۰۷-۱۰-۹۳، ۱۰:۳۲ ق.ظ
فضا پر از دود و همهمه وقل قل قلیـ ـان است. روی هر تخت دوسه نفری لم داده اند و میان حرف هایشان پکی هم به قلیـ ـان می زنند. آنها که پیش کسوتند شرین کاری نیزمی کنند و دود را حلقه ای بیرون می دهند. قلیـ ـان دست به دست می چرخد تا زمانی که سرخی زغال به خاکستر تبدیل شود و چای قوری هم ته بکشد.
تخت های این سفره خانه قدیمی را که اجازه کشیدن قلیـ ـان به خانم های بدون مرد را هم می دهد بیشتر دختران جوانی پر کرده اند که دوست دارند فراغت عصرگاهی شان را با دوستان و دود قلیـ ـان پرکنند. تابلوی ” از ارائه قلیـ ـان به بانوان معذوریم ” زیر دود قلیـ ـان دختران محو می شود.
قلیـ ـان تفریحی ارزان قیمت شاگرد سفره خانه برای آنها که خوب چاق کردن قلیـ ـان را بلد نیستند قلیـ ـان را چاق می کند و می دهد دستشان و چند سری پلاستیکی نیز می گذارد روی میز. استکانهایی کمرباریک و نعلبکی های طرح ناصرالدین شاه، قند وخرما و نبات نیز توصیه های لازم برای آنهایی است که دود قلیـ ـان فشار شان را پایین می آورد. این جا به دختران تنها نیز قلیـ ـان می دهند این را شاگرد سفره خانه می گوید. او قلیـ ـان را تفریحی گروهی و ارزان می داند.
گوشه قهوه خانه ،آنجا که ستون ها ، دید را محدود کرده اند . خانمی تنها نشسته است و آرام به قلیـ ـان بزرگی که کنارش گذاشته اند پک می زند . تنها است . خودش رو با گوشی اش سرگرم کرده است . در این سفره خانه خلوت در میانه شهر ،دختران تنهایی که برای کشیدن قلیـ ـان آمده اند کم نیستند . مشتریان این سفره خانه هم بیشتر خانم هستند .
![[عکس: 147182_696.jpg]](http://www.seratnews.ir/files/fa/news/1393/10/6/147182_696.jpg)
ریحانه ۳۳ ساله می گوید: هفته ای دوسه بار پیش می آید که تنهایی برای کشیدن قلیـ ـان به قهوه خانه می آید . او در روز چند باری به قهوه خانه می آید و نمی تواند برای همه این قلیـ ـان کشیدن ها برای خود هم دود پیدا کند ،می گوید: اوایل سرگرمی بود و دور هم بودن با دوستان . اما بعدش شد نیاز بدنم . غروب که می شد ،عادت بود یا نیاز بدن .باید به قهوه خانه می رفتم . اوایل بچه ها می آمدند . اما به دیل هزینه بالا یا نداشتن وقت ،هم دودی هایم محدود شدند . گاهی هم پیش می آید خودم مانند امروز می آیم قهوه خانه !ریحانه گمان می کند که نوعی اعتیاد روحی به قلیـ ـان پیدا کرده است .
زنان و دختران چه قلیـ ـانهایی می کشند؟ یک متخصص ترک اعتیاد در این ارتباط می گوید:وجود رطوبت در قلیـ ـان باعث جذب بیشتر مواد سمی به بدن می شود. دکتر جمال باقری با بیان این که میزان مضرات توتون،تباکو و سیـ ـگار با هم برابر است،گفت:برخی ها تصورشان بر این است که مصرف قلیـ ـان ضررش کمتر از سایر مواد دخانی است اما به یاد داشته باشیم که قلیـ ـان هم زمینه اعتیاد را فراهم می کند.
وی تاکید می کند :مواد شیمیایی در توتون های صنعتی همانندهیدروکربن های آروماتیک که باعث معطر شدن توتون ها می شود، حساسیت و آلرژی را در بدن به دنبال داردو اثرات سرطان زایی آن همانند سایر مواد دخانیات است.
دختران بیشتر قلیـ ـان های سبک و ترکیبی از توتون نعناع و پرتقال یا لیمو می کشند. این جا قلیـ ـان با سرویس ۵۰ هزار تومان است و کم مشتری بودنش هم به همین دلیل است که هر تعداد هم که باشی قیمت را زیاد نمی کند. این سفره خانه کوچک در مرکز شهر تهران تنها قهوه خانه ای نیست که به دختران تنها نیز قلیـ ـان می دهد. اما آیا آمار و ارقام نیز نشان از استقبال دختران از قلیـ ـان دارد؟
![[عکس: 147183_368.jpg]](http://www.seratnews.ir/files/fa/news/1393/10/6/147183_368.jpg)
این پرسش را رئیس اتحادیه قهوه‌خانه‌داران این گونه پاسخ می دهد که گرایش مردم به قهوه‌خانه‌ها مدتی است زیاد شده و این نشان می‌دهد که مردم سنت خود را دوست دارند و گذشتگان خود را همیشه به خوبی یاد می‌کنند. برای پاسخ گفتن به همین نیاز نیز او طرح ایجاد قهوه‌خانه های ویژه بانوان را مطرح می کند که به فاصله یک روز با مخالفت شدید پلیس و متولیان سلامت جامعه روبرو شد.
قهوه خانه با محیطی کاملا زنانه! چند خیابان آن طرف تر ،ساعتی مانده به تاریکی آسمان. از پله های سفره خانه پایین می رویم و می رسیم به رستورانی که نشانی از خانم هایی که قلیـ ـان می کشند در آن نیست. در آن محوطه بزرگ میزی نیست که در کنارش قلیـ ـانی نباشد. شاگرد رستوران در حال جمع کردن بشقاب های غذا از روی میز است که شاگرد دیگر قلیـ ـان مشتری ها را هم می آورد و این میز هم به جمع باقی مشتریان می پیوندد.
اما انتهای این سالن بزرگ مکان دنج و کوچکی است که به خانم های تنها قلیـ ـان می دهد. پرده و راهروی کوتاهی این فضا را از سالن اصلی جدا کرده است. این سالن کوچک شلوغ پر از دختران قلیـ ـان کش است. چیزی شبیه قهوه خانه مردانه با این تفاوت که اینجاخبری از صندلی های ردیف شده نیست و هر گروه پشت میز خودشان می نشینند.
شاگرد رستوران می گوید: رونق این بخش رستوران از آن سو بیشتر است. این جا هر قلیـ ـان با سرویس کیک و چای ۲۵ هزار تومان است اما با اضافه شدن استفاده کنندگان قلیـ ـان هزینه سرویس بالا می رود.
تفریحی ۵ نفره فقط با ۳۰ هزارتومن! به گزارش افکارنیوز؛ رستوران های حاشیه رودخانه ها، فضاهای کوهستانی وسفره خانه هتل ها نیز محل خوبی برای خانم هایی است که نمی خواهند مردی در کشیدن قلیـ ـان همراهی شان کند. سحر یکی از دخترانی است که به قول خودش هر غروب به این سفره خانه می آید. می گوید به جز رفتن به کافی شاپ و سفره خانه تفریحی دیگری ندارد. بیشتر مکان های تفریحی مانند استخرها و ورزشگاهها عصرها برای آقایان است. با سینم ا و تئاتر هم مگر چند روز را می توان پر کرد. سحر می پرسد: کدام تفریحی را سراغ دارید که پنج نفره بتوان رفت و تنها ۲۰ ،۳۰ تومان پرداخت کرد.
بخاطر قلیـ ـان کشیدن تنگی نفس گرفتم استدلال های سحر برای کشیدن قلیـ ـان را دوستش نسیم رد می کند. او که مدتی است برای استعمال زیاد قلیـ ـان به تنگی نفس دچار شده و تنها برای همراهی دوستانش به سفره خانه امده است می گوید: بسیاری از کسانی که قلیـ ـان می کشند بدون آن که خود متوجه شوند به آن معتاد می شوند. می توان غروب ها در پارک دور هم جمع شویم و بی آنکه هزینه ای بدهیم پیاده رویی کنیم. اما قلیـ ـان های میوه ای ما را به خود وابسته کرده اند.
![[عکس: 147184_515.jpg]](http://www.seratnews.ir/files/fa/news/1393/10/6/147184_515.jpg)
نسیم معتقد است: بسیاری از دختران دور از چشم خانواده ها قلیـ ـان می کشند و هنوز هم سایه سنگین نگاهها بر روی دختران قلیـ ـان کش وجود دارد. او که پس از چند سال قلیـ ـان کشیدن دچار مشکل تنفسی خفیف شده است می گوید: شاید حالا عوارض این قلیـ ـان کشیدن ها مشخص نشود امابعد ها خودش را نشان می دهد.
غلامرضا حیدری، رئیس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این رابطه می گوید: در صورت رشد عرضه قلیـ ـان برای خانمها، بیماریهای مرتبط با مصرف قلیـ ـان در زنان افزایش می‌یابد و مخاطراتی را برای مادر و جنین در دوران بارداری و پس از آن به همراه دارد. محمد هاشمی ، فوق تخصص ریه نیز در این رابطه می گوید: قلیـ ـان یکی از مواد دخانی است که چون مصرف آن همراه با نوعی پک زدن عمیق همراه است، لذا مصرف طولانی مدت آن باعث بروز بیماریهای ریوی از جمله “آمفیزم”که جزو بیماریهای غیرقابل درمان است، می شود. فردی که قلیـ ـان مصرف می کند هنگام تنفس، حجم مفید ریه را از دود پر می کند که این خود عامل بروز سرطان دهان می شود.
قلیـ ـان کشیدن ، سل و هپاتیت را هم منتقل می کند او ادامه می دهد: مواد شیمیایی که در ساخت تنباکوهای قلیـ ـان مورد استفاده قرار می گیرند دارای فلزات سنگینی هستند که می توانند عامل بروز بیماریهای کبدی و یا کلیوی در فرد مصرف کننده باشند. همچنین قلیـ ـان باعث اعتیاد به نیکوتین می شود که هر چه بیشتر استفاده شود اعتیاد به آن هم بیشتر است .استفاده مشترک ازقسمت دهانی قلیـ ـان هم موجب انتقال بیماریهای واگیرداری چون سل و هپاتیت است .
بسیاری از دختران قلیـ ـان کش از مضرات قلیـ ـان اطلاع دارند . مانند محدثه که می گوید:من خودم قلیـ ـان می کشم با آن که می دانم مضر است اماخیلی هم از کشیدن آن لذت می برم:معمولا با دوستان که دور هم جمع می شویم برای تفریح و سرگرمی این کار و انجام می دهیم.
ما هیچ سرگرمی دیگه ای نداریم و قلیـ ـان بهونه خوبی است برای سرگرمی، ما حتی نمی توانیم با دوستان خود به پارک یرویم چون محیط پارک ها برای دور هم نشینی مناسب نیست اما وقتی که به سفره خانه می رویم دیگر آن نگاه های سنگینی که در پارک ها وجود دارد نیست به خاطر این که می گویند چند دختر جوان دورهم جمع شده و قلیـ ـان می کشند.
برخوردهای سلبی چاره ساز نیست اما فرحناز قندفروش فعال حوزه زنان با اشاره به مشکلات اساسی زنان و دختران در جامعه می گوید: قلیـ ـان کشیدن دختران و پسران در مراکز تفریحی صحنه های مناسبی نیست، خانواده ها با فضاهایی روبرو می شوند که چند نفری روی تخت سفره خانه ها لم داده و در حال کشیدن قلیـ ـان هستند. اما برخورد های سلبی نیز چاره ساز نیست.
قند فروش ادامه می دهد: باید فضاهایی در شان خانم ها برای دور هم جمع کردن آنها ایجاد شود. متاسفانه بسیاری از مراکز تفریحی ما غروب ها به آقایان اختصاص دارد و در فضاهای دانشگاهی نیز فضاهای آزاد بیشتر به آقایان تعلق دارد و اگر دختران دانشجو قصد فعالیت ورزشی و تفریحی داشته باشند به آنها تذکر داده می شود.
این فعال حوزه زنان تاکید می کند: استعمال قلیـ ـان دور از شان زنان ایرانی است و هنوز هم نگاههای سنگین به زنانی که دخانیات مصرف می کنند وجود دارد هرچند در میان نسل جوان قبح این مسئله ریخته شده است.
تفریح، فشار همسالان، برابری با پسرها پدیده مصرف قلیـ ـان و دیگر انواع دخانیات گرچه هیچ وقت درفرهنگ ایرانی پذیرفته نشده اما در بررسی علت گرایش دختران به قلیـ ـان به تاریخچه قلیـ ـان در ایران برخوردمی کنیم. در گذشته در مصرف قلیـ ـان خانواده های پادشاهان به خصوص در دوره قاجار این شیوه رواج داشته است. بسیاری از عکس و نقاشی هایی که از آن زمان باقی مانده زنان دوران قاجار را در حال کشیدن قلیـ ـان نشان می دهد.
سه عامل،تفریح،فشار همسالان،برابری با پسرها ؛یافته های یک پژوهش دانشگاهی درباره گرایش دختران به قلیـ ـان است . دراین پژوهش که توسط لیلا حمزه گردشی، زینب حمزه گردشی، نیره اعظم حاجی خانی انجام شده است آمده است :احساس لذت و شادمانی همزمان با مصرف قلیـ ـان توسط تمام دختران مصرف کننده بیان شد. علاوه براین دختران با کشیدن قلیـ ـان در مکان های عمومی احساس غرور و بزرگی می کردند، و احساس می کردند که از محدودیت های زنانه عبور کردند.
مضمون دیگری که از مصاحبه ها انتزاع شد، تاثیر بی تفاوتی خانواده نسبت به رفتارهای نوجوان، مشکلات ارتباطی والد- نوجوان، الگوبرداری از والدین مصرف کننده و فشار و تشویق همسالان برای مصرف قلیـ ـان بود.عوامل اجتماعی تسهیل کننده مصرف قلیـ ـان از دیدگاه نوجوانان دختر، مقبولیت اجتماعی مصرف قلیـ ـان توسط زنان نسبت به سایر مواد دخانی، دسترسی آسان و ارزان در قهوه خانه های سنتی بیان شده است .
از نظر دختران، چون قلیـ ـان قدمت زیادی دارد تاریخی و سنتی بوده ،هیچ وقت در تاریخ ما برای زنان ممنوعیت نداشت؛ بنابراین برای فرد، خانواده و اجتماع قابل پذیرش می باشد. نتایج مطالعه حاضر مطابق با بررسی جهانی مصرف دخانیات نشان داد که دختران تمایل زیادی به مصرف سایر محصولات دخانی به غیر از سیـ ـگار مانند قلیـ ـان دارند. این مساله به فقدان نظارت دقیق و رفتار پذیرفته شده اجتماعی در مورد مصرف قلیـ ـان برمی گردد.
نتایج مطالعه حاضر حاکی از تاثیر بالای همسالان بر تجربه و تداوم مصرف قلیـ ـان است. این موضوع مشابه با الگوی سوء مصرف مواد، انعکاسی از تغییرات اجتماعی و محیطی در دوره نوجوانی است. این موضوع ممکن است به تعاملات اجتماعی با همسالان و فرایند اجتماعی شدن نوجوان برگردد. نوجوانان به دنبال فرصت هایی هستند که با همسالان خود ارتباط برقرار کنند؛ بنابراین مصرف قلیـ ـان ممکن است برای نوجوانان جذاب و پذیرفته شده باشد.
یافته های این پژوهش حاکی از تاثیر بالای همسالان، نرم های اجتماعی و دسترسی آسان به قلیـ ـان در سفره خانه های سنتی بر گرایش نوجوانان به مصرف قلیـ ـان است. بنابراین سیاست ها و برنامه های ارتقای سلامت نه تنها باید به اجرای قوانین منع فروش دخانیات به نوجوانان زیر ۱۸ سال توجه داشته باشند، بلکه باید بر روی پذیرش اجتماعی مصرف قلیـ ـان در دختران نیز تمرکز داشته باشند.
۳۷درصد زنان ایرانی حداقل یکبار مصرف قلیـ ـان را تجربه کرده‌اند. این آمار بالا لزوم برنامه ریزی برای کاهش این آسیب رو تاکید می کند .
تخت های این سفره خانه قدیمی را که اجازه کشیدن قلیـ ـان به خانم های بدون مرد را هم می دهد بیشتر دختران جوانی پر کرده اند که دوست دارند فراغت عصرگاهی شان را با دوستان و دود قلیـ ـان پرکنند. تابلوی ” از ارائه قلیـ ـان به بانوان معذوریم ” زیر دود قلیـ ـان دختران محو می شود.
قلیـ ـان تفریحی ارزان قیمت شاگرد سفره خانه برای آنها که خوب چاق کردن قلیـ ـان را بلد نیستند قلیـ ـان را چاق می کند و می دهد دستشان و چند سری پلاستیکی نیز می گذارد روی میز. استکانهایی کمرباریک و نعلبکی های طرح ناصرالدین شاه، قند وخرما و نبات نیز توصیه های لازم برای آنهایی است که دود قلیـ ـان فشار شان را پایین می آورد. این جا به دختران تنها نیز قلیـ ـان می دهند این را شاگرد سفره خانه می گوید. او قلیـ ـان را تفریحی گروهی و ارزان می داند.
گوشه قهوه خانه ،آنجا که ستون ها ، دید را محدود کرده اند . خانمی تنها نشسته است و آرام به قلیـ ـان بزرگی که کنارش گذاشته اند پک می زند . تنها است . خودش رو با گوشی اش سرگرم کرده است . در این سفره خانه خلوت در میانه شهر ،دختران تنهایی که برای کشیدن قلیـ ـان آمده اند کم نیستند . مشتریان این سفره خانه هم بیشتر خانم هستند .
زنان و دختران چه قلیـ ـانهایی می کشند؟ یک متخصص ترک اعتیاد در این ارتباط می گوید:وجود رطوبت در قلیـ ـان باعث جذب بیشتر مواد سمی به بدن می شود. دکتر جمال باقری با بیان این که میزان مضرات توتون،تباکو و سیـ ـگار با هم برابر است،گفت:برخی ها تصورشان بر این است که مصرف قلیـ ـان ضررش کمتر از سایر مواد دخانی است اما به یاد داشته باشیم که قلیـ ـان هم زمینه اعتیاد را فراهم می کند.
وی تاکید می کند :مواد شیمیایی در توتون های صنعتی همانندهیدروکربن های آروماتیک که باعث معطر شدن توتون ها می شود، حساسیت و آلرژی را در بدن به دنبال داردو اثرات سرطان زایی آن همانند سایر مواد دخانیات است.
دختران بیشتر قلیـ ـان های سبک و ترکیبی از توتون نعناع و پرتقال یا لیمو می کشند. این جا قلیـ ـان با سرویس ۵۰ هزار تومان است و کم مشتری بودنش هم به همین دلیل است که هر تعداد هم که باشی قیمت را زیاد نمی کند. این سفره خانه کوچک در مرکز شهر تهران تنها قهوه خانه ای نیست که به دختران تنها نیز قلیـ ـان می دهد. اما آیا آمار و ارقام نیز نشان از استقبال دختران از قلیـ ـان دارد؟
قهوه خانه با محیطی کاملا زنانه! چند خیابان آن طرف تر ،ساعتی مانده به تاریکی آسمان. از پله های سفره خانه پایین می رویم و می رسیم به رستورانی که نشانی از خانم هایی که قلیـ ـان می کشند در آن نیست. در آن محوطه بزرگ میزی نیست که در کنارش قلیـ ـانی نباشد. شاگرد رستوران در حال جمع کردن بشقاب های غذا از روی میز است که شاگرد دیگر قلیـ ـان مشتری ها را هم می آورد و این میز هم به جمع باقی مشتریان می پیوندد.
اما انتهای این سالن بزرگ مکان دنج و کوچکی است که به خانم های تنها قلیـ ـان می دهد. پرده و راهروی کوتاهی این فضا را از سالن اصلی جدا کرده است. این سالن کوچک شلوغ پر از دختران قلیـ ـان کش است. چیزی شبیه قهوه خانه مردانه با این تفاوت که اینجاخبری از صندلی های ردیف شده نیست و هر گروه پشت میز خودشان می نشینند.
شاگرد رستوران می گوید: رونق این بخش رستوران از آن سو بیشتر است. این جا هر قلیـ ـان با سرویس کیک و چای ۲۵ هزار تومان است اما با اضافه شدن استفاده کنندگان قلیـ ـان هزینه سرویس بالا می رود.
تفریحی ۵ نفره فقط با ۳۰ هزارتومن! به گزارش افکارنیوز؛ رستوران های حاشیه رودخانه ها، فضاهای کوهستانی وسفره خانه هتل ها نیز محل خوبی برای خانم هایی است که نمی خواهند مردی در کشیدن قلیـ ـان همراهی شان کند. سحر یکی از دخترانی است که به قول خودش هر غروب به این سفره خانه می آید. می گوید به جز رفتن به کافی شاپ و سفره خانه تفریحی دیگری ندارد. بیشتر مکان های تفریحی مانند استخرها و ورزشگاهها عصرها برای آقایان است. با سینم ا و تئاتر هم مگر چند روز را می توان پر کرد. سحر می پرسد: کدام تفریحی را سراغ دارید که پنج نفره بتوان رفت و تنها ۲۰ ،۳۰ تومان پرداخت کرد.
بخاطر قلیـ ـان کشیدن تنگی نفس گرفتم استدلال های سحر برای کشیدن قلیـ ـان را دوستش نسیم رد می کند. او که مدتی است برای استعمال زیاد قلیـ ـان به تنگی نفس دچار شده و تنها برای همراهی دوستانش به سفره خانه امده است می گوید: بسیاری از کسانی که قلیـ ـان می کشند بدون آن که خود متوجه شوند به آن معتاد می شوند. می توان غروب ها در پارک دور هم جمع شویم و بی آنکه هزینه ای بدهیم پیاده رویی کنیم. اما قلیـ ـان های میوه ای ما را به خود وابسته کرده اند.
غلامرضا حیدری، رئیس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این رابطه می گوید: در صورت رشد عرضه قلیـ ـان برای خانمها، بیماریهای مرتبط با مصرف قلیـ ـان در زنان افزایش می‌یابد و مخاطراتی را برای مادر و جنین در دوران بارداری و پس از آن به همراه دارد. محمد هاشمی ، فوق تخصص ریه نیز در این رابطه می گوید: قلیـ ـان یکی از مواد دخانی است که چون مصرف آن همراه با نوعی پک زدن عمیق همراه است، لذا مصرف طولانی مدت آن باعث بروز بیماریهای ریوی از جمله “آمفیزم”که جزو بیماریهای غیرقابل درمان است، می شود. فردی که قلیـ ـان مصرف می کند هنگام تنفس، حجم مفید ریه را از دود پر می کند که این خود عامل بروز سرطان دهان می شود.
قلیـ ـان کشیدن ، سل و هپاتیت را هم منتقل می کند او ادامه می دهد: مواد شیمیایی که در ساخت تنباکوهای قلیـ ـان مورد استفاده قرار می گیرند دارای فلزات سنگینی هستند که می توانند عامل بروز بیماریهای کبدی و یا کلیوی در فرد مصرف کننده باشند. همچنین قلیـ ـان باعث اعتیاد به نیکوتین می شود که هر چه بیشتر استفاده شود اعتیاد به آن هم بیشتر است .استفاده مشترک ازقسمت دهانی قلیـ ـان هم موجب انتقال بیماریهای واگیرداری چون سل و هپاتیت است .
بسیاری از دختران قلیـ ـان کش از مضرات قلیـ ـان اطلاع دارند . مانند محدثه که می گوید:من خودم قلیـ ـان می کشم با آن که می دانم مضر است اماخیلی هم از کشیدن آن لذت می برم:معمولا با دوستان که دور هم جمع می شویم برای تفریح و سرگرمی این کار و انجام می دهیم.
ما هیچ سرگرمی دیگه ای نداریم و قلیـ ـان بهونه خوبی است برای سرگرمی، ما حتی نمی توانیم با دوستان خود به پارک یرویم چون محیط پارک ها برای دور هم نشینی مناسب نیست اما وقتی که به سفره خانه می رویم دیگر آن نگاه های سنگینی که در پارک ها وجود دارد نیست به خاطر این که می گویند چند دختر جوان دورهم جمع شده و قلیـ ـان می کشند.
برخوردهای سلبی چاره ساز نیست اما فرحناز قندفروش فعال حوزه زنان با اشاره به مشکلات اساسی زنان و دختران در جامعه می گوید: قلیـ ـان کشیدن دختران و پسران در مراکز تفریحی صحنه های مناسبی نیست، خانواده ها با فضاهایی روبرو می شوند که چند نفری روی تخت سفره خانه ها لم داده و در حال کشیدن قلیـ ـان هستند. اما برخورد های سلبی نیز چاره ساز نیست.
قند فروش ادامه می دهد: باید فضاهایی در شان خانم ها برای دور هم جمع کردن آنها ایجاد شود. متاسفانه بسیاری از مراکز تفریحی ما غروب ها به آقایان اختصاص دارد و در فضاهای دانشگاهی نیز فضاهای آزاد بیشتر به آقایان تعلق دارد و اگر دختران دانشجو قصد فعالیت ورزشی و تفریحی داشته باشند به آنها تذکر داده می شود.
این فعال حوزه زنان تاکید می کند: استعمال قلیـ ـان دور از شان زنان ایرانی است و هنوز هم نگاههای سنگین به زنانی که دخانیات مصرف می کنند وجود دارد هرچند در میان نسل جوان قبح این مسئله ریخته شده است.
تفریح، فشار همسالان، برابری با پسرها پدیده مصرف قلیـ ـان و دیگر انواع دخانیات گرچه هیچ وقت درفرهنگ ایرانی پذیرفته نشده اما در بررسی علت گرایش دختران به قلیـ ـان به تاریخچه قلیـ ـان در ایران برخوردمی کنیم. در گذشته در مصرف قلیـ ـان خانواده های پادشاهان به خصوص در دوره قاجار این شیوه رواج داشته است. بسیاری از عکس و نقاشی هایی که از آن زمان باقی مانده زنان دوران قاجار را در حال کشیدن قلیـ ـان نشان می دهد.
سه عامل،تفریح،فشار همسالان،برابری با پسرها ؛یافته های یک پژوهش دانشگاهی درباره گرایش دختران به قلیـ ـان است . دراین پژوهش که توسط لیلا حمزه گردشی، زینب حمزه گردشی، نیره اعظم حاجی خانی انجام شده است آمده است :احساس لذت و شادمانی همزمان با مصرف قلیـ ـان توسط تمام دختران مصرف کننده بیان شد. علاوه براین دختران با کشیدن قلیـ ـان در مکان های عمومی احساس غرور و بزرگی می کردند، و احساس می کردند که از محدودیت های زنانه عبور کردند.
مضمون دیگری که از مصاحبه ها انتزاع شد، تاثیر بی تفاوتی خانواده نسبت به رفتارهای نوجوان، مشکلات ارتباطی والد- نوجوان، الگوبرداری از والدین مصرف کننده و فشار و تشویق همسالان برای مصرف قلیـ ـان بود.عوامل اجتماعی تسهیل کننده مصرف قلیـ ـان از دیدگاه نوجوانان دختر، مقبولیت اجتماعی مصرف قلیـ ـان توسط زنان نسبت به سایر مواد دخانی، دسترسی آسان و ارزان در قهوه خانه های سنتی بیان شده است .
از نظر دختران، چون قلیـ ـان قدمت زیادی دارد تاریخی و سنتی بوده ،هیچ وقت در تاریخ ما برای زنان ممنوعیت نداشت؛ بنابراین برای فرد، خانواده و اجتماع قابل پذیرش می باشد. نتایج مطالعه حاضر مطابق با بررسی جهانی مصرف دخانیات نشان داد که دختران تمایل زیادی به مصرف سایر محصولات دخانی به غیر از سیـ ـگار مانند قلیـ ـان دارند. این مساله به فقدان نظارت دقیق و رفتار پذیرفته شده اجتماعی در مورد مصرف قلیـ ـان برمی گردد.
نتایج مطالعه حاضر حاکی از تاثیر بالای همسالان بر تجربه و تداوم مصرف قلیـ ـان است. این موضوع مشابه با الگوی سوء مصرف مواد، انعکاسی از تغییرات اجتماعی و محیطی در دوره نوجوانی است. این موضوع ممکن است به تعاملات اجتماعی با همسالان و فرایند اجتماعی شدن نوجوان برگردد. نوجوانان به دنبال فرصت هایی هستند که با همسالان خود ارتباط برقرار کنند؛ بنابراین مصرف قلیـ ـان ممکن است برای نوجوانان جذاب و پذیرفته شده باشد.
یافته های این پژوهش حاکی از تاثیر بالای همسالان، نرم های اجتماعی و دسترسی آسان به قلیـ ـان در سفره خانه های سنتی بر گرایش نوجوانان به مصرف قلیـ ـان است. بنابراین سیاست ها و برنامه های ارتقای سلامت نه تنها باید به اجرای قوانین منع فروش دخانیات به نوجوانان زیر ۱۸ سال توجه داشته باشند، بلکه باید بر روی پذیرش اجتماعی مصرف قلیـ ـان در دختران نیز تمرکز داشته باشند.
۳۷درصد زنان ایرانی حداقل یکبار مصرف قلیـ ـان را تجربه کرده‌اند. این آمار بالا لزوم برنامه ریزی برای کاهش این آسیب رو تاکید می کند .
