«مصادره»؛ وقتی کمدی مهم می‌شود!

[taranomi]

۲۳ بهمن ۱۳۹۶ - ۱۰:۱۸   

 

 

 

مصادره یکی از فیلم‌های بسیار مهم جشنواره امسال است، حتی در نگاهی کلی‌تر باید بگویم از فیلم‌های مه م‌سال آینده است.

روزنامه شهروند- محمدرضا لطفی: مصادره یکی از فیلم‌های بسیار مهم جشنواره امسال است، حتی در نگاهی کلی‌تر باید بگویم از فیلم‌های مه م‌سال آینده است. شاید گفتن این حرف آن‌هم برای یک فیلم کمدی کمی عجیب به نظر برسد. به هرحال، جامعه ما سال‌هاست که عادت کرده فیلم‌های اجتماعی را نماد مصلح اجتماعی و فیلم‌های کمدی را نشانه گیشه و مردم عام بداند اما واقعیت این است که اتفاقا همین نگاه است که سینم ای ایران را به ورطه نابودی و بروزنیافتن ژانر سوق داده و سال‌هاست که سینم ای ما از فقدان‌هایی رنج می‌برد که مصادره دست روی همان نقصان‌ها می‌گذارد و برای همین باید آن را از فیلم‌های مهم و جدی برشمرد. 

  نباید فراموش کرد که ظهور و تثبیت سینم ای دیجیتال، فیلمسازی را بشدت سهل کرد و البته به همان اندازه هم مشکل که واکاوی این موضوع خود مقاله‌ای مفصل و طولانی می‌طلبد اما صنعت دیجیتال مانند هر پدیده نوظهور دیگری دارای معایب و محاسناتی بود که یکی از معایب آن حداقل در سینم ای کشور ما این بود که بیش از ٩٠‌درصد محصولات تصویری ما فیلم ماندند و به سینم ا تبدیل نشدند. شدید بر این باور هستم که فیلم و سینم ا دو مقوله کاملا جداگانه است؛ سینم ا یعنی شکوه، یعنی تصویر درست، یعنی رنگ، یعنی جلال که برای پرده بزرگ و عریض و نقره‌ای طراحی شده است. پرده بزرگ سینم ا بزرگی و زیبایی می‌خواهد، شکوه و عظمت می‌خواهد، وگرنه به صرف اکسپوزشدن نمی‌توان گفت که فیلمی سینم ایی ساخته شده است و با این وصف اگر کلاهمان را قاضی کنیم و منصفانه نگاه کنیم، می‌بینیم که بیش از ٩٥درصد آثار ما چندان فرقی نمی‌کند که شما آن را روی پرده سینم ا ببینی یا داخل صفحه تلویزیون یا روی مانیتور یک لپ‌تاپ و این یعنی نابودی سینم ا اما مصادره بشدت سینم ا و برای پرده سینم ا ساخته شده است و اگرچه این اصل برای ساخت فیلمی سینم ایی اولین اصل است، اما در کشوری که معیار سینم ا یا ویدیویی‌بودن آن را نه کیفیت اثر بلکه یک برگ کاغذ تایپ‌شده پروانه ساخت، آن‌هم پیش از ساخت تعیین می‌کند انتظار بیشتری هم نباید داشت که ٩٥‌درصد آثار سینم ایی آن، همان نخستین اصل را هم رعایت نکنند و اصلا فرق بین پرده سینم ا و مانیتور لپ‌تاپ را هم ندانند.  یکی دیگر از موضوعاتی که سینم ای ایران مدت‌هاست دچار آن شده، این است که فیلمسازان به دلیل نبود اقتصاد آزادی که در سینم ا و مارکت وجود دارد، دچار بیراهه شده‌اند. نباید فراموش کرد که سینم ا در همه جای دنیا دو کارکرد دارد و لاغیر؛ یا حال شما را خوب کند که این حال خوب الزاما به معنای خنداندن نیست و می‌تواند این حال خوب و تحریک احساس با یک ملودرام اشک‌ درآور شکل بگیرد یا این‌که شما را به فکر فرو ببرد. سینم ا نه جایی برای نظریه فلسفی‌دادن و نه خطابه سیاسی و نه مصلح اجتماعی است اما همان‌طور که گفتم، به دلیل نبود سیستم درست عرضه و تقاضا، سینم ا در کشور ما همه چیز هست الا کارکردهای واقعی و درستش و در نتیجه عمده محصولات آثاری هستند که تماشاگر با دیدن آن چیزی دستگیرش نمی‌شود نه به درستی سرگرم می‌شود و نه چیزی او را به فکر فرو می‌برد. مصلح اجتماعی‌بودن و خطابه سیاسی بیان‌کردن کار سینم ا نیست، اما بعضی از سینم اگران این کارها را خیلی بهتر از فیلمسازی بلد هستند و از همین‌رو نه فیلم‌های آرتیستی ما فیلم‌های واقعی هستند و نه آثار سرگرم‌کننده‌مان به درستی سرگرم می‌کنند و در نتیجه در سینم ای کشور با جریان‌هایی طرف هستیم که یا بی‌هویت و عقیم هستند یا در سطحی‌ترین شکل ممکن سعی در کاسبی و خنداندن تماشاگر را دارند و این یعنی زنگ خطر جدی برای نابودی سینم ای ایران. اگر جست‌وجو کنیم، می‌بینیم که دیگر چیزی به نام صنعت سینم ا وجود ندارد و هر از گاهی نسیمی می‌آید و بعد خاموش می‌شود، درصورتی که یک سینم ای پویا و زنده وجه غالب آثارش باید از این جنس باشد و حال در این بین مصادره شاید تنها فیلمی در جشنواره است که مصداق بارز سینم ا به معنای صنعتی است که برای پرده سینم ا ساخته شده است و هدف و مسیرش را می‌داند. مصادره یک فیلم کمدی است، اتفاقا یک فیلم کمدی بسیار مردم‌پسند؛ تعابیری که ممکن است در سینم ای ایران و در طیف روشنفکر فحش به حساب آید، اما در مصادره مهران احمدی با هوشمندی آن را تبدیل به نقاط قوت خود کرده و فیلمی در جریان درست صنعت سینم ا ساخته که هم برای مخاطب عام است و هم در عین حال به اندازه و خیلی ظریف کنایه‌های خود را هم می‌زند و نقد‌های اجتماعی‌اش را هم بیان می‌کند، نه کم‌فروشی می‌کند و دست به لودگی می‌زند، در انتخاب شوخی‌ها نه زیاده‌روی می‌کند و نه از ریتم می‌افتد. مهران احمدی و اساسا هر فیلمسازی که می‌خواهد فیلم اول خود را بسازد، در یک چند راهی سختگیری می‌کند؛ این‌که خود را در قدم اول چه نوع فیلمسازی معرفی کند و در چه وادی قدم بگذارد، شاید بی‌اغراق یکی از سخت‌ترین مراحل فیلمسازی در فیلم اول باشد، حال اگر فیلمساز یک بازیگر و چهره شناخته‌شده هم باشد، کار سخت‌تر هم می‌شود و فکر می‌کنم که احمدی مسیر درستی را انتخاب کرده است و امیدوارم که هم او این مسیر را ادامه بدهد و هم سینم ای ما پر از محصولاتی شوند که هم استاندارد باشند و هم مخاطب زیادی را روانه سالن‌های سینم ا بکنند.

‌