امروز 4 دی - 25 دسامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟

[~ MoOn ~]

امروز 4 دی برابر با 25 دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

858 - زاد روز "رودكي" پدر شعر پارسي

بيشتر مورخان و كرونيكلرها در اين كه رودكي پدر شعر پارسي نوين (پارسي معاصر) 25 دسامبر سال 858 ميلادي به دنيا آمده است متفق القولند و برخي هم با محاسبات خود، وقوع آن را در همان روز ولي در سال 860 ميلادي نوشته اند. سال درگذشت وي 940 ميلادي است كه چند پژوهشگر، درست آن را سال 941 ميلادي مي دانند. رودکی شاعر مشترک همه پارسیان جهان و از عوامل وحدت فرهنگی مردمی است که در قطعات منفصله ايرانزمين زندگی می کنند و نیاکان و درنتیجه خصلت ها و منش مشترک دارند. ابوعبدالله جعفر ابن محمد (رودکي) در يك روستاي رودك منطقه سغد خراسان (اينک واقع در ناحيه پنجکنت ايالت سغد جمهوري تاجيکستان) به دنيا آمد و در ناحيه اي نه چندان دور از زادگاهش مدفون شده است.

1030 - روزي كه حسنك وزیر متهم شد

25 دسامبر سال 1030 ميلادي (سال 409 هجري خورشيدي) دربار غزنويان حسنك وزير (ابو علي حس بن محمد ميكال ) را متهم كرد كه پيرو اسماعيليه است.

پس از تكرار اين اتهام و پر شدن گوش مردم، حسنك بعدا بازداشت و اعدام شد و جسدش هفت روز بر بالاي دار بود.

1834 - خريد دستگاه ضرب سكه براي ايران، از بروكسل

25 دسامبر 1834 دولت وقت ايران يك دستگاه ضرب سكه از اروپا (بروكسل) خريداري كرد تا سكه ها داراي شكلي زيباتر و صد درصد يكنواخت باشند تا هنگام داد و ستد نياز به توزين آنها نباشد. اين دستگاه كه تصميم به خريد آن در آخرين سال حيات فتحعلي شاه قاجار داده شده بود نخستين ماشين ضرب مسكوك است كه از اروپا براي ايران خريداري شده بود. مي دانيم كه ايران از زمان داريوش بزرگ داراي پول ملي (سكه داريك) شده بود و نخستين كشور جهان بود كه نظام پولي داشت.

فتحعلي شاه

فتحعلي شاه در همان سال در 68 سالگي در اصفهان درگذشت و در قم مدفون شد و با اين كه فرزندان متعدد داشت، به توصيه او نوه اش محمد ميرزا پسر عباس ميرزا را بر جايش نشانيدند. عباس ميرزا كه وليعهد بود قبلا فوت شده بود.

1991 - در روزي چون امروز شوروي 69 ساله ازميان رفت

بيست و پنجم دسامبر سال 1991 بوريس يلتسين به كاخ كرملين رفت و به گورباچف (رهبر شوروي) گفت كه اتحاد جماهير شوروي منحل شده و او ديگر سمتي ندارد. اندکي بعد گورباچف در يك نطق كوتاه راديو تلويزيوني گفت كه با انحلال شوروي به اين صورت قاعدتا نمي تواند موافق باشد ولي چون در برابر عمل انجام شده قرار گرفته است چاره ديگري (جز قبول) ندارد!. به اين ترتيب يک امپراتوري بزرگ با آن همه دندان اتمي ـ موشکي، دهها هزار تانک، صدها زيردريايي و پيشرفتهاي فضايي همانند برف بر شيرواني داغ ذوب شد و از ميان رفت، بدون اين که رفراندم برگذار و نظر مردم اتحاديه استعلام شده باشد كه بزرگترين معماي تاريخ بشر شده است. اين جمهوري ها، قرن ها با هم امپراتوري روسيه را تشكيل مي دادند. با اين كه دوماي روسيه انحلال شوروي را به آن ترتيب غير قانوني اعلام كرده، هنوز درباره اين مصوبه اقدامي صورت نگرفته است. انحلال اتحاد شوروي 69 ساله مركب از 15 كشور باور كردني نبود.

یسین از گورباچف می‌خواهد که خبر انحلال شوروی را رسماً اعلام کند

1979 - در 1358 يادداشت ايران به دولت پاناما مبني بر استرداد شاه كه در آن كشور اقامت داشت تسليم شد و در اين يادداشت اطمينان داده شده بود كه شاه منصفانه محاكمه خواهد شد.

مناسبت ها:

کریسمس

کریسمَس یا نوئل جشنی است در آیین مسیحیت که به منظور گرامی‌داشت زادروز مسیح برگزار می‌شود. بسیاری از اعضای کلیسای کاتولیک روم و پیروان آیین پروتستان، کریسمس را در روز ۲۵ دسامبر جشن گرفته و بسیاری آنرا در شامگاه ۲۴ دسامبر نیز برگزار می‌کنند. اعضای بیشتر کلیساهای ارتودوکس در سراسر دنیا نیز روز بیست و پنجم دسامبر را به عنوان میلاد مسیح جشن می‌گیرند. برخی از مسیحیان ارتودوکس در روسیه، اوکراین، سرزمین مقدس (ناحیه تاریخی فلسطین) و دیگر مکانها، به سبب پیروی از گاهشماری یولیانی، جشن کریسمس را در روز ۷ ژانویه برپا می‌دارند. اعضای کلیسای ارامنه طبق سنت منحصر به فردی، روز میلاد و همچنین روز غسل تعمید مسیح را همزمان در روز ششم ژانویه جشن می‌گیرند.

ایام دوازده روزه کریسمس با سالروز میلاد مسیح در ۲۵ دسامبر آغاز گشته و تا جشن خاج‌شویان در روز ۶ ژانویه ادامه می‌یابد. هرچند مهم‌ترین عید مذهبی در گاهشمار مسیحی، روز عید پاک (به عنوان روز مصلوب شدن و رستاخیز عیسی) است، بسیاری به‌خصوص در کشورهای ایالات متحده و کانادا، کریسمس را مهم‌ترین رویداد سالانه مسیحی محسوب می‌دارند. با وجودی که این روز، یک عید مذهبی شناخته می‌شود، از اوایل سده بیستم میلادی به بعد به طور گسترده به عنوان یک جشن غیر مذهبی برگزار شده و برای بیشتر مردم، این ایام فرصتی است برای دور هم جمع شدن اقوام و دوستان و هدیه دادن به هم. کریسمس با آیین‌های ویژه‌ای به‌طور مثال آراستن یک درخت کاج، برگزار شده و شخصیتی خیالی به نام بابانوئل در آن نقشی مهم دارد.

برگزاری کریسمس در کشورهای مختلف مسیحی بنا به سنت و رسم و رسوم آنان، تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارد. اما مشترکات این مراسم این است که: مسیحیان برای جشن گرفتن میلاد عیسی مسیح به کلیساها می‌روند، در منزل یک درخت کاج را تزیین و چراغانی می‌کنند و در خیابان‌ها و کوچه‌ها دسته‌دسته سرودهای پرستشی و شکرگزاری اجرا می‌نمایند.

زادروزها

۸۶۰ - رودکی از نخستین شاعران پارسی‌گوی.

اسحاق نیوتن

۱۶۴۲ - زادروز اسحاق نیوتن فیزیکدان و ریاضیدان انگلیسی
۱۷۲۱ - ویلیام کالینز، شاعر انگلیسی.
۱۸۷۶ - محمدعلی جناح رهبر استقلال پاکستان.

هامفری بوگارت

۱۸۹۹ - هامفری بوگارت بازیگر آمریکایی.
۱۹۱۸ - احمد بن بلا رهبر سیاسی جنگ استقلال الجزایر، اولین نخست وزیر و نخستین رئیس جمهور انتخابی الجزایر.
۱۹۱۸ - زادروز انور سادات سومین رئیس جمهور مصر ، برنده جایزه صلح نوبل سال ۱۹۷۸
۱۹۲۵ - کارلوس کاستاندا نویسنده سرخ‌پوست.

امانوئل و آندره آغاسی

۱۹۳۰ - امانوئل آغاسی بوکسور ایرانی و پدر آندره آغاسی.
۱۹۸۴ - سرینگ چونگتاک ملکه زیبایی اهل تبت.
۱۹۶۱ - اینگرید بتانکورت سیاست‌مدار فرانسوی -کلمبیایی.

مرگ‌ها

۷۹۵ - آدریان یکم، پاپ کلیسای کاتولیک روم.
۸۲۰ - لئوی پنجم، امپراتور بیزانس.
۹۴۰ - ماکان پسر کاکی، یک رهبر نظامی دیلمی فعال در شمال ایران (خصوصاً طبرستان و خراسان) در اوایل قرن دهم میلادی.

ناصرالملک

۱۶۳۵ - ساموئل دو شامپلن سرباز، کاوش‌گر، نقشه‌کش، طراح، سیاست مدار، دریانورد، وقایع‌نویس، نژادشناس و گیتانگار فرانسوی.
۱۹۲۵ - کارل آبراهام روان‌کاو آلمانی.
۱۹۲۶ - امپراتور تایشو صد و بیست و سومین امپراتور ژاپن.
۱۹۲۷ - ناصرالملک (میرزا ابوالقاسم قره‌گوزلو) رئیس ایل قاجار و نایب‌السلطنه سابق احمد شاه.
۱۹۳۵ - پل بورژه نویسنده و مقاله‌نویس قرن نوزدهم میلادی اهل فرانسه.
۱۹۳۸ - کارل چاپک داستان‌نویس بوهمی.
۱۹۷۷ - چارلی چاپلین بازیگر و کارگردان آمریکایی.
۲۰۰۸ - هارولد پینتر نویسنده، نمایشنامه‌نویس و بازیگر بریتانیایی.

چارلی چاپلین

[نويد]

نیوتون از همشون جالبتر و چشمگیر تره