۱۰-۰۵-۹۴، ۰۴:۲۵ ب.ظ
94/5/10
روزنامه هفت صبح - آزاده باقری: «قابل توجه «فقط بانوان» همراه با کسب درآمد، لبخند کودکی را به خانواده‌ای بدون کودک هدیه دهید و یا… لبخند کودکی را هدیه بگیرید»؛ این متن نوشته شده روی تراکتی بود که خانمی در میدان هفت‌حوض به دستم داد. مفهوم متن روی کاغذ چندان مشخص نیست که منظور از لبخند کودک چیست.
توضیحی که زن تراکت به‌دست می‌دهد این است که از تخمک خانم‌های اهداکننده برای عمل لقاح در آزمایشگاه استفاده می‌شود تا کسانی که امکان بارداری ندارند از این طریق بچه‌دار شوند. اطلاعات بیشتری ندارد و می‌گوید به شماره تلفنی که روی کاغذ نوشته شده زنگ بزنم. تنها نشانه‌ای که در آن وجود دارد هم شماره تلفن یک خط اعتباری است و موجب شد حس کنجکاوی‌مان کاری کند تا با شماره نوشته شده تماس بگیریم و ببینیم اهدای تخمک چگونه شغلی است که با خود درآمد هم به همراه دارد… همچنین با مددکار اجتماعی پژوهشگاه رویان در خصوص فرآیند اهدای تخمک به گفت‌وگو پرداختیم.
اهدای تخمک کاملا قانونی و شرعی
با همان تماس اول و خوردن چند بوق خانومی گوشی را برمی‌دارد. خودم را به عنوان کسی که می‌خواهد تخمک‌اش را اهدا کند معرفی می‌کنم و وقتی از چگونگی شرایط می‌پرسم با اصرار بر اینکه چنین کاری کاملا خیرخواهانه و امر خیر است توضیح می‌دهد: «اهدای تخمک یک کار خیر است تا هم اهداکننده یک درآمدی به دست آورد و هم خانواده‌ای که از داشتن فرزند محروم هستند بتوانند از این طریق بچه‌دار شوند.» سپس خانمی‌که پشت خط است در توضیح مراحل کار، ابتدا می‌پرسد متاهل هستم یا مجرد که وقتی می‌گویم متاهل هستم مراحل را اینطور شرح می‌دهد: «اول شما باید با من پیش پزشک بیایید و مراحل سونوگرافی را بگذرانید.
بعد از اینکه جواب آزمایش آمد و پزشک تایید کرد که شما می‌توانید تخمک‌تان را اهدا کنید؛ دارویی را باید مصرف کنید که تا سه دوره مصرف آن هیچ ضرری نخواهد داشت. تخمک‌ها بارور می‌شوند و آنها را برداشت می‌کنیم. بعد از آن در بیمارستان با شما قرارداد بسته می‌شود و عمل لقاح در آنجا کاملا شرعی و قانونی انجام می‌گیرد بدون اینکه شما آقایی را که از طریق اسپرم ایشان لقاح صورت گرفته شده ببینید یا حتی تماسی داشته باشید.
تمام هزینه‌ها هم از آزمایش تا مرحله آخر برعهده ماست و شما هیچ هزینه‌ای نمی‌دهید. حتی اگر آزمایش‌های شما جواب‌اش منفی باشد شما ۸۰ هزار تومان آزمایش را جلو افتاده‌اید و آزمایشی مجانی انجام دادید.» او مرحله بعد از لقاح را هم توضیح می‌دهد: «بعد از اینکه جنین شکل گرفت آن را در رحم فرد دیگری کشت می‌دهند و در آنجا رشد پیدا می‌کند. این عملیات اهدای تخمک هم هیچ گونه ضرر و عوارض جانبی ندارد و از این نظر می‌توانم به شما تضمین بدهم.»
از یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومان به بالا…
بعد از تمام این توضیحات به مرحله کسب درآمدی که در تراکت به آن اشاره شده است می‌رسد و درباره مبلغی که بابت چنین کارهایی به اهداکننده تخمک داده می‌شود، می‌گوید: «علاوه بر اینکه تمام انجام مراحل آزمایش و… برای شما رایگان است؛ هزینه پرداختی هم به شما بعد از شکل‌گیری جنین اگر یک جنین باشد از یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومان شروع می‌شود و اگر از دوقلو به بالا شد به ازای هر جنین مبلغ بیشتری به شما پرداخت خواهد شد و از دو میلیون تومان به بالا می‌توانید دریافتی داشته باشید.»
رحم اجاره‌ای زنان مطلقه
در این بین او علاوه بر اینکه در زمینه لقاح مصنوعی فعالیت می‌کند در بخش رحم اجاره‌ای در صورتی که نیاز به کاشت جنین در رحمی غیر از رحم مادر باشد نیز فعالیت و خود را به عنوان واسطه در این امر خیر معرفی می‌کند و می‌گوید بابت چنین کاری هیچ هزینه‌ای هم خودش برنمی‌دارد.
او حتی از من می‌خواهد برای این امر خیر اگر زن مطلقه‌ای می‌شناسم که می‌تواند رحم‌اش را اجاره بدهد معرفی کنم و می‌گوید: «این کار بیشتر از هر چیزی از نظر مالی به درد خانم‌های مطلقه و خانم‌هایی که همسرشان را از دست داده‌اند می‌خورد.
البته کسانی که هنوز با همسرشان زندگی می‌کنند هم می‌توانند با اجازه کتبی از همسرشان رحم‌شان را اجاره بدهند. بهتر است خانم‌هایی که از تخمک‌شان استفاده می‌کنیم متاهل زیر ۳۰ سال باشند و خانم‌هایی هم که تمایل دارند رحم‌شان را اجاره دهند بالای ۳۰ سال داشته باشند ایراد ندارد.
در ضمن یک زایمان هم از قبل داشته باشند بهتر است.» بعد از آن کمی اطلاعات جانبی هم گرفت که تراکت را کجا به من داده‌اند و گفت: «به کسانی که تراکت‌ها را پخش می‌کنند گفته‌ایم به خانم‌هایی تراکت‌ها را بدهند که از نظر ظاهری جوان و سالم باشند. شما از اینکه در یک کار خیر خود را شریک می‌کنید خیالتان را‌حت باشد.» در نهایت هم می‌گوید دکتر یکشنبه‌ها و چهارشنبه‌ها ویزیت دارد و برای یکشنبه بعدازظهر در میدان توانیر قرار می‌گذاریم…
علما چه می‌گویند؟
اهدای تخمک، رحم اجاره‌ای و… از جمله مسائلی است که در آن چه از نظر قانونی و چه از نظر شرعی تفاوت دیدگاه هایی وجود دارد. در حال حاضر قانونی برای تخمک‌گذاری و اهدای تخمک وجود ندارد و مراجع تقلید در این زمینه فتواهای متفاوت داده‌اند. عده‌ای از علما لقاح اسپرم مرد با زن دیگری غیر از همسر را حرام می‌دانند. علمای دیگری که چنین عملی را حرام نمی‌دانند نیز در برخی زمینه‌ها با هم تفاوت دیدگاه دارند که در بین تمام فتواهای اعلام شده در شیعه دو فتوا مورد توجه مراکز ناباروری قرار می‌گیرد. یکسری از علما فتوا داده‌اند لقاح اسپرم مرد با تخمک زن در صورتی امکان‌پذیر است که در بین آنها صیغه محرمیت جاری شود به همین دلیل زنی که قرار است تخمک خود را اهدا کند نباید شوهر داشته باشد یا باید مطلقه باشد یا شوهرش فوت کرده باشد.
اما برخی دیگر از علما معتقد هستند چون لقاح خارج از بدن صورت می‌گیرد و صیغه در زمان رابطه جسمی معنا پیدا می‌کند برای همین نیاز به جاری شدن صیغه بین آنها نیست. در حال حاضر مراکز ناباروری که امکان عملیات لقاح مصنوعی در آزمایشگاه را دارند با توجه به اینکه مرجع تقلیدشان کدام یک از علما هستند، مشخص می‌کنند که اهداکننده تخمک باید کدام شرایط را داشته باشد.
در مراکز رسمی کار چگونه صورت می‌گیرد؟
از جمله مراکز معتبری که در این زمینه فعالیت می‌کند، پژوهشگاه رویان است. به همین منظور با نسرین ایزدیار، مددکار اجتماعی پژوهشگاه رویان به گفت‌وگو پرداختیم. ایزدیار با اشاره به اینکه در حال حاضر مراکز ناباروری زیادی در تهران مشغول به فعالیت هستند به هفت صبح می‌گوید: «نزدیک به ۴۰ تا ۴۵ مرکز درمان نازایی در تهران وجود دارد که تعدادی از آنها در زمینه لقاح مصنوعی نیز فعالیت می‌کنند. از آنجایی که قانونی در این زمینه وجود ندارد، مراکز بسته به اینکه مرجع تقلیدشان کدام یک از علما هستند اقدام به اطلاع‌رسانی برای دریافت اهداکننده تخمک می‌کنند.
چون نظارتی بر روی آنها صورت نمی‌گیرد دیگر به اخلاق پزشکی آنها برمی‌گردد که چطور به اهداکننده تخمک در خصوص کاری که می‌خواهد انجام بدهد، توضیح می‌دهند.» او درباره واسطه‌هایی که در این زمینه برای کسب درآمد فعالیت می‌کنند می‌گوید: «برای اینکه اهداکننده تخمک به این مراکز معرفی شود یکسری واسطه وارد عمل می‌شوند و خانم‌هایی که قصد اهدای تخمک دارند را به مراکز معرفی می‌کنند و حق واسطه‌گری‌شان را دریافت می‌کنند.
در صورتی که باید به زنی که می‌خواهد وارد پروسه اهدای تخمک شود به طور کامل درباره کاری که می‌خواهد انجام دهد توضیح داده شود.» ایزدیار در خصوص اینکه مرکز رویان در این زمینه چه کاری انجام می‌دهد، گفت: «اهدای تخمک کاری است شبیه اهدای کلیه. رویان به عنوان مرکزی است که اهداکننده و دریافت‌کننده را به هم معرفی می‌کند و آنها برحسب توافقی که با همدیگر انجام می‌دهند تصمیم می‌گیرند که چنین عملی را انجام دهند و رویان به عنوان مرکز درمانی بخش پزشکی این فرآیند را انجام می‌دهد بدون اینکه در این میان از واسطه‌ها استفاده کند یا بهره مالی ببرد.»
مددکار اجتماعی رویان درباره اینکه چه کسی شرایط اهدای تخمک دارد، می‌گوید: «معمولا کسانی که می‌خواهند تخمک خود را اهدا کنند افراد نیازمندی هستند که بیشتر به خاطر اینکه بابت اهدای تخمک پول دریافت می‌کنند حاضر به این کار می‌شوند. زن اهداکننده لازم است از نظر روحی، جسمی، ژنتیکی، شرایط اجتماعی و… مورد بررسی و غربالگری قرار گیرد. روان‌شناس از نظر روحی، پزشک ژنتیک و زنان از نظر جسمی و مددکار اجتماعی نیز از بعد بیرونی او را بررسی می‌کند.
خانم اهداکننده نیز در این مراحل تصمیم می‌گیرد آیا هنوز تمایل به چنین کاری دارد یا خیر؟ در صورت ادامه همکاری یکسری داروی هورمونی باید مصرف کند تا تخمک‌ها تحریک شوند و سپس برای برداشت تخمک بیهوشی سبک انجام می‌گیرد. این مراحل ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد، برای همین در زمان مصرف دارو و در زمان برداشت تخمک و بعد از آن باید به شکل کامل مورد مراقبت و نظارت پزشک باشد. متاسفانه برخی از این مراکز پیگیری‌های لازم بعد از برداشت تخمک را انجام نمی‌دهند و ممکن است در همان زمان دچار عوارض و مشکلاتی شوند.»
روزنامه هفت صبح - آزاده باقری: «قابل توجه «فقط بانوان» همراه با کسب درآمد، لبخند کودکی را به خانواده‌ای بدون کودک هدیه دهید و یا… لبخند کودکی را هدیه بگیرید»؛ این متن نوشته شده روی تراکتی بود که خانمی در میدان هفت‌حوض به دستم داد. مفهوم متن روی کاغذ چندان مشخص نیست که منظور از لبخند کودک چیست.
توضیحی که زن تراکت به‌دست می‌دهد این است که از تخمک خانم‌های اهداکننده برای عمل لقاح در آزمایشگاه استفاده می‌شود تا کسانی که امکان بارداری ندارند از این طریق بچه‌دار شوند. اطلاعات بیشتری ندارد و می‌گوید به شماره تلفنی که روی کاغذ نوشته شده زنگ بزنم. تنها نشانه‌ای که در آن وجود دارد هم شماره تلفن یک خط اعتباری است و موجب شد حس کنجکاوی‌مان کاری کند تا با شماره نوشته شده تماس بگیریم و ببینیم اهدای تخمک چگونه شغلی است که با خود درآمد هم به همراه دارد… همچنین با مددکار اجتماعی پژوهشگاه رویان در خصوص فرآیند اهدای تخمک به گفت‌وگو پرداختیم.
اهدای تخمک کاملا قانونی و شرعی
با همان تماس اول و خوردن چند بوق خانومی گوشی را برمی‌دارد. خودم را به عنوان کسی که می‌خواهد تخمک‌اش را اهدا کند معرفی می‌کنم و وقتی از چگونگی شرایط می‌پرسم با اصرار بر اینکه چنین کاری کاملا خیرخواهانه و امر خیر است توضیح می‌دهد: «اهدای تخمک یک کار خیر است تا هم اهداکننده یک درآمدی به دست آورد و هم خانواده‌ای که از داشتن فرزند محروم هستند بتوانند از این طریق بچه‌دار شوند.» سپس خانمی‌که پشت خط است در توضیح مراحل کار، ابتدا می‌پرسد متاهل هستم یا مجرد که وقتی می‌گویم متاهل هستم مراحل را اینطور شرح می‌دهد: «اول شما باید با من پیش پزشک بیایید و مراحل سونوگرافی را بگذرانید.
بعد از اینکه جواب آزمایش آمد و پزشک تایید کرد که شما می‌توانید تخمک‌تان را اهدا کنید؛ دارویی را باید مصرف کنید که تا سه دوره مصرف آن هیچ ضرری نخواهد داشت. تخمک‌ها بارور می‌شوند و آنها را برداشت می‌کنیم. بعد از آن در بیمارستان با شما قرارداد بسته می‌شود و عمل لقاح در آنجا کاملا شرعی و قانونی انجام می‌گیرد بدون اینکه شما آقایی را که از طریق اسپرم ایشان لقاح صورت گرفته شده ببینید یا حتی تماسی داشته باشید.
تمام هزینه‌ها هم از آزمایش تا مرحله آخر برعهده ماست و شما هیچ هزینه‌ای نمی‌دهید. حتی اگر آزمایش‌های شما جواب‌اش منفی باشد شما ۸۰ هزار تومان آزمایش را جلو افتاده‌اید و آزمایشی مجانی انجام دادید.» او مرحله بعد از لقاح را هم توضیح می‌دهد: «بعد از اینکه جنین شکل گرفت آن را در رحم فرد دیگری کشت می‌دهند و در آنجا رشد پیدا می‌کند. این عملیات اهدای تخمک هم هیچ گونه ضرر و عوارض جانبی ندارد و از این نظر می‌توانم به شما تضمین بدهم.»
از یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومان به بالا…
بعد از تمام این توضیحات به مرحله کسب درآمدی که در تراکت به آن اشاره شده است می‌رسد و درباره مبلغی که بابت چنین کارهایی به اهداکننده تخمک داده می‌شود، می‌گوید: «علاوه بر اینکه تمام انجام مراحل آزمایش و… برای شما رایگان است؛ هزینه پرداختی هم به شما بعد از شکل‌گیری جنین اگر یک جنین باشد از یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومان شروع می‌شود و اگر از دوقلو به بالا شد به ازای هر جنین مبلغ بیشتری به شما پرداخت خواهد شد و از دو میلیون تومان به بالا می‌توانید دریافتی داشته باشید.»
رحم اجاره‌ای زنان مطلقه
در این بین او علاوه بر اینکه در زمینه لقاح مصنوعی فعالیت می‌کند در بخش رحم اجاره‌ای در صورتی که نیاز به کاشت جنین در رحمی غیر از رحم مادر باشد نیز فعالیت و خود را به عنوان واسطه در این امر خیر معرفی می‌کند و می‌گوید بابت چنین کاری هیچ هزینه‌ای هم خودش برنمی‌دارد.
او حتی از من می‌خواهد برای این امر خیر اگر زن مطلقه‌ای می‌شناسم که می‌تواند رحم‌اش را اجاره بدهد معرفی کنم و می‌گوید: «این کار بیشتر از هر چیزی از نظر مالی به درد خانم‌های مطلقه و خانم‌هایی که همسرشان را از دست داده‌اند می‌خورد.
البته کسانی که هنوز با همسرشان زندگی می‌کنند هم می‌توانند با اجازه کتبی از همسرشان رحم‌شان را اجاره بدهند. بهتر است خانم‌هایی که از تخمک‌شان استفاده می‌کنیم متاهل زیر ۳۰ سال باشند و خانم‌هایی هم که تمایل دارند رحم‌شان را اجاره دهند بالای ۳۰ سال داشته باشند ایراد ندارد.
در ضمن یک زایمان هم از قبل داشته باشند بهتر است.» بعد از آن کمی اطلاعات جانبی هم گرفت که تراکت را کجا به من داده‌اند و گفت: «به کسانی که تراکت‌ها را پخش می‌کنند گفته‌ایم به خانم‌هایی تراکت‌ها را بدهند که از نظر ظاهری جوان و سالم باشند. شما از اینکه در یک کار خیر خود را شریک می‌کنید خیالتان را‌حت باشد.» در نهایت هم می‌گوید دکتر یکشنبه‌ها و چهارشنبه‌ها ویزیت دارد و برای یکشنبه بعدازظهر در میدان توانیر قرار می‌گذاریم…
علما چه می‌گویند؟
اهدای تخمک، رحم اجاره‌ای و… از جمله مسائلی است که در آن چه از نظر قانونی و چه از نظر شرعی تفاوت دیدگاه هایی وجود دارد. در حال حاضر قانونی برای تخمک‌گذاری و اهدای تخمک وجود ندارد و مراجع تقلید در این زمینه فتواهای متفاوت داده‌اند. عده‌ای از علما لقاح اسپرم مرد با زن دیگری غیر از همسر را حرام می‌دانند. علمای دیگری که چنین عملی را حرام نمی‌دانند نیز در برخی زمینه‌ها با هم تفاوت دیدگاه دارند که در بین تمام فتواهای اعلام شده در شیعه دو فتوا مورد توجه مراکز ناباروری قرار می‌گیرد. یکسری از علما فتوا داده‌اند لقاح اسپرم مرد با تخمک زن در صورتی امکان‌پذیر است که در بین آنها صیغه محرمیت جاری شود به همین دلیل زنی که قرار است تخمک خود را اهدا کند نباید شوهر داشته باشد یا باید مطلقه باشد یا شوهرش فوت کرده باشد.
اما برخی دیگر از علما معتقد هستند چون لقاح خارج از بدن صورت می‌گیرد و صیغه در زمان رابطه جسمی معنا پیدا می‌کند برای همین نیاز به جاری شدن صیغه بین آنها نیست. در حال حاضر مراکز ناباروری که امکان عملیات لقاح مصنوعی در آزمایشگاه را دارند با توجه به اینکه مرجع تقلیدشان کدام یک از علما هستند، مشخص می‌کنند که اهداکننده تخمک باید کدام شرایط را داشته باشد.
در مراکز رسمی کار چگونه صورت می‌گیرد؟
از جمله مراکز معتبری که در این زمینه فعالیت می‌کند، پژوهشگاه رویان است. به همین منظور با نسرین ایزدیار، مددکار اجتماعی پژوهشگاه رویان به گفت‌وگو پرداختیم. ایزدیار با اشاره به اینکه در حال حاضر مراکز ناباروری زیادی در تهران مشغول به فعالیت هستند به هفت صبح می‌گوید: «نزدیک به ۴۰ تا ۴۵ مرکز درمان نازایی در تهران وجود دارد که تعدادی از آنها در زمینه لقاح مصنوعی نیز فعالیت می‌کنند. از آنجایی که قانونی در این زمینه وجود ندارد، مراکز بسته به اینکه مرجع تقلیدشان کدام یک از علما هستند اقدام به اطلاع‌رسانی برای دریافت اهداکننده تخمک می‌کنند.
چون نظارتی بر روی آنها صورت نمی‌گیرد دیگر به اخلاق پزشکی آنها برمی‌گردد که چطور به اهداکننده تخمک در خصوص کاری که می‌خواهد انجام بدهد، توضیح می‌دهند.» او درباره واسطه‌هایی که در این زمینه برای کسب درآمد فعالیت می‌کنند می‌گوید: «برای اینکه اهداکننده تخمک به این مراکز معرفی شود یکسری واسطه وارد عمل می‌شوند و خانم‌هایی که قصد اهدای تخمک دارند را به مراکز معرفی می‌کنند و حق واسطه‌گری‌شان را دریافت می‌کنند.
در صورتی که باید به زنی که می‌خواهد وارد پروسه اهدای تخمک شود به طور کامل درباره کاری که می‌خواهد انجام دهد توضیح داده شود.» ایزدیار در خصوص اینکه مرکز رویان در این زمینه چه کاری انجام می‌دهد، گفت: «اهدای تخمک کاری است شبیه اهدای کلیه. رویان به عنوان مرکزی است که اهداکننده و دریافت‌کننده را به هم معرفی می‌کند و آنها برحسب توافقی که با همدیگر انجام می‌دهند تصمیم می‌گیرند که چنین عملی را انجام دهند و رویان به عنوان مرکز درمانی بخش پزشکی این فرآیند را انجام می‌دهد بدون اینکه در این میان از واسطه‌ها استفاده کند یا بهره مالی ببرد.»
مددکار اجتماعی رویان درباره اینکه چه کسی شرایط اهدای تخمک دارد، می‌گوید: «معمولا کسانی که می‌خواهند تخمک خود را اهدا کنند افراد نیازمندی هستند که بیشتر به خاطر اینکه بابت اهدای تخمک پول دریافت می‌کنند حاضر به این کار می‌شوند. زن اهداکننده لازم است از نظر روحی، جسمی، ژنتیکی، شرایط اجتماعی و… مورد بررسی و غربالگری قرار گیرد. روان‌شناس از نظر روحی، پزشک ژنتیک و زنان از نظر جسمی و مددکار اجتماعی نیز از بعد بیرونی او را بررسی می‌کند.
خانم اهداکننده نیز در این مراحل تصمیم می‌گیرد آیا هنوز تمایل به چنین کاری دارد یا خیر؟ در صورت ادامه همکاری یکسری داروی هورمونی باید مصرف کند تا تخمک‌ها تحریک شوند و سپس برای برداشت تخمک بیهوشی سبک انجام می‌گیرد. این مراحل ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد، برای همین در زمان مصرف دارو و در زمان برداشت تخمک و بعد از آن باید به شکل کامل مورد مراقبت و نظارت پزشک باشد. متاسفانه برخی از این مراکز پیگیری‌های لازم بعد از برداشت تخمک را انجام نمی‌دهند و ممکن است در همان زمان دچار عوارض و مشکلاتی شوند.»
دیشب خوابت را دیدم..
صبح، شمعداني باغچه مان گل از گلش شکفته بود...
صبح، شمعداني باغچه مان گل از گلش شکفته بود...