۰۲-۰۹-۹۳، ۱۲:۰۴ ب.ظ
خبرآنلاین: مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی عملکرد صندوق مهر امام رضا(ع) را که نخستین مصوبه دولت محمود احمدینژاد است، بررسی کرد.
اولین مصوبه هیات دولت نهم که در نخستین جلسه آن در تاریخ سوم شهریور 1384 در تالار آیینه حرم رضوی برگزار شد، تاسیس صندوق مهر امام رضا(ع) بود. حالا 9 سال از مصوبه تاسیس این صندوق میگذرد و مرکز پژوهشهای مجلس طی گزارشی، ابعادی از ابهامات مالی در این صندوق را طی سه سال آخر فعالیت دولت محمود احمدینژاد را در قالب گزارشی کارشناسانه ارائه کرده است.
براساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، صندوق مهر امام رضا(ع) طی سالهای 1389 تا 1392 همزمان با سه سال اخر فعالیت دولت دهم، «به ترتیب 5/ 20، 1 /18 و 8 /29 میلیارد تومان سود خالص داشته است که میتواند بیانگر انجام فعالیتهای سرمایهگذاری سودآور توسط صندوق قرضالحسنه مهر امام رضا(ع) به جای پرداخت وامهای قرض الحسنه باشد.»
همچنین «تسهیلات اعطایی به کارکنان خود صندوق نسبت به وامهای قرض الحسنه پرداخت شده در همین صندوق از 5 /7 در سال 1389 به حدود 69 درصد در پایان سال 1391 افزایش یافته است، این درحالی است که تعداد پرسنل این صندوق طی دوره مذکور کاهش یافته است.» اما ابهامات مالی در عملکرد صندوق قرضالحسنه مهر امام رضا(ع) درسه سال اخر دولت احمدینژاد، تنها به همین جا نیز ختم نمیشود.
[b] هدف از تاسیس صندوق چه بود؟
براساس اولین مصوبه دولت احمدینژاد در سوم شهریور 1384 در حرم رضوی، مقرر شد، که در تمامی استانهای کشور صندوق مهر امام رضا(ع) به منظور تامین هزینههای مسکن، ازدواج و اشتغال جوانان به صورت مستقل تشکیل شود. پس از آن مطابق مصوبه شماره 1901/30416 مورخ 26 /2 /85 شورای عالی اداری، «صندوق اشتغال، ازدواج و مسکن مهر امام(ع)» از ادغام صندوق قرضالحسنه توسعه اشتغال روستایی و صندوق ازدواج جوانان در صندوق حمایت از فرصتهای شغلی ایجاد شد. اما از سال 1389 به بعد وظیفه توزیع نحوه پرداخت وام قرض الحسنه ازدواج به بانک مرکزی تفویض شد و بانکها براساس معرفی بانک مرکزی، متقاضیان را در صف انتظار قرار میدادند. اما رفتهرفته بر مدت انتظار متقاضیان افزوده شد.
7 ابهام گزارش مرکز پژوهشهای مجلس
۱- سهم اندک وام ازدواج و سود 68 میلیارد تومانی در حوزه سرمایهگذاری: مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش خود از عملکرد این صندوق در سال آخر دولت احمدینژاد مینویسد: «اولا سهم مانده وام ازدواج همواره کمتر از 4 درصد بوده است و ثانیا روند آن نیز نزولی بوده و از 9 /3 درصد در سال 1389 به حدود 5 /1 درصد در پایان سال 1391 رسیده است.» این مرکز در گزارش خود صراحتا تاکید میکند: «این درحالی است که صندوق مزبور طی سالهای مورد بررسی به ترتیب 5/20، 1/18 و 8/29 میلیارد تومان سود خالص داشته است که میتواند بیانگر انجام فعالیتهای سرمایهگذاری سودآور توسط صندوق قرضالحسنه مهر امام رضا(ع) به جای پرداخت وامهای قرض الحسنه باشد.»
۲- سهم 95 درصدی سرمایهگذاری در کلیه منابع مالی صندوق: مرکز پژوهشهای مجلس در ادامه بررسی خود سهم سرمایهگذاری در بین منابع مالی این صندوق را نشانه گرفته است و گزارش داده:« میانگین سهم سرمایه در منابع مالی صندوق طی سالهای 1389-1391 حدود 95درصد بوده که بیشترین منابع مالی صندوق مزبور را تشکیل میدهد. از طرفی سهم سپردههای شعب صندوق مهر امام رضا در سال 1391 نسبت به منابع مالی این صندوق حدود 12درصد است که بیانگر اتکای بیشتر صندوق به سرمایه در مقایسه با سپرده بوده است»
۳- روند نزولی اعطای وام ازدواج: این مرکز در ادامه آورده است: «تسهیلات اعطایی قرضالحسنه بهطور متوسط سالانه 76درصد از کل داراییهای صندوق را طی دوره مورد بررسی به خود به خود اختصاص داده است. نکته جالب توجه اینکه اولا سهم تسهیلات قرض الحسنه طی دوره مورد بررسی همواره کمتر از 4 درصد بوده و ثانیا روند آن نیز نزولی است، به طوریکه سهم آن از حدود 4 درصد در سال 1389 به 5/1 درصد در سال 1391 رسیده است.»
۴- صرفا وام اشتغالزایی مورد حمایت واقعی صندوق بوده است: عمده تسهیلات پرداختی توسط صندوق مهر امام رضا(ع) مربوط به تسهیلات اشتغالزایی بوده که همواره بیش از 86 درصد از تسهیلات را طی دوره مورد بررسی به خود اختصاص داده است. به عبارتی از سه وظیفه حمایت مسکن، ازدواج و اشتغالزایی، صرفا اشتغالزایی مورد حمایت واقعی صندوق مزبور بوده است.
۵- افزایش تسهیلات اعطایی به کارکنان خود صندوق از 5/ 7 به 69 درصد: دیگر نکتهای که مورد تاکید مرکز پژوهشهای مجلس قرار گرفته است، بحث «افزایش تسهیلات اعطایی به کارکنان خود صندوق از 5 /7 درصد به 69 درصد» است. بهطوریکه این مرکز در گزارش خود آورده است: «تسهیلات اعطایی به کارکنان خود صندوق نسبت به وامهای قرضالحسنه پرداخت شده در همین صندوق از 5 /7 درصد در سال 1389 به حدود 69 درصد در پایان سل 1391 افزایش یافته است، این درحالی است که تعداد پرسنل این صندوق طی دوره مذکور کاهش یافته است.»
۶- 80درصد سرمایهگذاریهای صندوق در بانکها و موسسات مالی: بیش از 80 درصد سرمایهگذاریهای صندوق مهر امام رضا(ع) طی دوره مورد بررسی به صورت سپردهگذاری در بانکها و موسسات مالی بوده است. همچنین از مجموع کل سرمایهگذاریها (سپردهگذاری، اوراق مشارکت و سرمایهگذاری در شرکتهای وابسته) در سال 1391 رقمی حدود 312میلیارد ریال عایدی کسب شده است که بیش از دوبرابر سود خالص این صندوق در سال مذکور بوده است. نتیجه اینکه به نظر میرسد صندوق مهر امام رضا(ع) که باید به صورت غیرانتفاعی و در راستای حمایت از اشتغال، ازدواج و مسکن فعالیت میکرد، بخش از منابع خود را در حوزههای سودآور سرمایهگذاری کرده و تا حدودی از اهداف اصلی خود دور افتاده است. هرچند بعد اقتصادی ممکن است توجیه داشته باشد. ۷- سرمایههای صندوق به سمت جذب منافع مردم نرفته است: با توجه به کفایت سرمایه 8 درصد، این موسسه حداقل میتواند به میزان 8 برابر سرمایه خود، منابع قرضالحسنه جذب نماید که بررسی انجام شده نشان میدهد در این عرصه موفق نبوده است.[/b]
اولین مصوبه هیات دولت نهم که در نخستین جلسه آن در تاریخ سوم شهریور 1384 در تالار آیینه حرم رضوی برگزار شد، تاسیس صندوق مهر امام رضا(ع) بود. حالا 9 سال از مصوبه تاسیس این صندوق میگذرد و مرکز پژوهشهای مجلس طی گزارشی، ابعادی از ابهامات مالی در این صندوق را طی سه سال آخر فعالیت دولت محمود احمدینژاد را در قالب گزارشی کارشناسانه ارائه کرده است.
براساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، صندوق مهر امام رضا(ع) طی سالهای 1389 تا 1392 همزمان با سه سال اخر فعالیت دولت دهم، «به ترتیب 5/ 20، 1 /18 و 8 /29 میلیارد تومان سود خالص داشته است که میتواند بیانگر انجام فعالیتهای سرمایهگذاری سودآور توسط صندوق قرضالحسنه مهر امام رضا(ع) به جای پرداخت وامهای قرض الحسنه باشد.»
همچنین «تسهیلات اعطایی به کارکنان خود صندوق نسبت به وامهای قرض الحسنه پرداخت شده در همین صندوق از 5 /7 در سال 1389 به حدود 69 درصد در پایان سال 1391 افزایش یافته است، این درحالی است که تعداد پرسنل این صندوق طی دوره مذکور کاهش یافته است.» اما ابهامات مالی در عملکرد صندوق قرضالحسنه مهر امام رضا(ع) درسه سال اخر دولت احمدینژاد، تنها به همین جا نیز ختم نمیشود.
[b] هدف از تاسیس صندوق چه بود؟
براساس اولین مصوبه دولت احمدینژاد در سوم شهریور 1384 در حرم رضوی، مقرر شد، که در تمامی استانهای کشور صندوق مهر امام رضا(ع) به منظور تامین هزینههای مسکن، ازدواج و اشتغال جوانان به صورت مستقل تشکیل شود. پس از آن مطابق مصوبه شماره 1901/30416 مورخ 26 /2 /85 شورای عالی اداری، «صندوق اشتغال، ازدواج و مسکن مهر امام(ع)» از ادغام صندوق قرضالحسنه توسعه اشتغال روستایی و صندوق ازدواج جوانان در صندوق حمایت از فرصتهای شغلی ایجاد شد. اما از سال 1389 به بعد وظیفه توزیع نحوه پرداخت وام قرض الحسنه ازدواج به بانک مرکزی تفویض شد و بانکها براساس معرفی بانک مرکزی، متقاضیان را در صف انتظار قرار میدادند. اما رفتهرفته بر مدت انتظار متقاضیان افزوده شد.
7 ابهام گزارش مرکز پژوهشهای مجلس
۱- سهم اندک وام ازدواج و سود 68 میلیارد تومانی در حوزه سرمایهگذاری: مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش خود از عملکرد این صندوق در سال آخر دولت احمدینژاد مینویسد: «اولا سهم مانده وام ازدواج همواره کمتر از 4 درصد بوده است و ثانیا روند آن نیز نزولی بوده و از 9 /3 درصد در سال 1389 به حدود 5 /1 درصد در پایان سال 1391 رسیده است.» این مرکز در گزارش خود صراحتا تاکید میکند: «این درحالی است که صندوق مزبور طی سالهای مورد بررسی به ترتیب 5/20، 1/18 و 8/29 میلیارد تومان سود خالص داشته است که میتواند بیانگر انجام فعالیتهای سرمایهگذاری سودآور توسط صندوق قرضالحسنه مهر امام رضا(ع) به جای پرداخت وامهای قرض الحسنه باشد.»
۲- سهم 95 درصدی سرمایهگذاری در کلیه منابع مالی صندوق: مرکز پژوهشهای مجلس در ادامه بررسی خود سهم سرمایهگذاری در بین منابع مالی این صندوق را نشانه گرفته است و گزارش داده:« میانگین سهم سرمایه در منابع مالی صندوق طی سالهای 1389-1391 حدود 95درصد بوده که بیشترین منابع مالی صندوق مزبور را تشکیل میدهد. از طرفی سهم سپردههای شعب صندوق مهر امام رضا در سال 1391 نسبت به منابع مالی این صندوق حدود 12درصد است که بیانگر اتکای بیشتر صندوق به سرمایه در مقایسه با سپرده بوده است»
۳- روند نزولی اعطای وام ازدواج: این مرکز در ادامه آورده است: «تسهیلات اعطایی قرضالحسنه بهطور متوسط سالانه 76درصد از کل داراییهای صندوق را طی دوره مورد بررسی به خود به خود اختصاص داده است. نکته جالب توجه اینکه اولا سهم تسهیلات قرض الحسنه طی دوره مورد بررسی همواره کمتر از 4 درصد بوده و ثانیا روند آن نیز نزولی است، به طوریکه سهم آن از حدود 4 درصد در سال 1389 به 5/1 درصد در سال 1391 رسیده است.»
۴- صرفا وام اشتغالزایی مورد حمایت واقعی صندوق بوده است: عمده تسهیلات پرداختی توسط صندوق مهر امام رضا(ع) مربوط به تسهیلات اشتغالزایی بوده که همواره بیش از 86 درصد از تسهیلات را طی دوره مورد بررسی به خود اختصاص داده است. به عبارتی از سه وظیفه حمایت مسکن، ازدواج و اشتغالزایی، صرفا اشتغالزایی مورد حمایت واقعی صندوق مزبور بوده است.
۵- افزایش تسهیلات اعطایی به کارکنان خود صندوق از 5/ 7 به 69 درصد: دیگر نکتهای که مورد تاکید مرکز پژوهشهای مجلس قرار گرفته است، بحث «افزایش تسهیلات اعطایی به کارکنان خود صندوق از 5 /7 درصد به 69 درصد» است. بهطوریکه این مرکز در گزارش خود آورده است: «تسهیلات اعطایی به کارکنان خود صندوق نسبت به وامهای قرضالحسنه پرداخت شده در همین صندوق از 5 /7 درصد در سال 1389 به حدود 69 درصد در پایان سل 1391 افزایش یافته است، این درحالی است که تعداد پرسنل این صندوق طی دوره مذکور کاهش یافته است.»
۶- 80درصد سرمایهگذاریهای صندوق در بانکها و موسسات مالی: بیش از 80 درصد سرمایهگذاریهای صندوق مهر امام رضا(ع) طی دوره مورد بررسی به صورت سپردهگذاری در بانکها و موسسات مالی بوده است. همچنین از مجموع کل سرمایهگذاریها (سپردهگذاری، اوراق مشارکت و سرمایهگذاری در شرکتهای وابسته) در سال 1391 رقمی حدود 312میلیارد ریال عایدی کسب شده است که بیش از دوبرابر سود خالص این صندوق در سال مذکور بوده است. نتیجه اینکه به نظر میرسد صندوق مهر امام رضا(ع) که باید به صورت غیرانتفاعی و در راستای حمایت از اشتغال، ازدواج و مسکن فعالیت میکرد، بخش از منابع خود را در حوزههای سودآور سرمایهگذاری کرده و تا حدودی از اهداف اصلی خود دور افتاده است. هرچند بعد اقتصادی ممکن است توجیه داشته باشد. ۷- سرمایههای صندوق به سمت جذب منافع مردم نرفته است: با توجه به کفایت سرمایه 8 درصد، این موسسه حداقل میتواند به میزان 8 برابر سرمایه خود، منابع قرضالحسنه جذب نماید که بررسی انجام شده نشان میدهد در این عرصه موفق نبوده است.[/b]
