امروز در تاریخ | 22 فروردین - 11 آوریل؛ در تاریخ چه گذشت؟

[v.a.y]

برترین ها: امروز 22 فروردین برابر با 11 آوریل تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

35 - توطئه دولت روم برضد شاه ايران و انجام كودتا

مجسمه تيبريوس با آثار زخمها

يازدهم اپريل سال 35 ميلادي سنا و شوراي دولتي امپراتوري روم در يك جلسه مشترك غير علني و با نگراني تمام به مسئله ارمنستان كه اردوان سوم شاه وقت ايران بدون دادن اطلاع قبلي به دولت روم، پادشاه تازه اي برايش تعيين و اعزام داشته بود رسيدگي كردند. اردوان سوم پسر خود «ارشك = اشك» را به پادشاهي ارمنستان كه چند برابر امروز وسعت داشت منصوب كرده بود. در آن زمان «تيبريوس سزار اگوستوس» امپراتور روم بود که در زمان لژيونر بودنش در چند جنگ با ايران و ازجمله جنگ مارکوس شرکت کرده و از ناحيه صورت زخم برداشته بود که آثار اين زخمها روي چانه و بيني او تا پايان عمر باقي مانده و «مشخصه» او بود.

از صورتجلسه مذاكرات 11 اپريل سال 35 ميلادي (دو سال پيش از مرگ تيبريوس) كه بعدا به دست آمده و تاکنون محفوظ مانده است چنين برمي آيد كه در آن نشست فوق العاده، روميان تصميم گرفتند كه با تيرداد پسر عموي اردوان سوم كه پيش از انتخاب شدن اردوان به عنوان شاه، نامزد اين مقام بود و بعدا هم از مخالفت با شاه منتخب دست بر نمي داشت تماس برقرار و وي را با دادن وعده هرگونه كمك تحريك به مبارزه مسلحانه و يا كودتا كنند. اين تصميم بزرگان روم با صرف هزينه بسيار به اجرا درآمد.

تيبريوس از آغاز حکومت، اين نظر خودرا به مقامات رومي تلقين کرده بود که به جاي جنگ با ايران، بايد برضد اين کشور وارد توطئه و انواع فريب و دسيسه شد زيرا که پيروزي، درجنگ با ايران قابل پيش بيني نيست و امکان دارد که به ازدست رفتن متصرفات روم در شرق بيانجامد.

دولت روم در اجراي تصميمات محرمانه نشست 11 اپريل، حاكم ايبريا (گرجستان كنوني) را كه دست نشانده ايران بود ترغيب به حمايت از كودتاي تيرداد كرد. اين توطئه موقتا پيروز شد، پايتخت به دست تيرداد افتاد كه خودرا «تيرداد سوم» و بدون كسب راي مجلس بزرگان كشور (مهستان) شاه تازه خواند و با هدف راضي كردن دولت روم، با بركناري ارشك از پادشاهي ارمنستان موافقت كرد كه حاكم گرجستان با حفظ سمت برجاي ارشك نشست.

اردوان سوم پس از ترك پايتخت، به منظور جلب كمك و جمع آوري نيرو جهت سركوب كردن تيرداد كودتاگر به منطقه هيركانيا (گرگان) رفت. [هيركانيا =گرگان به معناي سرزميني است که گرگ در آن زياد است- هيرکان = گرگ، و اين استان ايران اخيرا به گلستان تغيير نام داده شده است].

اردوان سوم سپس با يک نيروي تازه، از گرگان به پايتخت بازگشت و تيردادرا كه مورد تنفر بسياري از بزرگان (به علت كوتاه آمدن در برابر روميان) بود فراري داد و مقام خودرا بازگرفت. وي درصدد انتقامگيري از روميان برنيامد و با آنان صلح و سازش كرد. اما، اين سازش از سوي بزرگان ايران (مِهستان) ردّ و اردوان سوم بركنار شد كه با دادن قول عدم احترام به مفاد سازشنامه با روم، بارديگر به سلطنت بازگشت و تا سال 41 ميلادي كه زنده بود شاهي كرد. با وجود اين، تفكر كودتا و درگيري شاهزادگان باهم تا مدتي در ايران باقي ماند و پس از مرگ اردوان سوم، دو پسر او گودرز و «واردان» بر سر كسب قدرت به جان هم افتادند و تاج پادشاهي ميان آندو، چند بار دست به دست گشت و از اين رهگذر، ملت آسيب ديد.

(بعضي محاسبات تقويمي، تاريخ برگزاري جلسه مشترك سنا و شوراي دولتي روم را 10 آوريل سال 35 ميلادي تعيين كرده است)

491 - شكست هاي نظامي روم از ايران در عهد امپراتور آناستاسيوس

تصوير مجسمه Anastasius

آناستاسيوس يكم Flavius Anastasius كه از سال 502 تا 505 ميلادي با امپراتوري ايران جنگيد و شكست خورد يازدهم اپريل سال 491 ميلادي امپراتور روم شرقي شده بود. نام قبلي او «فلاويوس» بود. آناستاسيوس قصد تصرف دو منطقه استراتژيك درعا (داراس در سوريه) و تل عفر (در عراق شمال غربي امروز و درچهل مايلي مرز سوريه) را كرده بود تا در آنجا دو دژ بسازد و نيرو مستقر كند. به علاوه، به منطقه آمِد (دياربكر) لشكر فرستاده بود كه قباد ساساني سه سپاه از سه جانب به سوي قلمرو روم فرستاد. يك سپاه ارتش ايران نيروهاي رومي را در كردستان امروز تركيه شكست داد و شهر «آمِد» را پس گرفت. [رومي ها اين شهر را «آميدا»، ارمنيان «آميد» و ايرانيان «آمد» تلفظ مي كردند كه امروز «دياربكر» خوانده مي شود و كُردنشين است.].

سپاه ديگر در جهت [مسير] تراكيه به حركت درآمد. [تراكيه = تراس منطقه اي است اروپايي در شمال درياي مرمره و اينك در چند قطعه و هر قطعه جداگانه متعلق به تركيه، بلغارستان و يونان.]، و سپاه سوم بعدا شهر تئودوسيوپوليس را تصرف كرد. در پي اين شكستها، دولت روم حاضر به پرداخت غرامت به ايران شد و ميان دو امپراتوري در سال 506 ميلادي يك پيمان صلح امضاء شد كه هفت سال رعايت مي شد. اين پيمان به قباد ساساني فرصت داد تا اقوام ساکن شرق آسياي ميانه كه عزم مهاجرت به قلمرو ايران را كرده بودند به اروپاي جنوب شرقي براند. اين رانده شدگان به نوبه خود در شرق اروپا و بالکان اسلاوها و بلغارها را تحت فشار قراردادند و آناستاسيوس از بيم حرکت اين اسلاوها و بلغارها به سوي منطقه قسطنطنيه، در سر راه آنان يک ديوار طولاني (ميان مرمره و درياي سياه) کشيد که به ديوار آستاسيانوس Anastasius Wall معروف است.

ساسانيان نسبت به مهاجرت مردماني از تبار و فرهنگ ديگر به ايرانزمين حسّاسيت زياد از خود نشان مي دادند. به نظر برخي از مورخان، اين تفكر هنوز در ميان كُردهاي تركيه، عراق و سوريه وجود دارد. اينان تنها پس از جنگ ملازگرد در سال 1071 ميلادي كه به پيروزي آلپ ارسلان انجاميد، اجبارا اجازه دادند كه سلجوقيان در برخي از مناطقشان سكونت كنند و پس از آن زمان است كه تركمانان در مناطق كردنشين از جمله سليمانيه و تل عفر و ... ساكن شده اند.

يک اقدام آناستاسيوس يكم که باقي مانده و جهاني شده است تدوين ضابطه «قطعيت اقدام هاي ماموران دولت پس از صدور حكم دادگاه» است كه جهانگير شده است. طبق اين ضابطه (كه به تصميم آناستاسيوس تدوين شده است)؛ هر تصميم و اقدام ماموران دولت در صورتي كه مورد اعتراض قرار گيرد، هنگامي قطعيت مي يابد كه دادگاه صالحه به آن رسيدگي كند و حكم بدهد. آناستاسيوس يكم تا سال 518 ميلادي حكومت كرد.

1241 - شكست مجارستان از مغول

يازدهم اپريل سال 1241 مغول ها به فرماندهي باتو خان نوه چنگيز خان (پسر جوجي) در منطقه موهي ارتش مجارستان را شكست دادند. «باتو» بر متصرفات شمال غربي و اروپايي امپراتوري مغول از جمله مناطقي از روسيه امروز، اوكراين و قفقاز شمالي حكومت داشت. نيروهاي باتو Batu Khan تا اروپاي مركزي پيشروي كرده بودند. قلمرو مغول در شمال غربي متصرفات اين قوم و اروپا به به «گلدن هورد Golden Horde» معروف بود.

Batu Khan

Batu Khan در سال 1255 ميلادي درگذشت ولي حکومت مغولان بر مناطق متصرفي او تا بيش از يک قرن ديگر ادامه يافت. روس ها مردم از نژاد آلتائيک (تُرک و مغول) را تاتار مي گويند.

1633 - تصرف سرزمين سيبري توسط ارتش روسيه

منطقه سيبري به بخش وسيعي از قسمت آسيايى روسيه اطلاق مي‏شود كه ناحيه پهناوري را تا كرانه اقيانوس آرام در بر گرفته است. روس‏ها در اوايل قرن هفدهم به سرعت بر منطقه سيبري تسلط يافتند و ظرف مدت سه دهه مرزهاي كشور خود را قريب پنج هزار كيلومتر پيش برده و تا كرانه‏هاي اقيانوس آرام رساندند. روس‏ها در ابتدا در آن منطقه به دنبال خَز بودند اما ساير منابع موجود، را از قبيل نمك، الوار و انواع مواد معدني آنها را در اين سرزمين ماندگار كرد. سيبري منطقه‏اي بود كه بوميان آن از لحاظ بهداشتي بدون مشكل زندگي مي‏كردند اما ورود روس‏ها و به همراه آنها انواع بيماري‏ها، باعث شد تا جمعيت بومي اين مناطق كاهش يابد و پس از ورود مهاجران روس تا حدود 13 از جمعيت بومي و اصيل آن منطقه كاسته شود. روس‏ها هم‏چنين از راه داد و ستد و معامله با اهالي سيبري بر درآمد خود افزودند. امروزه منطقه سيبري يكي از عمده‏ترين نواحي توسعه صنعتي روسيه به شمار مي‏رود و انتقال صنايع و اماكن تجاري به اين منطقه بر رونق آن افزوده است. گرچه در برخي از مناطق شمالي آن بوميان به حيات خود ادامه داده و از طريق شكار حيوانات داراي پوست گرانبها، به زندگي خود تداوم مي‏بخشند. برخي از مناطق سيبري در تمام طول سال يخبندان و سرما است و جز سردترين نقاط جهان محسوب مي‏شود. در طول دوران حكومت‏هاي روسيه، ارودگاه‏هاي كار اجباري و تبعيدگاه‏هاي مجرمان و محكومان، در سيبري قرار داشته است.

1349 - تیم فوتبال استقلال (تاج) ایران فاتح جام باشگاه های آسیا شد.

1955 - اعلام شد که واکسن بیماری پولیو فلج اطفال ساخته شده، موثر و مطمئن است. کاشف این واکسن، دکتر یوناس سالک از مهاجران روس در آمریکا بود.

یوناس سالک

1979 - روزي كه 11 تن ديگر از مقامات ارشد نظام پيشين تيرباران شدند

سپيده دم 22 فروردين 1358 (11 اپريل 1979 ) درادامه اعدام مقامات نظام پيشين ايران، 11 تن ديگر از آنان اعدام شدند. محاكمه اين 11 نفر همان شب در زندان قصر انجام شده بود. برخي از خبرنگاران كه از جريان محاكمه نوار ضبط صوت تهيه كرده اند گزارش كرده بودند كه محاكمات كوتاه بود.

ناصر مقدم

اعدام شدگان که جرم آنان محارب و مفسد في الارض اعلام شده بود عبارتند از:

سپهبد ناصر مقدم آخرين رئيس سازمان اطلاعات و امنيت كشور (ساواك)، مهندس عبدالله رياضي رئيس پيشين مجلس (كه در جريان انقلاب در ايران نبود و بعدا ـ به اظهار خودش ـ به منظور دريافت مستمري معوقه! به تهران بازگشته و بازداشت شده بود. وي تصور مي كرد كه چون جرمي مرتكب نشده است، دستگير نخواهد شد)، عباسعلي خلعتبري وزير امور خارجه اسبق، سرلشكر حسن پاكروان رئيس پيشين ساواک و وزير اطلاعات و جهانگردي (ارشاد) اسبق، منصور روحاني وزير كشاورزي و آب و برق اسبق، سپهبد حجت كاشاني رئيس پيشين سازمان تربيت بدني کشور، سپهبد محمد تقي مجيدي رئيس اسبق دادگاه نظامي، غلامرضا نيك پي شهردار اسبق تهران (برخي از شاکيان او کساني بودند که نيک پي در اجراي ضابطه محدوده تهران خانه هاي آنان را که بدون پروانه ساخته بودند خراب کرده بود)، سرلشكر علي نشاط، سرتيپ حسينعلي بيات و سناتور سابق محمدعلي علامه وحيدي نيابت توليت مدرسه سپهسالار.

حجت کاشاني - نشاط

يكي از انهامات وارده به خلعتبري اين بود كه عوامل اطلاعاتي را به خواست ساواك به عنوان كاركنان وزارت امور خارجه به ماموريت هاي خارج از كشور مي فرستاد و آنان برضد ايرانيان برون مرزي (مخالفان دولت وقت) جاسوسي مي كردند و گزارش مغرضانه مي دادند. يكي از اتهامات سپهبد مجيدي نيز محاكمه و اعدام سران و اعضاي جمعيت فدائيان اسلام بود كه چند تن از جمله دو رئيس دولت را ترور كرده بودند. سرتيب بيات متهم به سركوب كردن عشاير خوزستان شده بود كه در دفاع از خود گفته بود كه آنها مي خواستند كشور را تجزيه كنند. به علامه وحيدي هم اين اتهام وارد شده بود كه بدون داشتن صلاحيت روحانيت، نيابت توليّت يك مركز مذهبي را قبول كرده بود. يكي از اتهامات وارده به پاكروان، دستگيري آيت الله خميني در دهه 1340 بود.

علامه وحيدي - بيات

1361 - كشف كودتاي عناصر ضد انقلاب براي براندازي جمهوري اسلامي

پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران به رهبري حضرت امام خميني، عناصر خود فروخته ضد انقلاب داخلي با هدايت و پشتيباني دشمنان نظام اسلامي، درصدد توطئه براي سرنگوني اين حكومت مقدس برآمدند. در اين ميان نيروهاي جان بركف جمهوري اسلامي جريان توطئه‏اي كه قصد براندازي جمهوري اسلامي را داشت كشف نمود و با تهيه مدارك كافي از جمله نوار مكالمات سران توطئه و شناسايي كامل شبكه كودتا، در فرصت مناسب، اعضاي اصلي و مؤثر اين عمليات را دستگير كردند. طراحان اين كودتا در نظر داشتند ابتدا مسؤولان طراز اول نظام را از ميان برداشته و سپس رياكارانه به عنوان خونخواهي آنان، با كمك نيروهاي بيگانه، ساير ارگان‏ها و نهادهاي انقلابي را مورد تصفيه خونين قرار داده و حكومت جمهوري اسلامي را تصاحب كنند.

زادروزها

1214 - تولد راجر بيكُن فيلسوف و نظريه‏ پرداز انگليسي
۱۹۳۰ - آنتوان لاوی مؤسس و کاهن اعظم کلیسای شیطان.

راجر بيكُن

۱۲۹۶ - برابر است با ۱۹۱۷میلادی رابرت بونزو وزوارد شیمیدان مشهور آمریکایی متولد گردید
۱۳۱۶ - محمود عنبرانی، شاعر٬ نویسنده و پژوهشگر ایرانی

محمود عنبرانی

۱۳۳۵ - ناصر هاشمی، بازیگر، دوبلر، فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان ایرانی

مرگ‌ها

1711 - مرگ نيكولا بوالو شاعر و منتقد معروف فرانسوي
۱۰۳۴ - رومانوس سوم، امپراتور بیزانس

نيكولا بوالو

۱۳۸۷ - عباس کاتوزیان، نقاش ایرانی
1985 - درگذشت انور خوجه رئيس جمهور سابق آلباني

عباس کاتوزیان

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون