچیان مدیر شرکت فرهنگی هنری ققنوس معتقد است: قیمت بلیت یک کنسرت را تهیه کننده تعیین می‌کند.
این کنسرت‌گزار در حالی که قیمت بلیت‌ها به 100 هزارتومان رسیده بود، بلیت کنسرت‌های گروه «سیاوش» به خوانندگی همایون شجریان، گروه «کامکارها» و گروه«دستان» را در نهایت با 80 هزار تومان فروخت و این امر امیدی برای بهبود قیمت‌ها در دل مخاطبان بوجود آورد.
اما بلیت کنسرت‌های پاپ با قیمت‌های بالاتر عرضه می‌شوند و ناگفته نماند که این قیمت‌های بالا باعث خالی ماندن سالن کنسرت‌های این ژانر موسیقی نشده است که تهیه کننده را به تلاش برای پایین آوردن قیمت بلیت ترغیب کند، اما این مساله را در پی دارد که مخاطبین کم‌درآمد موسیقی راهی به سالن ‌های موسیقی پیدا نکنند.
پری ملکی خواننده سنتی نیز در نشست خبری سال گذشته‌اش بر اهمیت این موضوع تاکید کرد و گفت: دلم نمی خواهد مخاطب پولدار به کنسرتم بیاید!
در نهایت قضاوت با شما که آیا ادامه چنین روندی به بن بست ختم نمی‌شود؟
تهیه و تنظیم گزارش: سهیلا صدیقی خبرنگار ایسنا