همشهری آنلاین - مهدی تهرانی: سینم ای ایتالیا به واسطه‌ی سابقه تاریخی فرهنگ و هنر در این کشور؛ همواره حرف‌های زیادی برای گفتن داشته‌است. با اینهمه این روند طی ۱۰۰ سال اخیر کج دارو مریز طی‌شده است.
ایتالیایی‌ها به مانند همسایه اروپایی خود فرانسه؛ بسیار زود جذب سینم ا شدند و برای خود استودیوهای فیلمسازی سرو شکل دادند. در واقع در همان سالهای اولیه ظهور و بروز سینم ا؛ ایتالیا اولین ساخته‌های سینم ایی بومی‌اش را رونمایی کرد.
چند سالی قبل از شروع جنگ جهانی اول چندین ساخته ایتالیایی بسیار عالی از کار درآمدند که آثاری نظیر "کوادیس" محصول 1912 ساخته‌ی "انریکو گوازونی" و مهمتر از آن؛ "کابیریا" محصول 1914 ساخته‌ی "جیوانی پاسترونه" از این جمله‌اند.
اما ظهور فاشیست و ناآرامی‌های سیاسی باعث شد سینم ای این کشور نیز روزهای بی‌امیدی را تجربه کند.
در دهه‌ی 30 کار به جایی رسید که حدود 20 سال؛ جز ساخته‌های فرمایشی و سفارشی از سینم ای ایتالیا و
دزد دوچرخه ساخته ویتوریو دسیکا محصول ۱۹۴۸به ویژه در بحبوحه جنگ جهانی دوم ؛ فیلمی تولید نمی شد.
![[عکس: 359556_885.jpg]](http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/6/23/359556_885.jpg)
در واقع اگر از منظر تاریخی نگاه کنیم ؛هنر هفتم در سرزمین چکمه‌ای حتی می‌تواند داستان غمباری داشته باشد. سینم ایی که روزگاری شکوه و وقار تمام پرده‌های نقره‌ای جهان را تامین می‌کرد رفته رفته کارش به جایی رسید که کپی‌کاری از داستان‌های دم‌دستی هالیوودی و تقلید از سینم ای آمریکا برایش مهمترین کار بود.
از دیگر سو در حال حاضر؛ سینم ای ایتالیا را به نام غول‌هایش می‌شناسیم. غول هایی که هنوز هم آثارشان به عنوان یک اثر هنری تاریخی قابل احترام و ماندگار است.
لوکینوویسکونتی(1976-1906)؛ویتوریودسیکا(1974-1901)؛روبرتوروسلینی(1977-1906)؛فدریکوفلینی (1993-1920)؛پیر پائولو پازولینی (1975-1922) ؛چزاره زاواتینی (1989-1902) و میکل آنجلو آنتونیونی (2007-1912) و ...
نام های بالا؛ بخشی از فیلمسازان و نویسندگان سینم ای ایتالیا بودند که بعد از جنگ جهانی دوم ؛ رخوت سینم ای این کشور را تکان داده و با ظهور رئالیسم و نئورئالیسم ایتالیا جنبشی عظیم در سینم ای این کشور ایجاد کردند.
دوران پس از جنگ و رکود اقتصادی و لطمات آن همگی باعث شد تا ایتالیایی ها به فرهنگ و هنر خود تکانی بدهند. و در این زمینه سهم سینم ا نسبت به دیگر هنرها به راستی شگفت آور بود.
![[عکس: 359557_241.jpg]](http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/6/23/359557_241.jpg)
با ظهور نئورئالیسم ایتالیا به زعامت دسیکا و روسیلینی و پیشگامان دیگری مثل ویسکونتی؛ برای حداقل یک دهه سینم ای ایتالیا تکان خورد. فیلم‌های ناب این دوران مانند "دزد دوچرخه" ساخته‌ی ویتوریو دسیکا محصول 1948؛ "رم شهر بی دفاع" ساخته‌ی روبرتو روسیلینی محصول 1945؛ "جاده" ساخته‌ی فدریکو فلینی محصول 1954؛ روکو و برادرانش ساخته‌ی لوکینو ویسکونتی محصول 1960 و ... همگی نقاط عطف سینم ای ایتالیا در این دوران طلایی به شمار می‌آیند.
اما این روند مثبت و جریان زنده که در بدنه سینم ایی ایتالیا جاری شده بود کم کم و در اواسط دهه 50 متوقف شد.و فیلم‌های تجاری ایتالیایی تمام صنعت سینم ای این کشور را قبضه کردند. البته این روند باعث شد شهر رم و استودیوی عظیم چینه چیتا به یک قدرت در سینم ای جهان و همچنین بازار هنر تبدیل شود. و در این راه کارگردانانی مانند فلینی و آنتونیونی با فیلم‌هایشان کمک فراوانی کردند. در این دوران کم کم سینم ای ایتالیا حتی توانست به جوایز معتبر سینم ایی نظیر اسکار؛ گلدن گلوب و بفتا نیز برسد.
در دهه 60 بسیاری از فیلم‌های بزرگ هالیوودی در چینه‌چیتا و ایتالیا ساخته می‌شد. در همین سالها بود که سینم ای ایتالیا چاره‌ای نداشت که تقلید و کپی‌کاری عجیبی از هالیوود از خود نشان دهد. چه با شروع روند فیمسازی وسترن اسپاگتی و یا با ساخت فیلم‌های کمدی پلیسی و ماجراجویانه.
دهه 60 و 70 اوج تولیدات مشترک ایتالیا و فرانسه است که البته در این میان همان روند کپی‌کاری ادامه می‌یابد. در این سالها هنوز دسیکا و فلینی و آنتونیونی فیلم می‌سازند. پای دیگر کارگردانان و بازیگران ایتالیایی به هالیوود باز می‌شود و این سرآغازی است بر احتضار سینم ای پرشکوه و قدیمی ایتالیا. در این میان بازیگرانی مانند سوفیا لورن و مارچلو ماسترویانی شهرت جهانی می‌یابند اما همه‌ی اینها بدنه‌ی سینم ای ایتالیا را تقویت نمی‌کند.
با اینهمه از اواسط دهه 70 تا اوایل قرن بیست و یکم ؛ نام‌های جدیدی مانند "برادران تاویانی" با فیلم "پدر سالار" محصول 1977؛ برناردو برتولوچی(-1940) با فیلم‌های "آخرین تانگو" در پاریس محصول 1972 و "آخرین امپراطور" محصول 1987 و سپس دیگرانی نظیر روبرتو بنینی(-1953) با "فیلم زندگی زیباست" محصول 1997؛ نانی مورتی(-1953) با فیلم اتاق پسر محصول 2001 به سر زبان‌ها افتاد.
جدای از برادران تاویانی و همچنین برتولوچی که یک نسل از امثال بنینی و مورتی پیشکسوت‌تر هستند؛ بقیه‌ی این نام‌ها این امیدواری را به سینم ای دنیا دادند که بازهم ایتالیا چشمه جوشانی در دنیای تصویر و معجزه از خود بروز خواهد داد. اتفاقی که صد البته روی نداد.
جدای از کارگردان و غول‌های سینم ای ایتالیا؛ تعدادی دیگر از فیلمسازان این کشور که کمی تا قسمتی توانستند خلاقیت از خود نشان دهند نیز قابل اشاره‌اند.
برای مثال سرجیو لئونه حقیقتا توانست یک سبک جدید در سینم ای ایتالیا و جهان برای وسترن سرو شکل دهد. وسترن اسپاگتی اگرچه ابتدا به ساکن تحویل گرفته نشد؛ اما سه ساخته‌ی عالی از سرجیو لئونه به نام‌های :به خاطر یک مشت دلار محصول 1964؛ به خاطر چند دلار بیشتر محصول 1965و خوب بد زشت محصول 1966 ؛ شهرت جهانی یافتند و چاره‌ای نبود که هالیوود به احترام لئونه و وسترن اسپاگتی‌اش کلاه از سر بردارد.
بعد از لئونه بقدری وسترن اسپاگتی در ایتالیا محبوبیت یافت که این ساخت و سازها و عمدتا با حضور دو بازیگر توانمند و محبوب به نام‌های باد اسپنسر(-1929) و ترنس هیل(-1939) ادامه یافت. بکش جینکو ساخته‌ی جولیو کستی محصول 1967 یکی از این ساخته‌ها با حضور ترنس هیل است.
![[عکس: 359558_431.jpg]](http://cdn.bartarinha.ir/files/fa/news/1393/6/23/359558_431.jpg)
در 2 دهه‌ی اخیر بازهم خون تازه‌ای به رگهای سینم ای ایتالیا تزریق می‌شود. حضور جوانانی مانند جوزه تورناتوره و یک دهه بعد تر کارگردانانی مانند پائولو سورنتینو باعث شد سینم ای ایتالیا بازهم تکان بخورد.
جوزپه تورناتوره(-1956) در سالهای اخیر فیلم‌های شاخصی ساخته که توجه منتقدان را به خود جلب نموده است و به تعبیری در حال حاضر او معتبرترین کارگردان زنده سینم ای ایتالیا است. از آثار مهم او سینم ا پارادیزو(1988)؛ یک تشریفات ساده( 1994)؛ مالنا (2000) ؛باریا (2009) و بهترین پیشنهاد (2013) قابل اشاره‌اند.
پائولو سورنتینو(-1970) که در اسکار 86 با فیلم "زیبایی بزرگ" به اسکار بهترین فیلم خارجی زبان رسید نیز یکی از امیدهای سینم ای ایتالیا است. او پیش از این با فیلم باید اینجا باشد در کن 64 درخشیده بود.
از منظر آمار و ارقام نیز در حال حاضر در ایتالیا 3217 سالن سینم ا وجود دارد و جمعیت سینم اروی این کشور سالیانه 97 میلیون نفر گزارش شده ضمن اینکه تولید سالیانه فیلم در ایتالیا نیز حدود 170 فیلم برآورد گردیده است.
جدای از بحث بدنه‌ی تاریخی و حال حاضر سینم ای ایتالیا وجود؛ بیش از 50 جشنواره‌ی فیلم کوچک و بزرگ ؛ داخلی و بین المللی که سالیانه در این کشور برگزار می‌شود باعث می‌شود سینم ای این کشور پویایی زیادی از خود نشان دهد.
از مهمترین جشنواره های فیلم ایتالیایی که شهرت جهانی و اعتبار فرهنگی و هنری فراوان دارند؛ جشنواره بین المللی فیلم ونیز که در سال 1932 پایه گذاری شده؛ به عنوان قدیمی‌ترین فستیوال فیلم جهان سرآمد بقیه‌است.
ایتالیایی‌ها به مانند همسایه اروپایی خود فرانسه؛ بسیار زود جذب سینم ا شدند و برای خود استودیوهای فیلمسازی سرو شکل دادند. در واقع در همان سالهای اولیه ظهور و بروز سینم ا؛ ایتالیا اولین ساخته‌های سینم ایی بومی‌اش را رونمایی کرد.
چند سالی قبل از شروع جنگ جهانی اول چندین ساخته ایتالیایی بسیار عالی از کار درآمدند که آثاری نظیر "کوادیس" محصول 1912 ساخته‌ی "انریکو گوازونی" و مهمتر از آن؛ "کابیریا" محصول 1914 ساخته‌ی "جیوانی پاسترونه" از این جمله‌اند.
اما ظهور فاشیست و ناآرامی‌های سیاسی باعث شد سینم ای این کشور نیز روزهای بی‌امیدی را تجربه کند.
در دهه‌ی 30 کار به جایی رسید که حدود 20 سال؛ جز ساخته‌های فرمایشی و سفارشی از سینم ای ایتالیا و
دزد دوچرخه ساخته ویتوریو دسیکا محصول ۱۹۴۸به ویژه در بحبوحه جنگ جهانی دوم ؛ فیلمی تولید نمی شد.
در واقع اگر از منظر تاریخی نگاه کنیم ؛هنر هفتم در سرزمین چکمه‌ای حتی می‌تواند داستان غمباری داشته باشد. سینم ایی که روزگاری شکوه و وقار تمام پرده‌های نقره‌ای جهان را تامین می‌کرد رفته رفته کارش به جایی رسید که کپی‌کاری از داستان‌های دم‌دستی هالیوودی و تقلید از سینم ای آمریکا برایش مهمترین کار بود.
از دیگر سو در حال حاضر؛ سینم ای ایتالیا را به نام غول‌هایش می‌شناسیم. غول هایی که هنوز هم آثارشان به عنوان یک اثر هنری تاریخی قابل احترام و ماندگار است.
لوکینوویسکونتی(1976-1906)؛ویتوریودسیکا(1974-1901)؛روبرتوروسلینی(1977-1906)؛فدریکوفلینی (1993-1920)؛پیر پائولو پازولینی (1975-1922) ؛چزاره زاواتینی (1989-1902) و میکل آنجلو آنتونیونی (2007-1912) و ...
نام های بالا؛ بخشی از فیلمسازان و نویسندگان سینم ای ایتالیا بودند که بعد از جنگ جهانی دوم ؛ رخوت سینم ای این کشور را تکان داده و با ظهور رئالیسم و نئورئالیسم ایتالیا جنبشی عظیم در سینم ای این کشور ایجاد کردند.
- همه‌ی آن هفت سال: در باره رئالیسم و نئورئالیسم سینم ای ایتالیا
دوران پس از جنگ و رکود اقتصادی و لطمات آن همگی باعث شد تا ایتالیایی ها به فرهنگ و هنر خود تکانی بدهند. و در این زمینه سهم سینم ا نسبت به دیگر هنرها به راستی شگفت آور بود.
با ظهور نئورئالیسم ایتالیا به زعامت دسیکا و روسیلینی و پیشگامان دیگری مثل ویسکونتی؛ برای حداقل یک دهه سینم ای ایتالیا تکان خورد. فیلم‌های ناب این دوران مانند "دزد دوچرخه" ساخته‌ی ویتوریو دسیکا محصول 1948؛ "رم شهر بی دفاع" ساخته‌ی روبرتو روسیلینی محصول 1945؛ "جاده" ساخته‌ی فدریکو فلینی محصول 1954؛ روکو و برادرانش ساخته‌ی لوکینو ویسکونتی محصول 1960 و ... همگی نقاط عطف سینم ای ایتالیا در این دوران طلایی به شمار می‌آیند.
اما این روند مثبت و جریان زنده که در بدنه سینم ایی ایتالیا جاری شده بود کم کم و در اواسط دهه 50 متوقف شد.و فیلم‌های تجاری ایتالیایی تمام صنعت سینم ای این کشور را قبضه کردند. البته این روند باعث شد شهر رم و استودیوی عظیم چینه چیتا به یک قدرت در سینم ای جهان و همچنین بازار هنر تبدیل شود. و در این راه کارگردانانی مانند فلینی و آنتونیونی با فیلم‌هایشان کمک فراوانی کردند. در این دوران کم کم سینم ای ایتالیا حتی توانست به جوایز معتبر سینم ایی نظیر اسکار؛ گلدن گلوب و بفتا نیز برسد.
در دهه 60 بسیاری از فیلم‌های بزرگ هالیوودی در چینه‌چیتا و ایتالیا ساخته می‌شد. در همین سالها بود که سینم ای ایتالیا چاره‌ای نداشت که تقلید و کپی‌کاری عجیبی از هالیوود از خود نشان دهد. چه با شروع روند فیمسازی وسترن اسپاگتی و یا با ساخت فیلم‌های کمدی پلیسی و ماجراجویانه.
دهه 60 و 70 اوج تولیدات مشترک ایتالیا و فرانسه است که البته در این میان همان روند کپی‌کاری ادامه می‌یابد. در این سالها هنوز دسیکا و فلینی و آنتونیونی فیلم می‌سازند. پای دیگر کارگردانان و بازیگران ایتالیایی به هالیوود باز می‌شود و این سرآغازی است بر احتضار سینم ای پرشکوه و قدیمی ایتالیا. در این میان بازیگرانی مانند سوفیا لورن و مارچلو ماسترویانی شهرت جهانی می‌یابند اما همه‌ی اینها بدنه‌ی سینم ای ایتالیا را تقویت نمی‌کند.
- در باره فیلم 2 مرد در شهر: دیدار ژان گابن با آلن دلون
- در باره کمدی مزاحم: راه رفتن روی طناب
- تقدیر از سوفیا لورن: بانوی سینم ای ایتالیا
- ارثیه فامیلی و اشک های مارچلو ماسترویانی
با اینهمه از اواسط دهه 70 تا اوایل قرن بیست و یکم ؛ نام‌های جدیدی مانند "برادران تاویانی" با فیلم "پدر سالار" محصول 1977؛ برناردو برتولوچی(-1940) با فیلم‌های "آخرین تانگو" در پاریس محصول 1972 و "آخرین امپراطور" محصول 1987 و سپس دیگرانی نظیر روبرتو بنینی(-1953) با "فیلم زندگی زیباست" محصول 1997؛ نانی مورتی(-1953) با فیلم اتاق پسر محصول 2001 به سر زبان‌ها افتاد.
جدای از برادران تاویانی و همچنین برتولوچی که یک نسل از امثال بنینی و مورتی پیشکسوت‌تر هستند؛ بقیه‌ی این نام‌ها این امیدواری را به سینم ای دنیا دادند که بازهم ایتالیا چشمه جوشانی در دنیای تصویر و معجزه از خود بروز خواهد داد. اتفاقی که صد البته روی نداد.
جدای از کارگردان و غول‌های سینم ای ایتالیا؛ تعدادی دیگر از فیلمسازان این کشور که کمی تا قسمتی توانستند خلاقیت از خود نشان دهند نیز قابل اشاره‌اند.
برای مثال سرجیو لئونه حقیقتا توانست یک سبک جدید در سینم ای ایتالیا و جهان برای وسترن سرو شکل دهد. وسترن اسپاگتی اگرچه ابتدا به ساکن تحویل گرفته نشد؛ اما سه ساخته‌ی عالی از سرجیو لئونه به نام‌های :به خاطر یک مشت دلار محصول 1964؛ به خاطر چند دلار بیشتر محصول 1965و خوب بد زشت محصول 1966 ؛ شهرت جهانی یافتند و چاره‌ای نبود که هالیوود به احترام لئونه و وسترن اسپاگتی‌اش کلاه از سر بردارد.
بعد از لئونه بقدری وسترن اسپاگتی در ایتالیا محبوبیت یافت که این ساخت و سازها و عمدتا با حضور دو بازیگر توانمند و محبوب به نام‌های باد اسپنسر(-1929) و ترنس هیل(-1939) ادامه یافت. بکش جینکو ساخته‌ی جولیو کستی محصول 1967 یکی از این ساخته‌ها با حضور ترنس هیل است.
در 2 دهه‌ی اخیر بازهم خون تازه‌ای به رگهای سینم ای ایتالیا تزریق می‌شود. حضور جوانانی مانند جوزه تورناتوره و یک دهه بعد تر کارگردانانی مانند پائولو سورنتینو باعث شد سینم ای ایتالیا بازهم تکان بخورد.
جوزپه تورناتوره(-1956) در سالهای اخیر فیلم‌های شاخصی ساخته که توجه منتقدان را به خود جلب نموده است و به تعبیری در حال حاضر او معتبرترین کارگردان زنده سینم ای ایتالیا است. از آثار مهم او سینم ا پارادیزو(1988)؛ یک تشریفات ساده( 1994)؛ مالنا (2000) ؛باریا (2009) و بهترین پیشنهاد (2013) قابل اشاره‌اند.
- در باره اولین ساخته‌ی جوزپه تورناتوره: پروفسور
- گفتگو با جفری راش در باره کمدی سیاه بهترین پیشنهاد ساخته‌ی جوزپه تورناتوره
پائولو سورنتینو(-1970) که در اسکار 86 با فیلم "زیبایی بزرگ" به اسکار بهترین فیلم خارجی زبان رسید نیز یکی از امیدهای سینم ای ایتالیا است. او پیش از این با فیلم باید اینجا باشد در کن 64 درخشیده بود.
- اسکار 86: اسکار بهترین فیلم خارجی زبان برای سورنتینو و سینم ای ایتالیا
- کن 64: باید اینجا باشد؛ ساخته ی پائولو سورنتینو
از منظر آمار و ارقام نیز در حال حاضر در ایتالیا 3217 سالن سینم ا وجود دارد و جمعیت سینم اروی این کشور سالیانه 97 میلیون نفر گزارش شده ضمن اینکه تولید سالیانه فیلم در ایتالیا نیز حدود 170 فیلم برآورد گردیده است.
جدای از بحث بدنه‌ی تاریخی و حال حاضر سینم ای ایتالیا وجود؛ بیش از 50 جشنواره‌ی فیلم کوچک و بزرگ ؛ داخلی و بین المللی که سالیانه در این کشور برگزار می‌شود باعث می‌شود سینم ای این کشور پویایی زیادی از خود نشان دهد.
از مهمترین جشنواره های فیلم ایتالیایی که شهرت جهانی و اعتبار فرهنگی و هنری فراوان دارند؛ جشنواره بین المللی فیلم ونیز که در سال 1932 پایه گذاری شده؛ به عنوان قدیمی‌ترین فستیوال فیلم جهان سرآمد بقیه‌است.
دیشب خوابت را دیدم..
صبح، شمعداني باغچه مان گل از گلش شکفته بود...
صبح، شمعداني باغچه مان گل از گلش شکفته بود...