امروز در تاریخ | 21 اسفند - 12 مارس؛ در تاریخ چه گذشت؟

[v.a.y]

برترین ها: امروز 21 اسفند برابر با 12 مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویدادها:

342 پيش از ميلاد - اخطار تاريخي اردشير سوم به پادشاه مقدونيه

آن دسته از «كشور ــ شهر» هاي يوناني كه از سوي فيليپ دوم پادشاه مقدونيه تهديد مي شدند در مارس 342 پيش از ميلاد براي رفع خطر از خود به اردشير سوم شاه ايران ار دودمان هخامنشي متوسل شدند و اردشير در اين زمينه به پادشاه مقدونيه اخطار داد و ضمن آن تهديد كرد كه اگر به اين شهرهاي كوچك كه خطري براي او ندارند و حاكميت و استقلال دارند حمله نظامي برد، در اين جنگ نابرابر، ايران به دفاع از اين شهرها كه حق دارند راه خود را بروند خواهد پرداخت. اين تهديد موثر واقع شد و فيليپ دوم تا اردشير سوم در قيد حيات بود از تصرف بقيه اين «كشور ــ شهرها» خودداري كرد. فيليپ دوم (پدر اسكندر) قبل از مارس 342 پيش از ميلاد چند شهر يوناني را متصرف شده بود.

اردشير سوم

1735 - معاهده مارس بین ایران و روسیه

درپی پیروزی ارتش ایران به فرماندهی نادر بر عثمانی در بین النهرین [نبرد آق دربند و نبرد کرکوک] و کشته شدن «توپال عثمان» ژنرال ارشد ارتش عثمانی [معروف به سرعسکر= سردار] و پس گرفتن نجف، کربلا، حله و سامره و در محاصره قراردادن بغداد، نادر عازم قفقاز جنوب غربی شد تا عساکر عثمانی را از آنجا هم براند. عثمانی ها درجریان جنگ داخلی ایرانیان و افتادن اصفهان به دست امیرمحمود قندهاری [هوتکی]، از فرصت استفاده کرده و چند شهررا در بین النهرین، ارمنستان و قفقاز از دست فرمانداران ایران خارج ساخته بودند. همزمان، روسیه نیز در دربند [داغستان] و باکو نیروی نظامی مستقر ساخته بود. دولت روسیه که از پیروزی نادر خرسند شده بود و امیدوار بود جنگ و ستیز ایران و عثمانی ادامه یابد و درنتیجه، عثمانی از تعرض به قلمرو آن دولت در منطقه دریای سیاه منصرف شود «سرگی دمیتريوویچ گولیتسین Sergei D. Golitsyn» را روانه اردوی نادر کرد که تا این زمان شیروان و شماخی را پس گرفته و داوطلبان ارمنی و افراد سه لشکر را مامور پس گرفتن ایروان و قارص کرده بود.

سرگی دمیتريوویچ گولیتسین

گولیتسین [امیرزاده روس] که قبلا هم با نادر ملاقات کرده بود برای فرونشاندن خشم نادر از استقرار نظامي روس در دربند و باکو به او اطمینان داده بود که روسیه قصد تصرف این دو شهر را نداشته بلکه برای جلوگیری از افتادن این دو منطقه به دست عثمانی در آنجا نیرو مستقر ساخته و این یگانها ظرف 15 روز باکو و تا دو ماه دیگر دربند را تخلیه و به آن سوی کوههای شمالی داغستان بازخواهندگشت. پس از تحقق این وعده [خروج روس ها از باکو و دربند]، گولیتسین از جانب تزار وقت به نادر پیشنهاد کرد که میان دو دولت یک معاهده اتحاد بسته شود و طبق این معاهده، ایران و روسیه تعرض خارجی به خاک طرف دیگررا حمله نظامی به قلمرو خود تلقی کنند. همچنین دو دولت بدون اطلاع یکدیگر با عثمانی صلح نکنند و دژ «سولاق» مرز دو کشور باشد. به این ترتیب، دولت روسیه حاکمیت ایران بر تمامی قفقاز ازجمله داغستان را برسمیت شناخت. متن معاهده که مورخان آن را نوعی «پیمان دفاع مشترک» خوانده اند آماده شد و مطابق تقویم میلادی یورنیورسال (گریگوری) دهم مارس 1735 [یک سال پیش از انتخاب شدن نادر به شاهی ایران] در شهر گنجه به امضاء رسید. از آن زمان تا 60 سال، تعرضی چشمگیر از جانب روسیه برای تصرف قفقاز مشاهده نشد.

نادر شاه افشار

سرکوبی خشونت آمیز شهر تفلیس در سال 1795 توسط آغامحمدخان قاجار که حکمران آن متوجه دولت روسیه شده و خودرا مطیع این دولت اعلام کرده بود، به الکساندر یکم تزار وقت روسیه که تحقق آرزوی پتر بزرگ [توسعه روسیه در جنوب] را در سر داشت بهانه داد تا به چند شهر قفقاز ایران ازجمله باکو نیرو بفرستد. بعدا در باکو ژنرال «پاول تسی تسی یانوف» فرمانده روس به دست حسینقلی خان فرماندار شهر کشته شد. تصرف باکو [بادکوبه واقع در منطقه آبشوران] از سوی روس ها باعث دو جنگ طولاني ایران و روسیه در سه دهه نخست قرن نوزدهم شد.

1702 - نخستین روزنامه انگلیسی

شماره 12 مارس 1702 ديلي کورنت

بانو الیزابت مالتElizabett Mallet روزنامه خود «The Daily Courant» را در مارس 1702 به توزیع داد. نخستین شماره آن تاریخ 11 مارس را دارد. صفحه اول این روزنامه یک ورقی، دو ستون داشت و اخبار و مقالات آن عمدتا درباره رویدادهای بین الملل بود. بانو مالت در روزنامه اش می نوشت که مسئول هرمقاله فردی است که آن را نوشته و نامش در بالا و يا پايين مقاله ذکر شده است و او فقط مسئول نوشته های بدون ذکر نام نویسنده (اخبار) است. این روزنامه منظما به مدت 33 سال منتشر و در سال 1735 با «سپکتیتورThe Spectator» ادغام شد. دفتر انتشار «دیلی کورنت» در خیابان فلیت استریت لندن (Fleet Street) واقع بود که بعدا و تا اوايل دهه يکم قرن 21 رسم و عادت شده بود که مقرّ روزنامه نگاری انگلستان (دفاتر جراید و خبرگزاری) در اين خيابان باشد. برخی از مورخان «نویچ پستThe Nowich Post»را نخستین روزنامه انگلیسی معرفي کرده اند که در سال 1701 منتشر شده بود، ولی انتشار این روزنامه منظم نبود و چند شماره بیشتر منتشر نکرد و جریده نامنظم ـ در عرف ژورنالیسم، روزنامه محسوب نمی شود.

1854 - امضاي معاهده قسطنطنيه عثماني، انگليس و فرانسه

در دوازدهم مارس 1854م معاهده تاريخي قسطنطنيه در شهر اسلامبول پايتخت عثماني ميان فرانسه، انگلستان و امپراتوري عثماني منعقد شد. اساس اين معاهده حفظ منافع كشورهاي غربي بود و نه به نفع عثماني. در حقيقت با توجه به حملات ارتش روسيه و اشغال بلغارستان و روماني، دول اروپايى احساس خطر نمودند و براساس اين معاهده الحاق دو بخش فوق به روسيه را نپذيرفتند. پس از امضاي اين معاهده، سه كشورِ مذكور در مقابله با توسعه‏طلبي روسيه تزاري در اروپا، به موفقيت‏هايي دست يافتند كه پيروزي بر روسيه در جنگ كريمه، از آن جمله بود. اين پيروزي به واسطه حمايت كشورهاي اروپايي از جمله فرانسه و انگلستان به دست آمد و در نتيجه روسيه مجبور به خروج از مناطق اشغالي گرديد.

1930 - آغاز نهضت نافرماني در هند به دستور مهاتْما گاندي

در دوازدهم مارس 1930م نهضت عظيم نافرماني در هند به دستور مهاتْما گاندي رهبر معنوي اين كشور، با حضور و شركت انبوه ميهن‏پرستان و آزادي‏خواهان هند به منظور مقابله با تصميمات جديد دولت استعماري انگليس در مورد افزايش ماليات نمك آغاز شد. گاندي براي مبارزه با اين قانون ظالمانه، با هزاران تن از يارانش به تهيه نمك از آب دريا پرداخت. بُعد ديگر از اقدامات گاندي در اين نهضت، راه‏اندازي راهپيمايى نمك بود. در جريان اين راهپيمايى كه به طرف درياي عرب در شمال غربي اقيانوس هند انجام گرفت، گاندي ياران خود را از ميان طبقات مختلف و مذاهب گوناگون انتخاب كرد. گاندي در انجام راهپيمايى، ايجاد وحدت ميان همه مردم را به عنوان هدف ضمني خود مدّنظر داشت. حتي در جريان مبارزه، يكي از شخصيت‏هاي اسلامي را به عنوان جانشين خود معرفي كرده بود. بدون ترديد نقش مسلمانان و جامعه اسلامي هندوستان در جريان مبارزه با استعمار انگلستان و دست‏يابي به استقلال حائز اهميت است. گاندي خود تاكيد كرده بود بدون اتحاد و همبستگي ميان مسلمانان و هندوها كسب استقلال هند امري محال خواهد بود. به دنبال اين عمل، انگليسي‏ها ده‏ها هزار هندي را بازداشت و زنداني كردند و همين اقدام، موجب اختلال در كار ادارات دولتي هند شد. اين اقدام گاندي، سمبلي براي مبارزه منفي عليه انگليس شد، و سرانجام، انگليس را وادار به عقب‏نشيني ساخت.

1945 - تلفات بمباران توکيو بيش از صد هزار کشته اعلام شد

تصاويري از بمباران توکيو

12 مارس 1945 امپراتوری ژاپن اعلام داشت که در بمباران شهر توکیو و حومه آن توسط بمب افکن های سنگین «بی ـ 29» آمریکا که نهم و دهم مارس صورت گرفته بود بیش از یکصد هزار تن غیر نظامی کشته شدند. این بمباران با بمب های آتشزا صورت گرفته بود. این سنگین ترین تلفات یک بمباران متعارفی [غیر اتمی] در طول تاریخ بشمار آورده شده است. کالیس ـ ژنرال آمریکایی فرماندهی این حملات را برعهده داشت. پنج ماه بعد، آمریکا دو شهر دیگر ژاپن را بمباران اتمی کرد که دو برابر بمباران توکیو تلفات داشت و امپراتوری ژاپن مجبور به تسلیم شد. 30 درصد ژاپنی ها که تاریخ مشروح جنگ جهانی دوم را نخوانده و یا فراموش کرده اند در نظر سنجی سه سال پیش گفته بودند که از آمریکا به خاطر آن بمبارانها دلخوری ندارند!

1966 - آغاز حكومت ديكتاتوري ژنرال "سوهارتو" در اندونزي

ژنرال سوهارتو، سياست‏مدار نظامي اندونزي در 20 فوريه 1921م در خانواده‏اي مسيحي در جاكارتا پايتخت اين كشور به دنيا آمد. وي در 19 سالگي به ارتش پيوست و از جواني رهبري يك سازمان چريكي را كه عليه نيروهاي اشغال‏گر و استعماري هلند در اندونزي فعاليت مي‏كرد به عهده گرفت. سوهارتو در سال‏هاي بعد از استقلال كشورش، مدارج ترقي را طي كرد تا اينكه در سال 1962م معاونت رياست ستاد ارتش اندونزي را احراز نمود. سوهارتو در زمان حكومت احمد سوكارنو به هرم قدرت نزديك شد و درصدد قبضه كردن قدرت برآمد. از اين رو، در روز 30 سپتامبر 1965م ارتش اندونزي به بهانه خنثي كردن توطئه كودتا از طرف حزب كمونيست دست به كودتا زد و سوهارتو با يك ضد كودتا در اول اكتبر 1965م قدرت را در دست گرفت. در طي اين كودتا، صدها هزار نفر از مردم اندونزي نيز به بهانه كمونيست بودن، قتل عام شدند. پس از اين ضد كودتا، نظاميان، سوكارنو، رئيس جمهوري اندونزي را در مقام خود ابقا كردند ولي سوكارنو ديگر جز در مقام رياست جمهوري اختياري نداشت تا اينكه در 12 مارس 1967م از اين مقام تشريفاتي نيز استعفا داد. از اين زمان، حكومت سوهارتو آغاز شد و از سال بعد به رياست جمهوري اين كشور انتخاب گرديد. در زمان زمام‏داري سوهارتو، اندونزي متكي به غرب گرديد و اقليت مسيحي بر اكثريت مسلمانان حاكم شد. وي تا سال 1998م به مدت بيش از 30 سال در اين مقام، رهبري بلامنازع اندونزي را در دست داشت و ديكتاتوري وسيعي در كشور به راه انداخت. در مارس 1998م، پارلمان اندونزي براي هفتمين بار سوهارتو را براي پنج سال ديگر در پست رياست جمهوري ابقا كرد اما در پي شورش‏هاي گسترده و تظاهرات اعتراض‏آميز مردم، در ماه مه آن سال از كار بركنار شد و يوسف حبيبي، معاون او، به رياست جمهوري رسيد.

ژنرال محمد سوهارتو

1350 - قلیچ خانی و لواسانی دو فوتبالیست شاخص بمناسبت فعالیتهای کمونیستی بازداشت شدند.

پرویز قلیچ خانی

1353 - صدور پيام امام خميني (ره) درباره تحريم شركت در حزب شاهنشاهي رستاخيز

پس از تشكيل حزب شاهنشاهي رستاخيز در 11 اسفند 1353 و دعوت رژيم از مردم براي عضويت در آن و تهديد دستگاه جور به خروج از كشور براي كساني كه عضو حزب نشوند، حضرت امام خميني كه در آن زمان در نجف اشرف به سر مي‏بردند، طي پيامي شركت در اين حزب دين‏ستيز را حرام و كمك به استيصال مسلمين عنوان كردند. ايشان در اين پيام فرمودند: "نظر به مخالفت اين حزب با اسلام و مصالح ملت مسلمان ايران، شركت در آن بر عموم ملت حرام و كمك به استيصال مسلمين است و مخالفت با آن از روشن‏ترين موارد نهي از منكر است و چون اين نغمه تازه كه به دستور كارشناسان يغماگر براي اغفال ملت از مسائل اساسي از حلقوم شاه برخاسته تا كشور را بيش از پيش، خفقان زده كند و راه را براي مسائلي كه در نظر دارند، باز نمايند، لذا لازم است حسب وظيفه تذكراتي بر همه باشد كه ملت مسلمان، تا فرصت از دست نرفته، با مقاومت بيش از پيش و همه جانبه، جلو اين نقشه‏هاي خطرناك را بگيرند. درباره اين حزب به اصطلاح رستاخيز ملي ايران بايد گفت اين عمل با اين شكل تحميلي، مخالف قانون اساسي و موازين بين‏المللي است و درهيچ يك از كشورهاي عالم نظير ندارد."

2000 - زوران جینجیچ، نخست وزیر صربستان، در شهر بلگراد ترور شد و درگذشت.

زوران جینجیچ

2003 - توليد سلاحهاي اتمي كوچك (ميني نيوك)

پس از يك دهه وقفه، دولت آمريكا دوازدهم مارس 2003 رسما پيشنهاد لغو محدوديت ساخت سلاحهاي كوچك اتمي را اعلام داشت كه مفسران، آن را يک عامل احتمالي ديگر براي از سرگيري مسابقات تسليحاتي بيان کردند. طبق گزارش آن روز رسانه ها، دولت جورج دبليو بوش تصميم گرفته بود كه از سال ميلادي 2004 دست به توليد مجدد «ميني نيوك» بزند و اين نام به آن دسته از سلاحهاي هسته اي اطلاق مي شود كه قدرت انفجاري آنها زير 5 هزار تن «تي ان تي» است. بمبي كه در آگوست 1945 بر هيروشيماي ژاپن فروافكنده شد نزديك به 20 هزار تن« تي ان تي» قدرت انفجار داشت.

جرج دابلیو بوش

زادروزها

1813 - تولد كريستين هِبِل اديب و منتقد برجسته آلماني

كريستين هِبِل

مرگ‌ها

۱۳۰۴ - ایرج میرزا، شاعر و طنز‌پرداز معاصر ایران.
۱۳۷۸ - یهودی منوهین، نوازندهٔ ویولن و ویولا مشهور آمریکا.

ایرج میرزا

۱۳۸۲ - زوران جینجیچ، نخست وزیر صربستان.
۱۳۸۲ - هاوارد فاست، نویسندهٔ مشهور آمریکایی.

هاوارد فاست

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون