امروز در تاریخ | 20 فروردین - 9 آوریل؛ در تاریخ چه گذشت؟

[v.a.y]

برترین ها: امروز 20 فروردین برابر با 9 آوریل تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

744 - بپاخيزي «به آفريد» در خراسان

مولفان تواريخ قيام ايرانيان استقلال طلب، نهم اپريل سال 744 ميلادي را روزي نوشته اند كه «به آفريد» در «زوزن» خراسان پرچم خود را بلند كرد. وي كه در اجتماع مردم با پيراهن سبز ظاهر مي شد و كلامي نافذ داشت از سوي مخالفانش متهم به جادو گري شده بود. قيام ايرانيان در گوشه و كنار وطن اندك زماني پس از اشغال ايران توسط عرب آغاز شده بود. تاريخ بپاخيزي ايرانيان استقلال طلب از درخشانترين فصول تاريخ عمومي (جهان) و آکنده از قهرماني و جانبازي است.

داستان به‌آفرید از آثارالباقیه ابوریحان بیرونی

1336 - زادروز تيمور لنگ

به نوشته برخي از مورخين، اميرتيمور گوركان كه سه بار به ايران حمله نظامي آورد و سرزمين ما را تصرف كرد نهم اپريل 1336 ميلادي در شهر سبز (واقع در فرارود) به دنيا آمده بود. وي در سال 1405 در قزاقستان امروز درگذشت. مورخان، حملات اميرتيمور به ايران را «يورش» نام گذارده اند. او در يكي از اين يورش هايش، اصفهان را قتل عام كرد و از كلّه قربانيانش، مناره ها ساخت. تيمور همچنين بغداد را قتل عام کرد و دمشق را به باد غارت داد. وي ضمن فتوحات خود دهلي را هم تصرف کرده بود.

1359 ش - اخراج همزمان ايراني تبار ها از عراق و ايرانيان از آمريكا!

در اين روز در سال 1359 (14 ماه پس از انقلاب) دولت عراق اخراج ايرانيان، ايراني تبارها و گروهي از شيعيان را به صورت دسته هاي چند هزار نفري از آن كشور آغاز و همزمان، درخطوط مرزي با ايران دست به تمركز نيرو و تحريك زده بود كه روزنامه هاي تهران نوشته بودند به اشاره آمريكا دست به چنين كاري زده است. به گزارش اين روزنامه ها، دولت عراق همزمان، آية الله محمد باقر صدر را نيز بازداشت كرده بود. این تحریکات و تمرکز نيرو در مرزها، پنج ماه بعد منجر به آغاز جنگ هشت ساله شد.

طبق برخي نوشته ها، بعضي از ایرانی تبارهای اخراجی از عراق که نشريات ایران عنوان «معاودین» بر آنان گذارده بودند بعدا در جمهوري اسلامي ایران صاحب مقام و منزلت شدند. سران دو قوه قضایی و مقننه ایران متولد عراق هستند.

دولت آمريكا که مناسبات خود را از اپريل 1980 با ايران قطع کرده است در همين زمان، به اخراج برخي ايرانيان از آن كشور دست زده و حتی دستور داده بود که دارندگان کارت سبز آمریکا (مقیمان مجاز آن کشور) را که به خارج از آمریکا سفر کرده بودند اجازه ورود ندهند و به این ترتیب صدها ایرانی که بسیاری از آنان زن و فرزند در آمریکا داشتند در فرودگاههای بین راه سرگردان شدند. دولت وقت آمریکا (دولت جيمي کارتر از حزب دمکرات) از هفتم اپریل 1980 صدور ویزا به دارندگان گذرنامه های جمهوری اسلامی ایران را متوقف ساخته بود و این حالت تا اندکي بیش از یک سال ادامه داشت.

1865 - و به اين گونه جنگ داخلي آمريكا پايان يافت

ژنرال لي نامه تسليم نيروهاي خود را مي نويسد تا به ژنرال گرانت كه مقابل او نشسته است بدهد

ژنرال«رابرت لي» فرمانده نيروهاي كنفدراسيون آمريكا 9 اپريل 1865 تسليم شد و جنگ پُرتلفات داخلي آمريكا يايان يافت.

«لي» پس از سقوط شهر ريچموند پايتخت كنفدراسيون (حاكم نشين کنوني ايالت مشترک المنافع ويرجينيا) و از دست دادن خط دفاعي رودخانه اپاماتكسAppomattox تصميم گرفت كه با 27 هزار نظامي باقيمانده، خود را به ايستگاه راه آهن لينچبرگ برساند و به كاروليناي شمالي برود و با كمك نيروهاي اين ايالت عضو كنفدراسيون به جنگ ادامه دهد كه راه را برخود بسته ديد و لذا تصميم گرفت که تسليم شود.

وي پيش از ظهر 9 اپريل طي يادداشتي تصميم خودرا به اطلاع ژنرال گرانت فرمانده نيروهاي فدراسيون (ايالتهاي وفادار به دولت واشنگتن) رساند و سه ساعت بعد با آجودان خود در ساختمان دادگاه شهرك اپاماتكس حاضر شد. ژنرال گرانت هم با افسرانش آمدند. «لي» سپس نامه تسليم خود را نوشت، امضاء كرد و به گرانت داد و جنگ داخلي 4 ساله آمريكا كه ضمن آن 618 هزار نظامي (258 هزار جنوبي و 360 هزار شمالي) كشته شدند و ويراني وسيع و تلفات غير نظامي بي شمار به بارآورد پايان يافت.

ژنرال گرانت (که بعدا رئيس جمهور آمريکا شد) پس از دريافت تسليم نامه «لي» اجازه داد كه او ، افسران و افرادش با اسبان و سلاح هاي سبك خود به هرجا كه بخواهد بروند و تاکيد کرد که هيچكدام از آنان به خاطر كارهايي كه تا آن روز انجام داده بودند مجازات نخواهد شد، ولي از اين پس هرگونه خطا مجازات خواهد داشت و دو ژنرال سپس دست يگديكر را فشردند و از هم جدا شدند. همين «گذشت» باعث شد كه خصومت دنباله نداشته باشد. «لی» بعدا رئیس دانشگاه شد و در بسیاری از شهرها نام او بر تالارها و خیابان ها و نیز یک بزرگراه گذارده شده است.

نمونه اين سياست 130 سال بعد در آفريقاي جنوبي در پيش گرفته شد و به ابتكار نلسون ماندلا پس از افتادن حكومت به دست اكثريت سياهپوست، هيچ سفيد پوستي به خاطر آزار و حق كشي سياهپوستان در دوران گذشته، مجازات نشد و بنابراين نظامات و اوضاع كشور برهم نخورد و پيشرفت بر همان پايه ادامه يافت.

باوجود پایدار نماندن کنفدراسیون آمریکا (استقلال هر ایالت به صورت یک کشور، طی شرایطی داشتن حق جداشدن از اتحادیه ـ وجود یک دولت مرکزی با اختیارات محدود و معیّن)، لنین امپراتوری روسیه را و تیتو کشور واحد یوگوسلاوی را به صورت دو کنفدراسیون درآوردند که در آخرین دهه قرن بیستم فروپاشی شدند. اتحادیه اروپا با اینکه کنفدراسیون نیست مشکلات فراوان دارد بگونه ای که در صحنه سیاسی جهان به صورت یک وزنه و همتراز آمريکا به حساب نمی آید.

لي و گرانت پس از امضاي نامه تسليم بافشردن دست به طور دوستانه از هم جدا مي شوند

1973 - نخستين قرارداد بازرگاني ميان تهران و پکن امضاء شد. در آن زمان هنوز مائو در قيد حيات بود و چين نظام سوسياليستي داشت و بر ضد کاپيتاليسم و هر نوع جدايي، نابرابري و تفاوت انسان ها بود.

1359 - قطع رابطه سياسي ايران با آمريكا

سلطه بلامنازع آمريكا در ايران از كودتاي 28 مرداد 32 به مدت بيش از 25 سال در ايران ادامه داشت و تصويب كاپيتولاسيون و مصونيت براي اتباع آن كشور، دست آنان را در انواع دخالت‏ها باز گذاشته بود. سرانجام پس از اشغال لانه جاسوسي و استعفاي دولت موقت، دولت آمريكا دست به اقداماتي عليه ايران زد و در اين روز، رابطه دو كشور با حمايت قاطع حضرت امام قطع شد.از آن زمان تاكنون، آمريكا، علاوه بر قطع روابط سياسي، توطئه ‏هاي متعددي در عرصه‏هاي سياسي، اقتصادي، نظامي و فرهنگي عليه جمهوري اسلامي ايران طراحي و اجرا كرده و اين روند هم‏اكنون نيز ادامه دارد. اما اين اقدامات با شكست مواجه شده و بر عزم مردم ايران براي ايستادگي در برابر آمريكا و بر تلاش اين ملت براي خودكفايي، افزوده است.

1992 - آغاز رسمي جنگ در بوسني و هرزگوين

با آغاز دهه 1990م و وقوع تحولات وسيع در بلوك شرق، زمزمه‏هاي استقلال‏طلبي در كشورهاي شرقي اروپا آغاز شد كه در اين ميان، مجلس ملي بوسني و هرزگوين در 15 اكتبر 1991م، استقلال اين كشور را اعلام كرد و طي همه‏پرسي در تاريخ اول مارس 1992م مسلمانان بوسني با بيش از 99 درصد آراء، رأي به استقلال ميهن خود دادند. اما مجلس براي رأي‏گيري در مورد اصلاحيه قانون اساسي، با مخالفت صرب‏هاي حاضر در جلسه مواجه شد و مجلس، در نهايت، بدون حضور صرب‏هاي مخالف، استقلال اين جمهوري را رسميت بخشيد. صرب‏ها نيز كه در اقليت بودند، چهار منطقه صرب‏نشين را خودمختار اعلام كردند. اين اقدام با مخالفت رهبران مسلمان و كُروات مواجه شد ولي صرب‏ها با آغاز اعمال تروريستي، بمب‏گذاري و حمله به مراكز مسلمانان و كُروات‏ها، تهديد كردند كه مناطق ديگري را به مناطق خود مي‏افزايند. با گسترش حملات صرب‏ها، ارتش صربستان در نهم آوريل 1992م وارد يك جنگ تمام عيار عليه مسلمانان و كروات‏ها شد و به دنبال آن، تصفيه قومي و كشتار و خون‏ريزي حتي به روستاهاي كوچك نيز سرايت كرد.

قتل‏ عام وسيع مردم بوسني، مصادره اموال آنان، تخريب خانه‏ها، بمباران‏هاي هوايى و آتش توپخانه صرب‏ها عليه بوسني باعث شد تا مردم مسلمان اين منطقه، تحت شديدترين حملات وحشيانه صرب‏ها قرار گيرند. با اين حال، اين امر واكنش عَمَلي مجامع جهاني و سردمداران حمايت از حقوق بشر را در پي نداشت. عمده‏ترين دليل براي عدم دخالت و جلوگيري از ادامه كشتار و جنايات در اين منطقه، مسئله حضور اسلام و مسلمانان بود، چرا كه جامعه جهاني در مورد اختلاف صربستان و كرواسي، عملاً وارد ميدان شده و صربستان را به خاتمه جنگ وا داشته بود. در اين مسئله تعلل و تسامح نهادهاي بين‏المللي جهان باعث شد تا صرب‏ها به صورتي وحشيانه كشتار مسلمانان بوسني را ادامه دهند بدون اين كه از عواقب آن ترسي به خود راه دهند. سرانجام پس از گفتگوها و تبادل نظرهاي بسيار، قرارداد صلح دِيتون در سال 1996م به امضا رسيد و قرار شد كه مقام رياست جمهوري به طور دوره‏اي بين صرب‏ها، كروات‏ها و مسلمانان گردش كند.

2003 - سقوط صدام حسين ديكتاتور عراق در پي سقوط بغداد

صدام حسين ديكتاتور عراق، پس از متاركه پدر و مادرش از يك‏ديگر در 28 آوريل 1937م در روستايى در حومه تكريت به دنيا آمد. وي در بيست سالگي دايى خود را به قتل رساند و روانه زندان شد. اما پس از شش ماه آزاد گرديد. او در 22 سالگي به عضويت حزب بعث عراق درآمد و در عمليات ترور ناموفق عبدالكريم قاسم، رئيس جمهور وقت شركت كرد. صدام سپس به سوريه و لبنان گريخت و با به قدرت رسيدن احمد حسن البكر به عراق بازگشت. در اين هنگام، با حذف عناصر غيربعثي از كادر رهبري عراق، صدام در سن 32 سالگي توسط حسن البكر به معاونت شوراي فرماندهي حزب بعث برگزيده شد و به اين ترتيب مرد شماره دو عراق گرديد. با پيروزي انقلاب اسلامي ايران، حسن البكر ايران را به رسميت شناخت و قصد داشت رابطه نزديكي با جمهوري اسلامي ايران برقرار كند، اما تحت فشار معاونش صدام، مجبور به استعفا و كناره‏گيري از قدرت گرديد. از اين زمان يعني ژوئيه 1979، صدام حسين قدرت اول عراق شد و به تصفيه‏هاي خونين و بي‏سروصدايى دست زد و مخالفان خود را از سر راه برداشت. وي پس از استحكام موقعيت خويش و تسليح ارتش عراق، در سپتامبر 1980م جنگ خونيني را كه در حدود هشت سال ادامه يافت با كشور همسايه‏اش ايران، آغاز كرد. صدام در اين جنگ، از حمايت بي ‏دريغ همه قدرت‏هاي شرق و غرب عالم برخوردار بود. با اين حال بدون دستيابي به اهداف رؤيايى خود در اين جنگ و پس از ارتكاب فجيع‏ ترين جنايات جنگي و بي‏حرمتي به تمامي قوانين شناخته شده بين‏المللي مربوط به زمان جنگ، در سال 1988م از مرزهاي ايران عقب‏نشيني كرد. صدام يك سال بعد با خيال مشابهي به همسايه ديگرش، كويت حمله كرد و پس از شش ماه اشغال، با يورش سنگين امريكا و نيروهاي متحد، با ذلت عقب‏نشيني كرد.

در اين زمان شورش‏هاي داخلي به انتفاضه‏اي مردمي تبديل شد كه عليه صدام خروشيد، اما صدام با قساوتي بي‏نظير، صدها هزار نفر را به خاك و خون كشيد و با بي‏رحمي هر چه تمام‏تر، تمامي حركت‏هاي اعتراض را سركوب كرد. او هم‏چنين در طول ساليان حكومت خود، هزاران هزار نفر مرد و زن و جوان و سالخورده را به اتهامات واهي روانه زندان‏هاي مخوف خود نمود كه كمتر كسي از ميان آنان، زنده بيرون آمد. پس از حملات يازدهم سپتامبر 2001م و تصميم امريكا براي حمله به عراق، سيل تبليغات امريكا و انگليس عليه عراق به اتهام توليد و تكثير سلاح‏هاي كشتار جمعي باعث شد تا نيروهاي اين دو كشور در بيستم مارس 2003م به عراق حمله برند. پس از سه هفته از آغاز جنگ، ارتش و مقامات عالي رتبه عراق، يكباره دست از مقاومت كشيدند و با حركتي از پيش تعيين شده، كشور را به اشغال‏گران سپردند. با سقوط بغداد در نهم آوريل 2003م، دوران حكومت سياه و ننگين ديكتاتوري از نسل چنگيز خان و تيمور لنگ و هيتلر پايان يافت و زمانه عربده‏كشي‏هاي مستانه از قدرت و ايجاد جو رعب و وحشت خاتمه پذيرفت. با اين حال مدتي بعد در حركتي نمايشي، صدام توسط اشغال‏گران گرفتار آمد و دور تازه‏اي از فريب افكار عمومي جهان آغاز شد.

زادروزها

۱۳۰۸ - آیت الله جعفر سبحانی تبریزی، فقیه، اصولی، مفسر، مجتهد شیعی ایرانی و از مراجع و اساتید حوزه‌ی علمیه‌ی قم
۱۳۱۸ - دکتر فریدون جنیدی، نویسنده و اسطوره‌شناس ایرانی

فریدون جنیدی

مرگ‌ها

۱۳۷۲ - شهادت سيد مرتضی آوينی، نويسنده، منتقد و مستند‌ساز در منطقه فكه خوزستان
1962 - درگذشت هارولد لِمب خاورشناس و مورخ معروف امريكايي

سيد مرتضی آوينی

1626 - درگذشت فرانسيس بيكن، فيلسوف شهير انگليسي
1392 - درگذشت سیدجلال یحیی زاده نماینده مردم تفت و میبد

فرانسيس بيكن

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون