۱۶-۰۸-۹۳، ۱۱:۲۳ ق.ظ
ویژه معماری دوره اسلامی ایران
برخی از محققان نظیر پروفسور ویلبر معتقدند كه اجرای هر طرح معماری به سه عنصر اجتماعی بستگی دارد. آیا میدانید این سه عنصر كدامند؟
þ 1. جامعهای كه به آن طرح نیازمند است.
2. شخص یا اشخاصی كه از اجرای طرح حمایت میكنند و هزینه مالی آن را متعهد میشوند.
3. معمار یا استادكارانی كه طرح را اجرا میكنند.
o آیا میدانید نام كهنترین مسجد ایران چیست و معماری آن از چه عناصر و ویژگی‌هایی برخوردار است؟
þ مسجد جامع فهرج (روستایی در دوازده كیلومتری شرق جاده یزد ـ كرمان) كه قدمت آن به قرن اول هجری میرسد، كهنترین مسجد ایران است. شكل عمومی بنای این مسجد ساده می‌باشد و تنها نقوش ساده و زیبایی از هنر گچبری زینتبخش دیوار شرقی آن است. عناصر اصلی معماری این مسجد عبارتند از: حیاط، شبستان، راهرو و مناره. میانسرای مسجد از جنوب به سه دهانه شبستان، از شرق و غرب هریك به دو دهانه ایوان و از سمت شمال به چهار صفه محدود میشود. پوشش صفهها ساده و به شكل نیمگنبد است. مناره مسجد را در قرون بعد، احتمالاً قرن چهارم هجری ساختهاند. همچنین ورودی اصلی مسجد در كنار مناره، بعدها به مسجد اضافه شده است. ویژگیهای خاص معماری این مسجد از قبیل شكل طاقها و قوسها، نوع جزییات تزیینی و نیز مصالح بكاررفته در آن كه خشتهایی به ابعاد 5×32×32 سانتیمتر هستند، ثابت میكند كه معماری ساسانی و تزیینات آن، منبع الهام معماران ایرانی قرون اولیه هجری در مسجدسازی بوده است.
o آیا میدانید طراحی و معماری بدیعترین و زیباترین بناهای قدیمی نیمه دوم قرن سیزدهم هجری كاشان كه از ظرایف و دقایق چشمنوازی برخوردار هستند، بناهایی همچون خانه طباطباییها، خانه بروجردیها، خانه و كاروانسرای امینالدوله، توسط چه كسی انجام گرفته است؟
þ استاد علی مریم كاشانی
o آیا میدانید تزیینات چهارگانه معماری دوره اسلامی ایران كدامند؟
þ سنگكاری، آجركاری، گچبری و كاشیكاری
o در معماری دوره اسلامی ایران، قرن پنجم هجری به بعد یادآور روی آوردن هنرمندان كاشیكار به شیوههای مختلف تزیینی كاشی در بنا بصورتی بسیار متنوع است. كاشی یكرنگ یكی از این شیوههاست كه در اوایل دوره اسلامی زینتبخش بسیاری از بناها بوده است. آیا میدانید معماران ایرانی به چه صورت از كاشی یكرنگ در معماری این دوره استفاده كردهاند؟
þ معماران ایرانی از اوایل دوره اسلامی در پوشش آجر با لعاب یكرنگ پیشقدم و مبتكر بودهاند و در رنگآمیزی، كاشی آبیرنگ فیروزهای را بیش از سایر رنگها مورد توجه قرار داده و همراه با آجر از كاشی فیروزه‌رنگ استفاده كردهاند و به نحوی مانند نشانیدن نگین انگشتری، تكههای رنگین كاشی را به اشكال هندسی در اندازههای مختلف میان آجرهای قالب‌زده و یا در بین آجرهای تزیینی به صورت كتیبههای كوفی قرار دادهاند. از نمونههای اولیه كاشی لعابدار یكرنگ میتوان از دو قطعه كاشی باقیمانده از یك كتیبه یاد كرد كه از یكی از شهرهای معروف دوره اسلامی به نام «جرجان» به دست آمده و تاریخ آن اواخر قرن چهارم هجری است.
برخی از محققان نظیر پروفسور ویلبر معتقدند كه اجرای هر طرح معماری به سه عنصر اجتماعی بستگی دارد. آیا میدانید این سه عنصر كدامند؟
þ 1. جامعهای كه به آن طرح نیازمند است.
2. شخص یا اشخاصی كه از اجرای طرح حمایت میكنند و هزینه مالی آن را متعهد میشوند.
3. معمار یا استادكارانی كه طرح را اجرا میكنند.
o آیا میدانید نام كهنترین مسجد ایران چیست و معماری آن از چه عناصر و ویژگی‌هایی برخوردار است؟
þ مسجد جامع فهرج (روستایی در دوازده كیلومتری شرق جاده یزد ـ كرمان) كه قدمت آن به قرن اول هجری میرسد، كهنترین مسجد ایران است. شكل عمومی بنای این مسجد ساده می‌باشد و تنها نقوش ساده و زیبایی از هنر گچبری زینتبخش دیوار شرقی آن است. عناصر اصلی معماری این مسجد عبارتند از: حیاط، شبستان، راهرو و مناره. میانسرای مسجد از جنوب به سه دهانه شبستان، از شرق و غرب هریك به دو دهانه ایوان و از سمت شمال به چهار صفه محدود میشود. پوشش صفهها ساده و به شكل نیمگنبد است. مناره مسجد را در قرون بعد، احتمالاً قرن چهارم هجری ساختهاند. همچنین ورودی اصلی مسجد در كنار مناره، بعدها به مسجد اضافه شده است. ویژگیهای خاص معماری این مسجد از قبیل شكل طاقها و قوسها، نوع جزییات تزیینی و نیز مصالح بكاررفته در آن كه خشتهایی به ابعاد 5×32×32 سانتیمتر هستند، ثابت میكند كه معماری ساسانی و تزیینات آن، منبع الهام معماران ایرانی قرون اولیه هجری در مسجدسازی بوده است.
o آیا میدانید طراحی و معماری بدیعترین و زیباترین بناهای قدیمی نیمه دوم قرن سیزدهم هجری كاشان كه از ظرایف و دقایق چشمنوازی برخوردار هستند، بناهایی همچون خانه طباطباییها، خانه بروجردیها، خانه و كاروانسرای امینالدوله، توسط چه كسی انجام گرفته است؟
þ استاد علی مریم كاشانی
o آیا میدانید تزیینات چهارگانه معماری دوره اسلامی ایران كدامند؟
þ سنگكاری، آجركاری، گچبری و كاشیكاری
o در معماری دوره اسلامی ایران، قرن پنجم هجری به بعد یادآور روی آوردن هنرمندان كاشیكار به شیوههای مختلف تزیینی كاشی در بنا بصورتی بسیار متنوع است. كاشی یكرنگ یكی از این شیوههاست كه در اوایل دوره اسلامی زینتبخش بسیاری از بناها بوده است. آیا میدانید معماران ایرانی به چه صورت از كاشی یكرنگ در معماری این دوره استفاده كردهاند؟
þ معماران ایرانی از اوایل دوره اسلامی در پوشش آجر با لعاب یكرنگ پیشقدم و مبتكر بودهاند و در رنگآمیزی، كاشی آبیرنگ فیروزهای را بیش از سایر رنگها مورد توجه قرار داده و همراه با آجر از كاشی فیروزه‌رنگ استفاده كردهاند و به نحوی مانند نشانیدن نگین انگشتری، تكههای رنگین كاشی را به اشكال هندسی در اندازههای مختلف میان آجرهای قالب‌زده و یا در بین آجرهای تزیینی به صورت كتیبههای كوفی قرار دادهاند. از نمونههای اولیه كاشی لعابدار یكرنگ میتوان از دو قطعه كاشی باقیمانده از یك كتیبه یاد كرد كه از یكی از شهرهای معروف دوره اسلامی به نام «جرجان» به دست آمده و تاریخ آن اواخر قرن چهارم هجری است.
ستایش یعنی این حسی که دارم
:)