امروز در تاریخ | 4 فروردین - 24 مارس؛ در تاریخ چه گذشت؟

[~ MoOn ~]

برترین ها: امروز 4 فروردین برابر با 24 مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

721 - بپاخيزي دو شاهزاده ساساني برضد سلطه عرب

24 مارس 721 ميلادي (و در جريان آيين هاي نوروزي آن سال كه هنوز در ايران خاوري به همان صورت قديم برگزار مي شدند)، «پوشان» از شاهزادگان ساساني، هشتاد سال پس از نبرد نهاوند و شکست نظامي ايران، ادعاي سلطنت و احياي حکومت ساسانيان را کرد و گروهي گرد او جمع شدند، ولي کاري از پيش نبرد.

چهار سال پس از پوشان، در مارس سال 725 ميلادي (و بازهم در ايام نوروز ايراني) يك شاهزاده ديگر ساساني به نام خسرو از نوادگان يزدگرد سوم در شهر مرو خودرا شاه ايران خوانده بود. كار اين شاهزاده هم با اين كه علاوه بر گروهي ايراني، جمعي از تركان مهاجر نيز به او پيوسته بودند به جايي نرسيد. مورخان سبب ناكامي اين دو شاهزاده را خودخواهي و تكروي آن دو نوشته اند و اضافه كرده اند كه اگر اين دو شاهزاده که هدفشان نيز احياي استقلال وطن بود با هم يكي و متحد شده بودند شايد به پيروزي هايي دست مي يافتند. استقلال طلبي ايرانيان و بپاخيزي هاي مسلحانه آنان پس از درگذشت هارون الرشيد جدّي تر شد و نخست زير عنوان دفاع از مامون پسر هارون که مادرش يک ايراني بود و سپس طرد سلطه عرب از وطن بپاخاستند و موفق هم شدند.

809 - روزي كه هارون الرشيد درگذشت

هارون الرشيد

24 مارس سال 809 ميلادي (در آن سال سوم فروردين) هارون الرشيد، خليفه قدرتمند عباسي در سر راه خود به شمال شرقي خراسان (منطقه فرارود)، در توس درگذشت و در آبادي حاشيه شهر كه در آن زمان يكي از قرارگاههاي حكمر ان وقت خراسان بود (و اينك شهر مشهد) مدفون شد. هارون هنگام مرگ 46 ساله بود. وي در طول اقامت در توس بيمار شده بود. هارون 17 مارس 763 ميلادي و به نوشته برخي از مورخان در «ري» به دنيا آمده بود. پدرش بعدا سومين خليفه عباسيان شد و مادرش «خيزران» يك بانوي يمني بود. هارون 23 سال خلافت كرد و امور اداري او در دست ايرانيان و براي مدتي نسبتا طولاني هم وزارت وي را «يحيي برمكي» برعهده داشت كه يك مدير لايق ايراني بود. هارون بيش از پيش خلافت را رنگ امپراتوري داد و بر وسعت بغداد افزود و با آزادكردن مهاجرت به اين شهر، آن را به صورت بزرگترين شهر وقت اروپا و آسيا (به استثناي يكي ـ دو شهر چين) در آورد. هارون در طول عمر خود دو بار با دولت روم شرقي (قسطنطنيه) وارد جنگ شده بود. در پي مرگ هارون بود كه جنبش هاي استقلال طلبانه ايرانيان جدّي و علني شد. هارون با دولت هاي اروپايي رابطه سياسي داشت.

1401 - دمشق هم به دست تيمور افتاد و غارت شد

غارت شهر دمشق كه به دست نيروهاي اميرتيمور گوركان (متولد 1336 ميلادي و متوفي در 19 فوريه 1405) افتاده بود از 24 مارس (روزي چون امروز) در سال 1401 ميلادي آغاز شد. تيمور قبلا بسياري از شهرهاي بزرگ از جمله اصفهان، دهلي و بغداد را تصرف كرده و همه جا كشتار به راه انداخته بود. وي در اصفهان از كله هاي مقتولين مناره ساخته بود و در دهلي كه در 17 دسامبر 1398 به دست او افتاده بود هزاران تن را اعدام كرده بود. حكومت هند تا سلطه انگليسي ها در سال 1857 در دست تيموريان بود.

مجسمه اميرتيمور که با نظر گراسيموف ساخته شده است

تيمور در سال 1405 عازم تصرف چين بود كه در 19 فوريه در قزاقستان امروز درگذشت. وي در فرارود به دنيا آمده بود و تبار مغولي داشت. گراسيموف تاريخدان و انسانشناس بزرگ روس كه در سال 1941 استخوانهاي اميرتيمور را معاينه كرده بود مغول بودن و لنگ بودنش را تاييد كرده است. استخوانهاي تيمور يك سال بعد به گور او در سمرقند بازگشت داده شده است. اين گور را تيمور در طول حيات براي خود ساخته بود كه پس از مردن، جسدش از قزاقستان به آنجا منتقل و مدفون شد. با اينكه تيمور تبار مغولي داشت علاقه مند به فرهنگ ايراني و زبان پارسي بود و آنها را ترويج داد. مكاتبات او به زبان پارسي صورت مي گرفت. جانشينانش هم به فرهنگ ايراني و زبان پارسي خدمت كردند. امپراتوران تيموري هند، پارسي را زبان رسمي دربار و سازمانهاي دولتي هند كرده بودند.

1837 - دولت انگليسي كانادا (دومينيون کانادا) به سياهپوستان (آفريقايي تبارها) اجازه راي دادن در انتخابات را داد. اين، در حالي بود كه سياهپوستان در ايالات متحده (همسايه جنوبي كانادا) برده به حساب مي آمدند، تبعه نبودند و هيچ حقي نداشتند.

1882 - کشف ميکرب سل

دانشمند آلماني، رابرت کخ Robert Coch متولد 1843 و متوفا در 1910، بيست و چهارم مارس 1882 اعلام کرد که عامل بيماري مرموز و کشنده سل را کشف کرده است.

دکتر کخ در آزمايشگاهي در برلن روي عامل بيماري سل کار مي کرد. به خاطر اين کشف مهم، عامل بيماري سل به اسم او «باسيل کخ» نام گذاري شده است. اين ميکرب هوازي ممکن است مدتها در بدن بماند و تکثير نکند و هنگامي دست به فعاليت بزند که بدن بر اثر بيماري ديگر و يا تغذيه بد و ناکافي و عواملي از اين دست ضعيف شده باشد. با وجود کشف ميکرب بيماري سل، تا اواسط قرن 20 داروي قطعي درمان آن به دست نيامده بود.

دکتر کخ

1976 - کودتاي آرژانتين به حکومت بانو ايزابل پرون پايان داد

ايزابل

بيست و چهارم مارس 1976 نظاميان آرژانتين بر ضد دولت انتخابي اين کشور کودتا کردند و بانو «ايزابل مارتينز پرونIsabel M. Peron » رئيس جمهوري آرژانتين را برکنار ساختند و از آن پس آرژانتين سالها گرفتار حکومت نظاميان بود.

ايزابل پس از فوت شوهرش خوان پرون 79 ساله در يکم ژوئيه سال 1974 به جانشيني او انتخاب شده بود. ايزابل 36 سال جوانتر از شوهرش بود. خوان پرون از سال 1946 تا سال 1955 و بار ديگر از 1973 تا 1974 رئيس جمهوري آرژانتين بود. وي که يک ناسيوناليست آرژانتيني بشمار مي رود هنوز در اين کشور هواداران فراوان دارد و پس از طرد حکومت ژنرالها، بارديگر قدرت به دست پرونيست هاي آرژانتين افتاده و در سال 2006 نيز يک زن به رياست جمهوري اين کشور انتخاب شده است.

1999 - آغازحملات هوايي ناتو به يوگوسلاوي

24 مارس 1999 ناتو، اتحاديه نظامي غرب، در پنجاهمين سال عمر خود به يک کشور مستقل که اعضاي آن اتحاديه را هم مورد تهديد قرار نداده و به مخاطره نيافکنده بود حمله نظامي بُرد. اين حمله - نخستين تعرض نظامي ناتو به يک کشور، که در تاريخچه اين اتحاديه نظامي بي سابقه بود با تعرض هوايي و بمباران آغاز شد. ناتو از ماه اکتبر (شش ماه پيش از آغاز حمله) يوگوسلاوي را که به کوزوو - منطقه خودمختار (ضميمه) خود - 14 هزار نيرو فرستاده بود تا از اقليت صرب محافظت کنند تهديد به مداخله نظامي مي کرد. حملات هوايي ناتو به يوگوسلاوي که در آن از هواپيماهاي نامرئي آمريکا هم استفاده شد تا اواسط آوريل ادامه يافت و به يوگوسلاوي زيان مالي فراوان وارد ساخت و يک پل رود دانوب در آن کشوررا ويران ساخت. در اين حملات دولت آمريکا يک بمب افکن نامرئي خود را از دست داد.

در يکي از اين حملات هوائي ،ساختمان سفارت چين در بلگراد ويران شد و چند تن از اتباع چين کشته و يا مجروح شدند . دولت چين نسبت به اين رويداد واکنش شديد نشان داد و آن را محکوم کرد.

ناتو به اعتراض مکرر دولت روسيه که يک کشور اسلاو و خويشاوند روسيه را بمباران مي کرد اعتنا نکرد و سرانجام دولت يوگوسلاوي حاضر شد که نيروهاي خود را از کوزوو خارج سازد و نيروهاي ناتو در آنجا به عنوان پاسدار صلح مستقر شوند.

تصویری از حمله هوایی ناتو به یوگوسلاوی

حمله نظامي به يوگوسلاوي نشان داد که غرب با احياي ناسيوناليسم در اروپا مبارزه خواهد کرد. اين حمله همچنين ثابت کرد که «ناتو» به تعهدي که به گورباچف براي انحلال پيمان ورشو سپرده بود وفادار نخواهد بود و به تقويت و گسترش خود در قلمرو پيمان ورشو و حتي خاک شوروي سابق ادامه خواهد داد.

به عقيده مورخان بي طرف، همين تلاش هاي ناتو سبب شده است که پوتين و همفکران او گرايش ناسيوناليسم بيابند و تاريخ نشان داده است که مقابله با ناسيوناليسم روس کار آساني نخواهد بود به ويژه که ناسيوناليسم روس يک شريک خواهد داشت به نام توده اسلاو اروپايي مخصوصا صرب ها که دولت روسيه در سال 1914 به خاطر آنان وارد جنگ جهاني اول شد.

2007 - دستگيري 15 نظامي انگليسي در آبهاي ايران

24 مارس 2007 نيروهاي مسلح ايران در منطقه اروند رود 15 تن از نظاميان انگليسي مستقر در عراق را كه با قايق مسلح وارد آبهاي ايران شده بودند دستگير و 24 مارس به تهران منتقل كردند. اين افراد 12 روز بعد و پس از اعتراف به نقض آبهاي ايران و همچنين ابراز تاسف مقامات دولتي لندن از ورود آنان به آبهاي ايران، آزاد شدند و پس از ملاقات با احمدي نژاد رئيس جمهور و دريافت لباس غيرنظامي، با اين لباس ايران را ترك كردند. اين عده كه هنگام ورود به لندن تغيير لباس داده بودند بعدا در تماس با رسانه هاي انگلستان حرفهاي ديگري زدند.

دستگيري اين نظاميان در سالروز حمله ناوگان نوپاي ايران به پايگاه انگلستان در «باسعيدو» و تصرف آن در آستانه جنگ جهاني دوم صورت گرفته بود. قرنها، انگليسي ها يكه تاز پهنه خليج فارس بودند و مانع از آن مي شدند كه ايران داراي يك نيروي دريايي موثر شود. ايران در دهه 1930 با کمک موسوليني رهبر وقت ايتاليا داراي يک نيروي دريايي موثر شد.

زادروزها

۱۹۲۶ - داریو فو، نویسنده، نمایشنامه‌نویس، طراح صحنه و کارگردان ایتالیایی
۱۳۱۲ - حبیب‌الله بدیعی، موسیقی‌دان و نوازنده‌ی ویلن

داریو فو

۱۳۲۸ - علی‌اکبر صالحی، سیاستمدار و وزیر امور خارجه ایران
۱۳۳۸ - محمدرضا آقاسی، شاعر مذهبی

علی‌اکبر صالحی

۱۳۵۲ - مرجان شیرمحمدی، بازیگر و نویسنده‌ی ایرانی

محمدرضا آقاسی

درگذشت‌ها

۱۹۰۵ - ژول ورن، نویسنده‌ی فرانسوی بر اثر دیابت درگذشت.
۱۳۲۶ - مهدی نوايی اصفهانی نوازندهٔ نی

ژول ورن

۱۳۸۴ - محمد مددپور، محقق و پژوهشگر هنر و فلسفهٔ هنر در تهران