ایران رمان

برترین ها: امروز 5 اسفند برابر با 24 فوریه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

1582 - تقويم ميلادي گريگوري و جهانی شدن آن

گریگوری سیزدهم پاپ وقت 24 فوریه 1582 ضمن صدور اعلامیه ای، براصلاحات تقویمی دکتر آلوسیوس لیلیوس صحه گذارد و تقویم تازه که مشکل قمری ـ شمسی ندارد و مسأله سال کبیسه در آن حل شده است جای تقویم ژولیان را گرفت و اینک جهانی (یونیورسال) شده است و تاریخ و قراردادهای بین المللی را به آن می نویسند. این سالنما به تقویم گریگوری (گريگوريان) معروف است.

ايتاليائي ها، اسپانيايي ها، پرتغالي ها و لهستاني ها بلافاصله پس از دریافت تاییدیه پاپ این تقویم را جانشين تقويم ژوليان (تهيه شده به دستور سزار ژوليوس در قرن یکم پیش از میلاد) كردند و كشورهاي ديگر به تدريج آن را پذیرفتند و روز و ماه را برپایه آن تنظیم کردند. برای مثال؛ چهارم اكتبر، پانزدهم قرار گرفت.

1739 - نبرد کرنال، پیروزی ارتش ایران و تصرف هندوستان

به نوشته «میرزا مهدی» منشی و وقایع نگار نادرشاه که «لکهارت» مولف تاریخ این شاه ایرانزمین و مرد نیرومند شرق مطالب او را هم سند تالیف خود قرارداده است نبرد کرنال Karnal میان ارتش های دو امپراتوری ایران و هندوستان از پانزدهم ذیحجه (مصادف با 24 فوریه 1739) آغاز شده بود. محل صف آرایی دو ارتش، دشت مجاور شهر کرنال (امروزه شهري 220 هزار نفری) واقع در ایالت هاریانا و 20 فرسنگی (120 کیلومتری) شمال دهلی بود. محمدشاه امپراتور گورکانی (تیموری ـ مغول تبار) هندوستان شخصا در صحنه نبرد حضور داشت. خان دوران، سعادت خان و نظام الملک از فرماندهان نيروهاي نظامي او و علیخان کیانی و احمدخان درّانی دو تن از ژنرالهای نادرشاه در نبرد کرنال بودند. به نظر مورخان نظامی معاصر، این نبرد را که بیش از یک روز و چند ساعت طول نکشید نبوغ نظامی نادر برنده شد و تاکیک های او و ازجمله دوانیدن شترهای حامل تنورهای سفری شعله ور به سوی ستون های هندی فیل جنگی. به علاوه، نادر در این نبرد از توپهای سبک قابل حمل بر پشت شتر معروف به "زنبورک" استفاده کرد که جا به جایی آنها سریع و آسان بود. شمار تلفات هندیان را در این جنگ؛ ده تا سی هزار تن نوشته اند. تلفات ارتش ایران به دو هزار نفر هم نرسید. بامداد هفدهم ذیحجه (26 فوریه) محمدشاه به دیدار نادر شتافت و تاج سلطنت هند را به او تقديم کرد و کناره گیری و تسلیم شدن خودرا اعلام داشت. با اینکه به نوروز ايرانيان 24 روز مانده بود، نادرشاه تصمیم گرفت که در این روز ملی و سعد وارد دهلی شود و تا آن روز در اردوگاهش، خارج از شهر دهلی بسر برد.

علت لشکرکشی نادر به هندوستان، با اینکه قبلا ایالات غربی از جمله پنجاب داوطلبانه به قلمرو نادر پیوسته بودند و مناطق شمال غربی دره سند (نواحی پیشاور و راولیندی و ...) بخشی از ایران خاوری را تشکيل مي دادند، این بود که شورشیان قندهار به قلمرو هندوستان فرار کرده بودند و امپراتور این کشور حاضر به استرداد آنان نبود. نادر قبلا این شورشیان را سرکوب و قلعه آنان در قندهار را ویران و در آنجا شهر تازه ای ساخته بود. نادر هنگامی به هندوستان لشکر کشیده بود که محمدشاه گرفتار فساد و نفاق داخلی و سرکشی برخی از راجه ها بود و انگلیسی ها مترصد افزايش ضعف داخلی جهت بسط نفوذ خود در آن شبه قاره.

نادرشاه قبل از بازگشت از دهلی (که هفته اول ماه مه آن سال صورت گرفت) محمدشاه را در سلطنت هندوستان ابقاء و به مناطق غرب رود سند و انتقال تخت طاووس و کوه نور به ايران بسنده کرد.
زیان عمومي حمله نظامی نادر به هندوستان این بود که امپراتور این کشور بیش از پیش تضعیف و راه بر تصرف تدریجی شبه قاره بر انگلیسی ها که قبلا تحت نام کمپانی هند شرقی و تجارت قدم به بنگال گذارده بودند هموار شد و ....

مورخان مشرق زمين و روس ابراز نظر کرده اند که اگر نادر بخشي از نيروي نظامي خودرا در هند باقي گذارده و يا از ابقاء محمدشاه خودداري کرده بود؛ انگليسي ها قادر به تصرف هندوستان و از آنجا دست اندازي به ايران خاوري (افغانستان) و اعمال نفوذ در ايران نمي شدند و تاريخ مشرق زمين مسير ديگري را مي پيمود.

1821 - مكزيك (اسپانياي نوين) استقلال يافت. تا آن زمان، مكزيك بزرگترين متعلقه اسپانيا در قاره آمريكا بود. با وجود اين، مكزيك زبان و فرهنگ اسپانيايي و مذهب كاتوليك را حفظ كرده است.

1945 - ترور احمد ماهر پاشا در پارلمان مصر

احمد ماهر پاشا نخست وزير وقت مصر 24 فوريه سال 1945 پس از قرائت متن اعلان جنگ مصر به كشورهاي محور (آلمان و متحدانش) در پارلمان آن کشور، همانجا به ضرب گلوله كشته شد.

در ماههاي پيش از پايان جنگ جهاني دوم، بسياري از كشورها براي اين كه از قافله فاتحان جنگ عقب نمانند، و يا به توصيه انگلستان و آمريكا به آلمان و متحدانش و نيز ژاپن اعلان جنگ دادند که جنبه سمبوليک داشت.

احمد ماهر پاشا

يك روز پيش از مصر، تركيه و دو روز بعد سوريه، فنلاند و... به آلمان اعلان جنگ داده بودند. جنگ جهاني دوم در جبهه هاي اروپا دو ماه و چند روز بعد و در خاور دور (جبهه ژاپن) در ماه اوت (امردادماه) پايان يافت.

1949 - امضاي قرارداد آتش‏ بس و متاركه جنگ بين مصر و رژيم صهيونيستي

جنگ مصر با رژيم صهيونيستي پس از تشكيل دولت اين رژيم در فلسطين در سال 1948م آغاز شد. در آن زمان، مصر به همراه برخي ديگر از كشورهاي عربي دراعتراض به اشغال سرزمين اسلامي فلسطين به دست صهيونيست‏هاي نژادپرست وارد جنگ با اسرائيل شدند. اما نيروهاي رژيم صهيونيستي در ضد حمله به قواي پراكنده اعراب كه فاقد تجهيزات پيشرفته نظامي بودند، به داخل خاك مصر و لبنان نفوذ كردند و نيروهاي كشورهاي عربي را شكست دادند. با پايان اولين جنگ اعراب و اسرائيل، قرارداد ترك مخاصمه بين دو طرف درگير در 24 فوريه 1949م منعقد شد و مورد توافق كشورهاي عربي نيز قرار گرفت. بر اساس اين قرارداد كه در جزيره "رودِس" واقع در درياي اژه امضا شد، منطقه نوار غزّه در غرب فلسطين اشغالي به حاكميت مصر در آمد.

1966 - وقوع كودتا در غنا و سرنگوني قوام نكرومه رئيس جمهور اين كشور

پس از آن كه در اول ژوئيه سال 1960م كشور افريقايى غنا، استقلال كامل خود را از انگلستان به دست آورد، قوام نكرومه قهرمان استقلال اين كشور، به رياست جمهوري آن برگزيده شد. نكرومه از سال 1962م حكومت تك حزبي را در كشور برقرار كرد و توانست چندين شبكه كودتا در كشور را شناسايى و سركوب نمايد. هنگامي كه نكرومه در 24 فوريه 1966م، در جريان يك سفر رسمي، جهت ميانجي‏گري بين چين و امريكا و پايان صلح‏آميز جنگ ويتنام عازم پكن شده بود، در غياب وي، يك كودتاي نظامي هوادار غرب توسط ژنرال آنكرا وي را از قدرت خلع كرد و شوراي آزادي‏بخش ملي به رياست آنكرا قدرت را در دست گرفت. در اين ميان، كادر رياست جمهوري در برابر كودتاگران مقاومت كردند، اما اين مقاومت بي‏فايده بود و نظاميان هوادار كودتا بر اوضاع مسلط شدند. نكرومه زماني كه تازه به چين رسيده بود از اين حادثه باخبر شد، اما آن چه بيشتر موجب سرخوردگي و يأس وي گرديد آن بود كه مائوتسه تونگ و ديگر مقامات بلندپايه چين، ملاقات خود را با او لغو كردند و او را فردي عادي و فاقد سمت رسمي دانستند. در حالي كه وي يكي از بيدارگران و متفكران انقلابي بزرگ افريقا بود و قرباني توطئه‏هاي امريكا به شمار مي‏رفت. نكرومه از آن پس به صورت مسافري عادي از پكن به مسكو و سپس به گينه رفت و چندي بعد عازم روماني شد. وي در 27 آوريل 1971 در سن 62 سالگي درگذشت و در ژوئيه همان سال، جسدش رادر زادگاهش در غنا، دفن نمودند.

قوام نكرومه

1974 - دولت پاكستان بالاخره بنگلادش را برسميت شناخت. بنگلادش تا سال 1971 بخش شرقي پاكستان بود كه در اين سال باكمك نظامي هند استقلال به دست آورد و نام بنگلادش بر خود نهاد.

1340 - شروع فعاليت شركت هواپيمايي ملي ايران و روز هما

در آستانه سالروز فعاليت « هما » هواپيمائي جمهوري اسلامي ايران هستيم ، همايي كه روزگاري در اوج قدرت و افتخار آفرين براي كشورمان بود و در طول دوران پيروزي انقلاب اسلامي و دفاع مقدس در خط مقدم و پس از آن نيز عليرغم تحريمهاي گسترده دشمنان به موفقيت هاي چشمگيري در زمينه هاي مختلف از جمله جايگزيني نيروهاي كارآمد به جاي پرسنل خارجي و سپس به ساخت قطعات و تعميرات اساسي هواپيماها دست يافته است.

مناسبت ها:

روز بزرگداشت دانشمند شهير امامي "خواجه نصيرالدين طوسي"

ابوجعفر محمدبن محمد معروف به خواجه نصيرالدين طوسي و ملقب به استاد البشر و محقق طوسي در سال 597 ق در طوس به دنيا آمد. وي در ابتدا علوم عقلي و نقلي و حكمت مشاء را آموخت و در سال‏هاي بعد رياضيات، فقه، فلسفه، نجوم و ادبيات را خواند به طوري كه در علوم روز به تبحر و استادي تمام رسيد. وي چند سال پس از واقعه حمله سپاهيان چنگيزخان مغول، به قلعه اسماعيليه پناه برد و در آن‏جا نيز از تاليف و نگارش باز نايستاد. با غلبه سپاه مغول بر اسماعيليان، خواجه نصيرالدين به خدمت هلاكوخان مغول پيوست و با استفاده از نفوذ خود، از كشتار مردم و دانشمندان و تخريب آثار فرهنگي و علمي و غارت شهرها و روستاها جلوگيري نمود. پس از فتح بغداد و سقوط عباسيان، خواجه نصير ماموريت يافت تا رصدخانه مراغه را ترتيب دهد. او جماعتي از رياضي‏دانان بزرگ گردآورد و كار احداث رصدخانه را در سال 657 ق آغاز كرد. خواجه، با اين كار، عالمان بزرگ زمان را كه پراكنده بودند در يك مكان، جمع كرد و همچنين كتابخانه‏اي عظيم در محل رصدخانه مراغه احداث نمود. اين عالم سترگ براي تهيه كتاب‏هاي مورد نظر، كتبي از بغداد، شام و شمال آفريقا و اطراف و اكناف ايران فراهم نمود و كتابخانه‏اي با بيش از چهارصد هزار جلد كتاب، ايجاد كرد. عمر خواجه از اين پس در خدمات علمي گذشت. خواجه نصيرالدين، يكي از بزرگ‏ترين بنيانگذاران كلام شيعه و پيشاهنگ بزرگ فلسفه مشّاء بود و ضمن تاييد حكمت ابن‏سينا، به شرح مشكلات اشارات پرداخت. وي همچنين آثار متعددي را در علوم مختلف به نگارش درآورد كه اخلاق ناصري، تجريد العقايد، ذيج ايلخاني، اوصاف الاشراف، اساسُ الاقتباس و تذكره نصيريه و بيش از شصت اثر ديگر در اصول دين، اخلاق، منطق، هندسه، هيئت، نجوم و عروض و شعر از آن جمله‏اند. خواجه نصيرالدين سرانجام در سال 672 در 75 سالگي، شانزده سال پس از تاسيس رصدخانه درگذشت و در كاظمين به خاك سپرده شد.

روز مهندسي

در قديم مهندس به شخصي اطلاق مي شده كه به علم هندسه آگاهي مي داشت. روزپنجم اسفند در تقويم‌ها روز بزرگداشت دانشمند بزرگ ايراني "خواجه نصرالدين طوسي " و "روز مهندسي" اعلام شده است. هفتصد و پنجاه و چهارسال از درگذشت دانشمند بزرگ ايراني خواجه نصرالدين طوسي مي‌گذرد اما هنوز هم دستاوردهاي علمي و آراء اين دانشمند ايراني محل رجوع است. خواجه نصرالدين طوسي از بزرگترين فلاسفه و رياضي‌دانان و دانشمندان ايراني است كه پس از بزرگاني مانند "فارابي"، "ابوريحان بيروني"، "ابوعلي سينا" و "رازي " ظهور كرد .

زادروزها

۵۷۹ - زادروز خواجه نصیر طوسی در توس (برابر شنبه ۱۱ جمادی‌الاولی ۵۹۷ قمری)
۱۳۰۵ - زادروز سیاوش کسرایی، شاعر ایرانی

سیاوش کسرایی

۱۹۴۴ - زادروز دیوید واینلند، فیزیک‌دان آمریکایی؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۱۲ .
۱۹۵۵ - زادروز استیو جابز، کارآفرین، مخترع آمریکایی؛ از بنیانگذران شرکت رایانه‌ای اپل.

استیو جابز

۱۹۶۷ - زادروز برایان اشمیت، اخترفیزیک‌دان استرالیایی؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۱۱ .
۱۵۵۲ - زادروز لوئیز واز کاموئنس شاعر پرتقالی.

برایان اشمیت

۱۷۵۰ - زادروز فرانسوا مارکی دوبارتلمی سیاست‌مدار، محقق و مورخ فرانسوی.

درگذشت‌ها

۱۸۱۰ - درگذشت هنری کاوندیش، فیزیک‌دان انگلیسی؛ کاشف هیدروژن.
۱۸۵۶ - درگذشت نیکلای ایوانویچ لباچفسکی، ریاضیدان روس.

هنری کاوندیش

۱۹۹۳ - درگذشت بابی مور، فوتبالیست انگلیسی.
۲۰۰۱ - درگذشت کلود شانون ، ریاضیدان؛ مهندس الکترونیک و رمزنگار آمریکایی؛ پدر نظریه اطلاعات و دارای مدال افتخار IEEE.

بابی مور

۱۳۵۸ - درگذشت پرویز فنی‌زاده، بازیگر ایرانی تئاتر، سینم ا و تلویزیون
۱۳۸۵ - شهادت سعید قهاری، از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران ایران (زادروز ۵ فروردین ۱۳۳۱)

پرویز فنی‌زاده

۱۳۸۷ - درگذشت ایرج سلیمانی، بازیکن سابق باشگاه‌های پرسپولیس و شهباز (زادروز ۲۴ آذر ۱۳۲۵)

شهید سعید قهاری

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون

v.a.y