اندام

[~ MoOn ~]

اندام جانوران اصولاً از يک يا چند نوع بافت پوششي و يک يا چند نوع بافت پيوندي تشکيل مي شود.
همچنين بسياري از اندام ها شامل مقادير متغيري از بافت هاي ماهيچه اي، عصبي و يا خوني اند.

1. - بافت هاي پوششي فعاليت هاي تخصصي شده ي اندام ها را انجام مي دهند.
   
2. - بافت هاي پيوندي استحکام ساختماني لازم را فراهم مي آروند. و در واقع شکل اندام را حفظ مي کنند.
   
3. بافت هاي پيوندي حامل رگ هاي خوني و ساير مجراهايي هستند که به سمت بافت هاي پوششي رفته و يا از آنها خارج مي شوند.
   
   
   به عنوان مثال در کبد که يک بافت فشرده است، بافت هاي پيوندي پوشش خارجي را تشکيل مي دهند و همچنين به صورت جدارهاي جدا کننده به درون کبد ادامه مي يابند.
   به عبارت ديگر بافت هاي پيوندي کبد را به قطعاتي از سلول هاي پوششي تقسيم مي کنند. به اين تقسيم کننده ها استروما گفته مي شود. ( شکل روبرو)
   
   در اندام هاي لايه مانندي مثل پوست، معمولاً بافت هاي پوششي و پيوندي به صورت لايه هاي کنار هم آرايش مي يابند.
   مثلاً پوست مهره داران شامل دو لايه ي اصلي است که عبارتند از: بشره خارجي، که از چند لايه بافت پوششي مطبق تشکيل يافته و جلد که در زير آن قرار گرفته است. (به شکل هاي زير دقت کنيد.)
   
   
   جلد از چند لايه بافت پيوندي رشته اي تشيکل شده است. هر کدام از اين لايه ها خود منشأ بافت ها و اندام هايي در نقاط مختلف بدن مي شوند.
   مثلاً بشره با ايجاد حفره هايي داخل جلد يک سري غده را مي سازد. مانند غده هاي مولد عرق و مولد چربي و يا بافت هاي ضميمه اي مثل منقار، چنگال، سم، ناخن، پولک، پر و مو را ايجاد مي کند.
   همان طور که بيان شد جلد، استخوان هاي غشايي همچون پولک هاي ماهي دندان ها، تاج و ريش گوشتي پرندگان را مي سازد.
   
   
   [align=CENTER]در واقع پوست يک اندام ساده نيست و بايد آن را مجموعه اي از اندام هاي مختلف يا يک دستگاه بر شمرد.
   [align=RIGHT] [align=RIGHT]در اندام هاي لوله اي شکلي چون لوله ي گوارش، باز هم بافت هاي پوششي و پيوندي به صورت لايه هاي متناوب قرار دارند:[align=RIGHT]
   مثلاً ديواره ي روده ي باريک پستانداران از چهار لايه ي اصلي تشکيل شده است، که دست کم شامل شش يا هفت بافت مختلف است. (شکل روبرو)
   
   
   داخلي ترين لايه را مخاط مي نامند، که شامل لايه اي سطحي از جنس بافت پوششي استوانه اي ساده است و زير آن را لايه اي از بافت هاي پيوندي تشکيل مي دهد.
   
   
   1. وظيفه اصلي اين لايه تکميل گوارش غذا و جذب مواد غذايي گوارش يافته از درون روده است.
      بعد از مخاط، لايه ي زير مخاط قرار دارد که لايه ي پيوندي رشته اي مهمي است و شامل رگ هاي خوني فراوان، رگ هاي لنفي و تارهاي عصبي است.
      
      1. وظيفه لايه ي زير مخاط انتقال دادن مواد غذايي از مخاط به جريان خون و لنف، براي توزيع در بدن است.
         لايه ي سوم ديواره ي روده که لايه ي زير مخاط را در بر مي گيرد، لايه ي ماهيچه اي است، که مهمترين بافت ماهيچه اي ديواره ي لوله ي گوارش نيز هست.
         
         در ساختمان اين بافت که شامل ماهيچه هاي صاف است يک لايه ي حلقوي داخلي و يک لايه ي طولي خارجي وارد مي شود. در فاصله ي اين دو لايه ي ماهيچه اي نيز بافت عصبي نفوذ کرده است.
         لايه ي ماهيچه اي به مجراي گوارش شکل لوله مي دهد و يک سلسله حرکات دودي در آن پديد مي آورد که انجام آن ها نقش مهمي در عمل گوارش دارد.
         
         
         البته اندام ديگري نيز در اين فعاليت نقش دارند که از جمله مي توان به دهان، معده، کبد، لوزالمعده، غده هاي بزاقي، روده ي بزرگ و اندام هاي ديگر اشاره کرد. (شکل فوق)
         خارجي ترين لايه ي ديواره ي روده، آبشامه است که آن نيز شامل يک لايه ي داخلي پيوندي رشته اي و يک پوشش سنگفرشي در خارج است.
         
         1. اين اندام ها در مجموع دستگاه گوارش را مي سازند.
         بيشتر جانوران نسبت به بدن ما ساختار بدني ساده تري دارند و يک يا چند تا از دستگاه هاي موجود در بدن ما در آن ها ديده نمي شود. مثلاً کرم ها دستگاه اسکلتي ندارند . بسياري از جانوران فاقد دستگاه هاي گوارش، خون، تنفس و دفعند. بسياري غدد درون ريز ندارند و ...
         وظايفي که دستگاه ها در بدن جانوران ديگر انجام مي دهند، بر عهده ي سلول ها، بافت ها يا اندام هاست.
         
         بايد توجه داشت ما آدميان به عنوان موجوداتي که ساختمان بدني پيچيده تري دارند، از لحاظ زيستي، بهتر يا بدتر از ساده ترين موجودات زنده نيستيم. در واقع سادگي يا پيچيدگي زيست شناختي به خودي خود ارزش سازگار کنندگي ندارد.