برای سالمرگ استاد بزرگ تار ایران

[v.a.y]

28 خرداد ماه 93

روزنامه مردم سالاری: جليل شهناز يکي از سرشناس‌ترين نوازندگان تار و سه تار سده اخير در ايران، در 1300 شمسي در اصفهان به دنيا آمد. تقريباً همه اعضاي خانواده وي با موسيقي آشنايي داشتند و در رشته‌هاي مختلف هنر از جمله تار، سه‌تار، سنتور و کمانچه به مقام استادي رسيدند.

پدرش «شعبان‌خان» علاقه وافري به موسيقي اصيل ايراني داشت و علاوه بر تار که ساز اختصاصي او بود، سه‌تار و سنتور هم مي‌نواخت. عموي او غلامرضا سارنگ (سارنج) هم از نوازندگان کمانچه بود.

جليل شهناز، از کودکي به موسيقي علاقه‌مند شد و نواختن تار را در نزد عبدالحسين شهنازي و برادر بزرگ خود حسين شهناز که به خوبي ساز مي‌نواخت، آغاز کرد. پشتکار زياد و استعداد شگرف جليل به حدي بود که در سنين جواني از نوازندگان خوب اصفهان شد.

در کتاب «موسيقي‌دانان ايراني» نوشته پژمان اکبرزاده آمده است: «شهناز نوازندگي در راديو اصفهان را از سال 1328 آغاز کرد و در سال 1336 به دعوت سازمان راديو به تهران آمد و در برنامه‌هاي گوناگوني مانند برنامه گل‌ها، ارکستر حسين ياحقي و... به عنوان تکنواز و همنواز به فعاليت پرداخت. وي همچنين در گروه «ياران ثلاث» (همراه با تاج اصفهاني و حسن کسايي) و گروه «اساتيد موسيقي ايران» کنسرت‌هاي بسياري را در داخل و خارج از ايران اجرا نمود. شهناز در برنامه‌هاي جشن هنر شيراز نيز حضوري فعال داشت».

اين نوازنده تار در طول زندگي هنري خود با هنرمندان والاي کشور از جمله فرامرز پايور، حبيب‌الله بديعي، پرويز ياحقي، همايون خرم، علي تجويدي، منصور صارمي، رضا ورزنده، امير ناصر افتتاح، جهانگير ملک، اسدالله ملک، حسن کسائي، محمد موسوي، تاج اصفهاني، اديب خوانساري، محمودي خوانساري، عبدالوهاب شهيدي، اکبر گلپايگاني، حسين خواجه اميري، محمد رضا شجريان و حسن زيرک(خواننده بزرگ کرد)، شاهزيدي، طباطبائي و محمد اصفهاني همکاري داشته‌است.

وي در دهه 1360 همراه با فرامرز پايور (سنتور)، علي اصغر بهاري (کمانچه)، محمد اسماعيلي (تنبک) و محمد موسوي (ني) «گروه اساتيد» را تشکيل داد و با اين گروه، مسافرت‌هاي متعددي به کشورهاي اروپايي، آسيايي و آمريکا داشت.

وي در سال 1383 به عنوان چهره ماندگار هنر و موسيقي برگزيده شد. همچنين در 27 تير سال 1383، مدرک درجه يک هنري (معادل دکترا) براي تجليل از يک عمر فعاليت هنري به جليل شهناز اهدا شد.در سال 1387، محمدرضا شجريان، گروهي که با آن کار مي‌کرد را به افتخار جليل شهناز، گروه شهناز نام گذاشت.

آلبوم «عطرافشان» (همراه با تمبک محمد اسماعيلي). «زبان تار» (با تمبک جهانگير ملک)، کتاب «گل‌هاي جاويدان» (پانزده قطعه براي تار و سه تار). نت نگاري: هوشنگ ظريف. انتشارات سرود، تهران، 1379 و آلبوم (هاي) آواز و تصنيفه‌اي ايراني، نوبهار، ره آورد، راز، آواز شهناز، باغ نوا، بيات ترک، چهارمضراب، صد سال تار، مهر، دفتر تار، افتخار آفاق، عشق و زندگي، نويد بهاري، شور و زندگي، تار سولو، تار و ترمه، ياران زنده رود، شهناز شهنواز و... از جمله آثار جليل شهناز است.

جليل شهناز پس از يک دوره بيماري صبح روز دوشنبه 27 خرداد 1392 در بيمارستان آراد درگذشت. محمدرضا شجريان پس از درگذشت جليل شهناز گفت: «استاد جليل شهناز در من شور و عشق آفريد و من با صداي تار شهناز بدين جا رسيدم و کلم? استاد فقط لايق شهناز است و استاد جليل شهناز را بسان حافظ که تکرار ناشدني‌ است و با احترام به تمام نوازندگان تار پس از استاد شهناز بايد دفتر تار ايران بسته شود».

پس از درگذشت جليل شهناز، راميز قلي اف نوازنده برجسته تار در جمهوري آذربايجان پيام تسليتي به همين مناسبت از طريق سفارت جمهوري اسلامي ايران ارسال نمود.