امروز در تاریخ | 17 مرداد - 8 آگوست؛ در تاریخ چه گذشت؟

[v.a.y]

برترین ها: امروز 17 مرداد برابر با 8 آگوست تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

سال 40 پيش از ميلاد - شكست بزرگ روم از ارتش ايران

هشتم آگوست سال 40 پيش از ميلاد ارتش ايران با در هم شكستن ارتش روم، سوريه را پس گرفت . واحدهاي نظامي ايران سپس به پيشروي خود ادامه داده و فلسطين را هم تماما تصرف کردند.

سناي روم كه چنين ديد، به ايران اعلان جنگ داد و سه سال طول كشيد تا تدارك اين جنگ كه براي آن، لژيونرهاي رومي از سراسر متصرفات اين امپراتوري ـ از انگلستان و فرانسه و اسپانيا و آلمان گرفته تا شمال آفريقا، ايلريا (يوگسلاوي) و يونان احضار شده بودند فراهم شود.

مارکوس آنتونيوس

حمله نظامی به ايران در سال 36 پيش از ميلاد با 113 هزار سرباز زبده به فرماندهي ماركوس آنتونيوس (شوهر كلئوپاترا ملكه يوناني تبار مصر) آغاز شد. اين بزرگترين لشكركشي غرب به شرق در طول تاريخ تا سال 1990 بشمار آمده است. پيش از آغاز جنگ ، آخرين درخواست اكتاويوس امپراتور وقت روم كه خواستار پس دادن پرچم هاي سربازان شكست خورده رومي در جنگ حَرّان (كارهه) در سال 53 پيش از ميلاد شده بود از سوي مجلس عالي ايران (مٍهستان) رد شده بود. در جنگ حرّان هفت لژيون (لشكر) رومي و فرمانده آنان «كراسوس» نابود شده بودند. فرمانده نيروهاي ايران در آن جنگ سپهبد «سورِنا» بود كه جنگ افزارهاي تازه به ميدان آورده بود و تاكتيك (تا آن زمان ) بي سابقه اي را به كار بسته بود.

تصوير كلئوپاترا كه در زمان حيات او بر ديوار سنگي حك شده است

ماركوس نيز بمانند كراسوس يكي از سه عضو شوراي عالي امپراتوري روم بود. در جنگ تازه، نيروهاي ايراني به فرماندهي فرهادچهارم ـ شاه انتخابي وقت، از تاكتيك حملات سريع و مكرّر سواره نظام سبك اسلحه و كشاندن دشمن به ميداني كه از پيش در نظر گرفته شده بود و رها كردن آن در چنگ واحدهاي اصلي استفاده كردند و آن ارتش عظيم رومیان را متلاشي ساختند؛ به گونه كه واحدهای آن با دادن 24 هزار كشته و هزاران اسير فرار كردند و اسيران رومي به منطقه اي كه امروز شهر اروميه است جهت پرداختن به كار كشاورزي فرستاده شدند. در آن زمان مركز آذربايجان شهري بود كه بقاياي آن به تخت سليمان معروف است.

مجسمه يک سوار نظام سبک اشکاني

نويسندگاني كه خود شاهد صحنه هاي جنگ ماركوس و فرهاد چهارم بودند نوشته اند: ماركوس كه زير ضربات سواره نظام ايران قرار داشت پس از آخرين عقب نشيني كه به او اجازه داده شد از راه درياي سياه به قلمرو روم بازگردد از فرط ناراحتي و با مشاهده وضع آشفته نظامیان خسته و گرسنه رومي به گريه كردن و اشك ريختن افتاده بود.

اكتاويوس درصدد جمع آوري قوا براي جبران اين شكست برآمد، ولي موفق نشد و پس از آن، روم دچار اختلافات داخلي شد و اكتاويوس كه بعدا سناي روم به او لقب «اوكوستوس» داد مجبور شد كه با ماركوس (شكست خورده از ايران) كه دلبندي به كلئوپاترا، وي را مقيم مصر كرده و به مصوبات سنای روم توجه نمي كرد بجنگد و از فكر جنگ با ايران خارج شود.

فرهاد چهارم

در جنگ این دو رقيب (مارکوس و اوکتاویوس)* كه در منطقه آكتيوم صورت گرفت و نبردي دريايي بود، ناوگان مشترك ماركوس و كلئوپاترا شكست خورد و طبق نوشته «پلوتارك»، پس از عقب نشيني آن زن و شوهر به مصر، نخست ماركوس و سپس كلئوپاترا خودكشي كردند.

دو ابر قدرت زمان، ايران و روم، بعدا اختلافات خود را بر سر ارمنستان كه پادشاه آن بايد يك شاهزاده ايراني مي بود حل كردند و تا 71 سال ميان دو امپراتوري برخورد نظامي چشمگيري روي نداد.

1919 - امضاي قرارداد 1919 م وثوق الدوله بين ايران و انگليس

وثوق‌الدوله صدراعظم احمدشاه قاجار از نخستين روزهايي که زمام امور را در دست گرفت، به‌طور محرمانه مذاکراتي را براي انعقاد يک قرارداد با نمايندگان دولت انگليس آغاز کرد که اين مذاکرات، به‌صورت کاملاً سري، در حدود ۹ ماه به طول انجاميد. سرانجام در روز هجدهم مردادماه سال ۱۲۹۸ش يک روز پس از امضاي قرارداد ۱۹۱۹ درحالي‌که شاه قاجار عازم اروپا بود، ناگهان و بدون زمينه قبلي، اعلاميه وثوق‌الدوله به ضميمه متن قرارداد در ايران منتشر شد و اعلام گرديد که اين قرارداد مورد تصويب هيئت وزيران قرار گرفته است.

وثوق‌الدوله

اين قرارداد شامل شش ماده و يک مقدمه و خلاصه آن عبارت بود از تعهدات انگلستان درباره احترام مطلق به استقلال و تماميت ايران، تأمين مستشاران انگليسي براي ادارات ايران و همکاري با ايران در زمينه احداث خطوط آهن و شبکه ارتباطي به‌همراه اعطاي وام از طرف انگلستان. هم‌چنين به موجب اين قرارداد، انگليس، زمام امور مالي، اقتصادي و ارتش ايران را در دست مي‏گرفت و ارتش متحدالشکل زير نظر فرماندهان انگليسي تشکيل مي‏شد. تعرفه گمرکي نيز در ظاهر براي حفظ منافع ايران و درحقيقت به سود بريتانيا تغيير مي‏يافت.

با انتشار اين بيانيه، موجي از مخالفت و موافقت در کشور برخاست و وثوق‏الدوله براي آرام کردن اوضاع، به مخالفان خود، مقادير زيادي رشوه داد. هم‌چنين اين قرارداد در خارج از کشور، مورد مخالفت آمريکا و فرانسه که منافع خود را در خطر مي‏ديدند قرار گرفت و سرانجام اين معاهده، به‌علت فشار شديد افکار عمومي، عملي نشد و پس از برکناري وثوق الدوله، لغو گرديد.

1945 - اعلان جنگ شوروي به ژاپن در آخرين روزهاي جنگ جهاني دوم

هنگامي كه پس از پايان جنگ جهاني دوم در اروپا، كنفرانس پوتسدام در اواخر ژوئيه در آلمان برپا بود، ترومن رئيس جمهور وقت امريكا به استالين، ديكتاتور سفاك شوروي اطلاع داد كه با دسترسي امريكا به بمب هسته‏اي، احتمال به كار بردن آن توسط امريكا وجود دارد كه در اين صورت شكست ژاپن در اين جنگ حتمي خواهد بود. از اين رو ترومن، استالين را به اعلان جنگ عليه ژاپن ترغيب كرد و به او اطمينان داد كه از حضور در جنگي كه رو به پايان است، ضرري نخواهد كرد. در اين شرايط و در حالي كه طي سال‏هاي گذشته شوروي با ژاپن، قرارداد عدم تجاوز امضا كرده بود، پس از آن كه هيروشيما در 6 اوت 1945م توسط امريكا، هدف حمله هسته‏اي قرار گرفت و ژاپن در آستانه تسليم شدن بود، شوروي به فرمان استالين به ژاپن اعلان جنگ داد تا بخش‏هايى از ژاپن و متصرفاتش را به دست آوَرَد.

جنگ شوروي و ژاپن كه در 8 اوت 1945 آغاز شد. تنها يك هفته به طول انجاميد و ارتش شوروي در پايان اين حملات كه با حمله به ناحيه منچوري در شمال شرق چين آغاز شد، موفق گرديد شمالِ كره و جزاير كوريل را به تصرف خود درآوَرَد. جزاير كوريل هنوز هم در اختيار روسيه است و مذاكرات ژاپن و روسيه براي تعيين سرنوشت اين جزاير تاكنون به نتيجه نرسيده است.

1953 - ترک مخاصمه در شبه جزيره کره

در پي اجراي قرارداد ترک مخاصمه ميان دو کره، هشتم آگوست 1953 ميان آمريکا و کره جنوبي يک پيمان دفاع مشترک، نظير پيمان آمريکا و ژاپن، امضا شد. دولت مسکو نیز که از 1945 و پس از کوتاه شدن دست ژاپن از شبه جزیره کره زمام امور قسمت شمالي این شبه جزيره را به حزب کمونيست اين منطقه سپرده بود، قول هرگونه حمايت از کره شمالي را داد تا از پيمان کره جنوبي و آمريکا در هراس نباشد.

فروپاشي شوروي و تردید دولت کره شمالی به اینکه دولت روسيه فدراتیو به تعهدات شوروي سابق در قبال آن دولت عمل کند سبب شده است که سیاست ویژه ای در پیش گیرد و آن ایستادن روی پای خود و بدون اتکاء به دیگران است. این سیاست بود که ظرف مدتی نه چندان طولانی، کره شمالی را یک قدرت اتمی ـ موشکی کرده است. دولت کره شمالی این عقیده را نیز تبلیغ می کند که طبق تجربه تاریخ معاصر، اعتمادي به قول و قرار قدرتهاي جهاني نيست و از دست سازمانهای بین المللی که ساخت قدرتهای روز هستند کاری ـ جز خدمت به سازندگانشان برنمی آید، انجمن های غیر انتفاعی هم دارای ارباب هستند و گوش به فرمان آنها جهت قال راه انداختن. بنابراين، در این شرایط راهی جز ادامه بقاء و زندگی با امکانات داخلی نیست.

1955 - از اين روز کنفرانس ژنو براي تنظيم چگونگي استفاده مسالمت آميز از نيروي اتم آغاز بکار کرد.

1967 - انجمن همكاري هاي ملل آسياي جنوب شرقي (آ سه آن ASEAN) كه اينك داراي 11 عضو است و 550 ميليون نفوس (8 درصد جمعيت جهان) را شامل مي شود تاسيس شد. کشورهاي موسس در سال 1967 عبارت بودند از اندونزي، مالزيا، تايلند، فيليپين و سنگاپور.

1974 - روزي که نيکسون از رياست جمهوري آمريکا کناره گيري کرد

ريچارد نيكسون براي اين كه محاكمه و مجازات نشود هشتم آگوست 1974 (روزي چون امروز) از رياست جمهوري آمريكا (ریاست فدراسیون) كناره گيري كرد و روز بعد جرالد فورد معاون او جايش را گرفت و 16 سپتامبر (39 روز بعد) ضمن صدور حكمي نيکسون را مورد بخشودگي قرارداد و به اين ترتيب مانع ادامه تعقيب قضايي و مجازات وي در رابطه با ماجراي واترگيت (دستبرد زدن به ستاد انتخاباتي حزب دمكرات در ساختمان واترگيت واقع در شهر واشنگتن و نصب غير قانوني دستگاه شنود در آن) شد. كناره گيري نيكسون از ظهر نهم آگوست عملي شد. وي تنها رئيس جمهوري در تاريخ ایالات متحده (تا آن زمان 229 ساله) است كه از اين سمت كناره گيري كرده است. وي دو روز پيش از اين گفته بود که از محاکمه پارلماني شدن (ایمپیچمنت) باکي ندارد و کناره گيري نمي کند، ولي در اين دو روز مشاورانش اورا به کناره گيري قانع کرده بودند تا بركنار نشود و به زندان نيافتد. مجلس نمايندگان آمريکا پس از رسيدگي به قضيه واترگيت براي نيکسون کيفرخواست صادر کرده بود تا در سنا محاکمه شود.

نيکسون در قبال قضيه واتر گيت متهم به اختفاي مدارک جرم و دروغگوئي به بازپرس هم شده بود. قضيه واترگيت با سرقت طرح ها و برنامه هاي کمپين انتخاباتي حزب دمکرات (حزب رقيب) از محل دفتر اين حزب در ساختمان واتر گيت در شهر واشنگتن به وجود آمده بود. اخيرا روشن شده است كه كفيل وقت سازمان امنيت داخلي آمريكا (اف بي آي) كه يك يهودي بود ماجراي واترگيت را به يك خبرنگار مورد اعتماد خود داده بود كه در روزنامه واشنگتن پست انتشار يافته بود، قضيه آفتابي شده بود و .... انگيزه اين افشاگري هنوز هم به درستي دانسته نشده است.

نيکسون و فورد بيش از روساي جمهوري ديگر آمريکا با شاه ايران دوستي داشتند. نيکسون 22 اپريل 1994 (20 سال پس از کناره گيري) درگذشت.

شبکه های تلویزیونی آمریکا هفتم آگوست 2014 به مناسبت چهلمین سالگرد کناره گیری نیکسون، برنامه های ویژه و بعضا با دادن اطلاعات تازه پخش کردند و نیز افشاء چند مورد که قبلا در حدّ حدس و گمان بود.

نيكسون در حالي كه اعضاي خانواده اش در كنارش قرارداشتند كناره گيري خودرا به اين صورت اعلام داشت

1998 - «محمود صارمی» رییس دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در مزار شریف (افغانستان) به دست گروهی از طالبان کشته شد و این روز (17 اَمُرداد) در جمهوری اسلامی «روز خبرنگار» نامیده شده و هرسال برگزار می شود.

زادروزها

۱۸۷۹ - زادروز امیلیانو زاپاتا از رهبران برجسته انقلاب مکزیک علیه رژیم دیکتاتوری پورفیریو دیاس.
۱۹۰۲ - زادروز پل دیراک فیزیک‌دان و ریاضی‌دان انگلیسی و از پایه‌ریزان مکانیک کوانتومی.

امیلیانو زاپاتا

۱۹۳۷ - زادروز داستین هافمن بازیگر آمریکایی ، برنده جایزه اسکار
۱۹۵۱ - زادروز محمد مرسی رئیس جمهور سابق مصر

داستین هافمن

۱۹۶۴ - زادروز کلاس ابنر نویسنده اتریشی
۱۹۸۱ - زادروز راجر فدرر تنیسور سوئیسی ، نفر سوم رده بندی برترین تنیس بازان جهان

راجر فدرر

درگذشت‌ها

۱۹۴۴ - درگذشت اروین فون ویتزلبن فیلد مارشال آلمانی در دوره رایش سوم ، فرمانده لشکر اول ورماخت ، از اعضای گروه مخفی آلمان بر علیه هیتلر و نازی ها
۱۹۷۴ - درگذشت بالدور فن شیراخ سیاستمدار آلمانی ، رئیس سازمان جوانان هیتلری

کننبال ادرلی

۱۹۷۵ - درگذشت کننبال ادرلی نوازنده آلتو ساکسیفون
۱۹۹۱ - درگذشت جیمز بنسن اروین فضانورد آمریکایی

جیمز بنسن اروین

۱۹۹۶ - درگذشت نویل فرانسیس مات فیزیکدان انگلیسی ، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۷۷
۱۳۵۴ - فریدون رهنما، شاعر ایرانی.

آرمان هوس پیان

۱۳۵۹ - آرمان هوس پیان، بازیگر سینم ا و کارگردان ایرانی.
۱۳۷۱ - آیت الله سید ابوالقاسم خویی، از مراجع عالی تقلید شیعه.

آیت الله سید ابوالقاسم خویی

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون