ترانه «۴۰ ساله» یا فحشنامه ۴۰ ساله

[taranomi]

‌ 

   

 

 

 

مثال دست به نقد اثر سیاست‌زده، ترانه «۴۰ ساله» است که این روز‌ها در فضای مجازی انتشار یافته است. دو خواننده‌ای که سال‌هاست از فضای اجتماعی ایران به دور هستند، با انتخاب ترانه‌ای در قامت اعتراضی اجتماعی، ترانه خواندند.

روزنامه فرهیختکان: مثال دست به نقد اثر سیاست‌زده، ترانه «40 ساله» است که این روزها در فضای مجازی انتشار یافته است. دو خواننده‌ای که سال‌هاست از فضای اجتماعی ایران به دور هستند، با انتخاب ترانه‌ای در قامت اعتراضی اجتماعی، ترانه خواندند. سیاوش قمیشی یکی از این دو خواننده، در طول سال‌های گذشته، مسیر سقوط را در پیش گرفته و مخاطبان خودش را با انتشار هر قطعه بیشتر از دست می‌دهد.

گذشته از آنکه در فعالیت‌های هنری، بین ترانه‌سرایان و آهنگسازان مطرح ایران، به خوش‌نامی شهره نیست، تغییر مسیرش به سمت سیاست‌زدگی، از او خواننده‌ای سطح پایین با آثاری تکراری ساخته که هرازگاهی قرار است از آب گل‌آلود ماهی بگیرد.

یه جورای بدی درده شبی شرمنده برگرده/ یه مادری که چند ساله دیگه نون‌آوره مرده
یه جورای بدی درده ببینی حق‌تو خوردن/ توی کوچه جلو چشمات ببینی بچتو بردن

ترانه این اثر به حدی به لحاظ محتوا و فنی ضعیف است که قابلیت قیاس با سایر آثار اعتراضی را ندارد. شتاب‌زدگی خواننده و نابلدی شاعر دست‌به‌دست هم داده تا این کار به یک اثر سفارشی سیاسی ضعیف تبدیل شود. قطعه‌ای بدون تصویرسازی، بدون خلق تعبیرهای تازه. تنگنای قافیه هم که ترانه‌سرا را به چه کارها نینداخته(یه جورایی بدی درده!)... گویی قرار بوده فحشنامه‌ای 40 ساله منتشر شود.

زیباشناسی ترانه کجای این کار است؟ با نگاهی به آثار قمیشی، این اثر جزء ضعیف‌ترین‌هاست. به یاد بیاورید قطعه اعتراضی «تصور کن اگه حتی تصور کردنش سخته...» را! به نظر می‌رسد آقای خواننده درگیر ترانه‌سرایان و حواشی شده است که دیگر قدرت خلق اثر هنری موثر و ماندگار را از دست داده است اما جسارت پذیرش آن را ندارد. این‌گونه است که با تولید آثاری این‌چنین می‌خواهد تظاهر به همراهی مردمی کند که دردشان را نمی‌داند.

آخرین قطعه او، نه‌تنها توهین به مردمی است که هم موسیقی را می‌شناسند و هم سیاست را، بلکه ابتذال در اعتراض است. موسیقی اجتماعی، گرچه اعتراضی است اما صرفا سیاسی نیست که اگر بنا به سیاست‌زدگی و سفارش‌پذیری صرف بود پس وجه‌تمایز ترانه و بیانیه در چیست؟ آخرین اثر قمیشی، از این روست که نه شنیده می‌شود و نه اثری از خود به جای خواهد گذاشت. ای بازیگر گریه نکن... .