امروز در تاریخ | 9 اردیبهشت - 29 آوریل؛ در تاریخ چه گذشت؟

[v.a.y]

برترین ها: امروز 9 اردیبهشت برابر با 29 آوریل تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

630 - شاه 9 ساله ايران كشته شد و زوال ساسانیان شتاب گرفت

27 اپريل سال 630 ميلادي (هفتم ارديبهشت) اردشير سوم، شاه 9 ساله ايران از دودمان ساسانيان به طرزي مرموز درگذشت و شهربراز، اِران سپهبد (اِران به كسر الف اول = ايران) ژنرال نامدار ايران و سرداري كه با شكست دادن روميان، سوريه و فلسطين را به قلمرو ايران بازگردانيده بود و صليبي را كه مسيح بر آن ميخكوب شده بود به تيسفون فرستاده بود امور سلطنت را راسا به دست گرفت تا از زوال امپراتوري (ايرانشهر) جلوگيري كند. وي قبلا نايب السلطنه اردشير خردسال بود. برخي از مورخان نوشته اند که شهربراز اردشير سوم را کشت تا شاه ايران شود.

اردشير سوم پسر قباد دوم در هفت سالگي و پس از مرگ ناگهاني و مشكوك پدرش به شاهي رسيده بود و چون كودكي بيش نبود، امور حكومت به دست مقامات وقت و در صدر آنان شهربراز افتاده بود كه با هم سازش و هماهنگي نداشتند و در ميان اين مقامات چند مفسد و بدانديش نيز ديده مي شد كه به قضاوت تاريخ، «در وطندوستي» هم ثابت قدم نبودند و به بقاء ميهن، اهميت زياد نمي دادند. جامعه ايران نيز هر روز طبقاتي تر مي شد و تبعيض بيداد مي كرد. در آن دوره، شهربراز نايب السطنه اردشير خردسال شناخته مي شد.

اردشير سوم

در اين شرايط بود كه سپهبد «شهربراز» وارد عمل شد تا ميهن را كه ميراث نياكان بود و نزديك به 13 قرن از وحدت آن مي گذشت نجات دهد و شايد با همين انديشه، اردشير 9 ساله را از ميان برده بود و چون فرد شايسته ديگري را در خاندان ساسانيان نديد، بدون اينكه عنوان شاه بر خود بگذارد امور سلطنت را به دست گرفت كه حكومت او بيش از 44 روز دوام نيافت و كشته شد.

شهربراز پس از شكست ارتش ايران از روميان در ماههاي آخر حكومت خسروپرويز، از چشم ايرانيان و به ويژه افسران جوانتر ارتش افتاده بود. دليل دلخوري ايرانيان از شهربراز اين بود كه فريب امپراتور روم را خورده و درجريان نبرد، واحدهاي خود را وارد عمليات نكرده بود. امپراتور روم براي شهربراز يك سند جعلي فرستاده بود كه حكايت داشت خسروپرويز مي خواهد اورا هم به همان گونه كه ژنرالهاي ديگر و ازجمله «بهرام چوبين» را پراكنده و يا نابود ساخت، از ميان بردارد. اين سند جعلي، شهربراز را دلسرد و نسبت به جان خود بيمناك ساخت و فعالانه در نبرد شركت نكرد و موجب شكست ارتش ايران و فرار خسروپرويز به تيسفون (مدائن نزديك بغداد و پايتخت امپراتوري ايران در طول 8 قرن) شد كه به ميگساري و خوشگذراني روي آورده بود تا غم شكست را فراموش كند كه سران كشور با جلب موافقت پسرش قباد دوم اورا بازداشت و سپس كشتند و قباد را به شاهي برگزيدند.

قباد دوم كه در فوريه (بهمن) 628 ميلادي شاه شده بود با دادن امتيازهاي ارضي، موقتا صلح با روميان را خريد و سپس 18 تن از شاهزادگان ساساني را كشت تا از دست ملامت آنان از آن عمل خود (دادن امتياز به رومي ها) آسوده شود و در نتيجه حكومت وي نيز چند صباحي بيش دوام نياورد.

پيروز پسر يزدگرد

پس از مرگ شهربراز (که نهم ژوئن سال630 ميلادي روي داد) سران كشور هريک شاهزاده اي را نامزد مقام سلطنت کرد که بالاخره پوراندخت دختر خسروپرويز شاه کشور شد. تلاش پوراندخت كه بانويي شايسته بود نتوانست از شتاب اضمحلال امپراتوري كه رود سند و كوههاي پامير مرزهاي شرقي، مديترانه مرز غربي و داغستان و چچن مرز شمال غربي آن را تشكيل مي دادند بكاهد و بعدا با سه شكست نظامي از اعراب مسلمان از هم پاشيد و با قتل يزدگرد سوم (آخرين شاه ساساني) در شهر مرو (در خراسان بزرگتر و اينک واقع در جمهوري ترکمستان) در سال 651 از ميان رفت.

پيروز پسر يزدگرد سوم براي گرفتن كمك از امپراتور چين به اين كشور رفت ولي موفق به دريافت كمك نظامي آنچناني نشد. پيروز به ايران خاوري بازگشت ولي شمار بدخشاني ها (تاجيك ها) كه به او وعده نبرد با اعراب را داده بودند چندان زياد نبود كه خطر جنك كند. تاجيك ها پس از او، تنها موفق شدند كه زبان فارسي، آيين هاي ملي ايرانيان و فرهنگ ايراني را حفظ و به ايران مستقل بعدي بازگردانند كه زنده مانده اند و از اين بابت، همه ايرانيان و ايراني تبارها بايد مديون و قدردان تاجيكيان (پارسيبانان = فارسيوانان) باشند.

1627 - جنگ فرانسه و هلند با حملهٔ لوئی چهاردهم به هلند آغاز شد.

1682 - آغاز سلطنت پتر كبير، پادشاه شهير روسيه

پتر كبير امپراتور نامدار روسيه، در دوازدهم مارس 1672م در مسكو به دنيا آمد. پتر كبير برادر فئودور، سومين تزار خاندان رومانوف بود. وي در 29 آوريل 1682م در ده سالگي به سلطنت روسيه دست يافت و پس از رسيدن به مقام سلطنت، توسط خواهرش كه نيابت سلطنت را به عهده داشت از سلطنت خلع و به دهكده‏اي نزديك مسكو تبعيد شد. پتر كبير پس از مدتي سپاهي عظيم فراهم آورد و به جنگ خواهر خويش رفت. پتر در اين نبرد پيروز شد. پتر كبير از آن پس با قاطعيت به سر و سامان دادن به امور داخلي كشورش پرداخت و در امور فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي روسيه، تحولات مهمي به وجود آورد. پتر هم‏چنين سرزمين‏هاي بسياري را اشغال كرد و قلمرو حكومت خود را گسترش داد. وي مصمم بود تا رعاياي نيمه وحشي روس را به تمدن برساند. از اين رو بسياري از مهندسان، معماران، دريانوردان و پزشكان غربي را استخدام كرد و به روسيه فرستاد. او در مسير تغيير اوضاع اجتماعي و اخلاق قديمي ملت روس، قدم‏هاي سريعي برداشت به طوري كه در اواخر سلطنت او، روسيه درشمار ممالك بزرگ اروپا درآمد. پتر آرزو داشت تا روسيه از سمت جنوب به درياهاي گرم متصل شود و اين هدف را دنبال مي‏كرد. براي اين منظور او و پادشاهان بعدي تلاش فراواني از خود نشان دادند و ظلم و ستم زيادي به مردم روا داشتند ولي طي صدها سال بعد نيز به مقصود خود نرسيدند. هرچند در اين ميان، با تحميل جنگ‏هاي گوناگون با همسايگان خود از قبيل ايران و عثماني، سرزمين‏هاي وسيعي را طي قراردادهاي اجباري به تصرف خود درآوردند. پتر كبير سرانجام پس از چهل و سه سال تزاري و سي و شش سال حكومت در بيست و هشتم ژانويه 1725م در پنجاه و سه سالگي جان سپرد.

1945 - خودكشي هيتلر، پس از ازدواج با «اوا براون»!

29 اپريل 1945 و يك روز پس از آويزان كردن اجساد موسوليني، كلارتا و ديگران و زماني كه ارتش شوروي بيشتر نقاط شهر برلين را به تصرف خود درآورده بود، هيتلر در پناهگاه خود در برلين با «اوا براون» كه بيش از يك دهه معشوقه او بود قرارداد ازدواج امضاء كرد و چند ساعت بعد، ايندو خودكشي كردند. «اوا» كه ششم فوريه 1912 به دنيا آمده بود نيز مانند كلارتا در چهارمين دهه حيات خود بود كه جان سپرد. هيتلر هنگام خودكشي 56 ساله و «اوا» 37 ساله بود. آشنايي هيتلر با «اوا» از سال 1929 و زماني كه «اوا» هفده ساله بود و در ساعات فراغت در تاريكخانه سازمان عكاسي حزب نازي كار مي كرد آغاز شده بود. پدر «اوا» كه مدير مدرسه بود با رفت و آمد دخترش با هيتلر موافقت نداشت. هيتلر به خاطر علاقه اي كه به «اوا» داشت تصوير وي را شخصا كشيده و به او داده بود كه باقي مانده است.

خبر مرگ هيتلر در ساعت 22 و 30 دقيقه اول مه (يك روز و چند ساعت بعد از وقوع) از راديو هامبورگ كه سالم مانده بود پخش شد بدون اين كه اشاره به خودكشي شود. اين راديو گفت كه «پيشوا» در راه آلمان جان خود را از دست داد و گروس ادميرال دونيتس صدراعظم تازه است.

تصوير «اوا» كنار هيتلر

هيتلر با سخنراني هاي ميهني خود توجه آلماني ها كه پس از جنگ جهاني اول تحقير شده بودند جلب كرده و حزب «ناسيونال سوسياليست كارگران آلمان (نازي)» را به قدرت رسانيده بود و آلماني ها از سال 1934 او را «فهرر (پيشوا)» خطاب مي كردند. وي به آلماني ها وعده تجديد قدرت نظامي، ترقي اقتصادي و گردآوردن همه نژاد ژرمن زير يك پرچم داده بود و سياست خارجي تهاجمي در پيش گرفته بود. اشتباه او حمله نظامي به شوروي بود كه كشوري پهناور و داراي نظامي ايدئولوژيك بود. هيتلر موفق شد كه 12 سال «رايش سوم» را حفظ كند كه اميد داشت هزار سال باقي بماند.

كارل دونيتس درياسالار بزرگ

هيتلر در همان لحظه ازدواج با «اوابراون»،گروس ادميرال (درياسالار بزرگ) كارل دونيتس را كه عضو حزب نازي هم نبود به عنوان جانشين خود معرفي كرد كه عمر حكومت ادميرال 20 روز طول كشيد و هفتم ماه مه (هفت روز پس از آغاز حكومت) اعلام تسليم شدن آلمان را داده بود. وي پس از جنگ به ده سال زندان محكوم شد و تا سال 1980 زنده بود. دونيتس بزرگترين افسر زيردريايي جهان در قرن بيستم شناخته شده است. تاكتيك «دسته گرگ = وولف پك» از ابتكارهاي اوست كه حمله را به صورت دسته زيردريايي آغاز مي كرد.

جسد هیتلر پس از خودکشی

1945 - شكست آلمان نازي از متفقين

نيمه دوم جنگ جهاني دوم توأم با شكست و عقب نشيني براي ارتش آلمان بود. در سال 1944م قسمت اعظم منطقه بالكان از وجود آلمان‏ها پاك گرديد و سپس لهستان و اتريش نيز از اشغال نازي‏ها خارج شد. آلمان‏ها از طرف غرب نيز مجبور به عقب‏نشيني از فرانسه، بلژيك و هلند شدند تا اينكه در جريان حمله متفقين در فوريه 1945م، خطوط دفاعي آلمان شكافته شد. در ماه مارس همان سال متفقين از رود راين گذشته و در بيست و چهارم آوريل نيز روس‏ها از شرق وارد برلين پايتخت آلمان شدند. هم‏چنين در پي پيروزي متفقين در ايتاليا، حدود يك ميليون سرباز آلماني مستقر در اين كشور، خود را تسليم متفقين كردند. اين شكست بزرگ در حالي كه برلين زير آتش نيروهاي شوروي قرار داشت، هيتلر را از پيروزي در جنگ، كاملاً نااميد كرد و در نهايت، آلمان نازي را به پذيرش شكست مجبور ساخت.

2011 - ازدواج شاهزاده ویلیام نوه الیزابت دوم ملکه بریتانیا و کیت میدلتون

زادروزها

۱۹۰۷ - فرد زینه مان، کارگردان مشهور اتریشی.
۱۹۷۰ - اوما تورمن، بازیگر آمریکایی نامزد جایزه اسکار.

اوما تورمن

۱۲۹۷ - محمّد معین استاد و اولین دکتر رشته زبان و ادبیات فارسی در ایران و پدیدآورندهٔ فرهنگ معین
۱۳۲۸ - رضا صفایی‌پور، بازیگر ایرانی

محمّد معین

۱۳۴۹ - لادن طباطبایی، بازیگر ایرانی

رضا صفایی‌پور

مرگ‌ها

۱۸۹۸ - درگذشت برتولت برشت، نویسنده، شاعر و مشهورترین نمایشنامه نویس معاصر آلمان.

برتولت برشت

۱۹۸۰ - آلفرد هیچکاک کارگردان آمریکایی انگلیسی‌تبار در سن ۸۰ سالگی

آلفرد هیچکاک

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون