ظهور دوباره سریال لاست و پایان 24

[v.a.y]

روزنامه هفت صبح: هر روز که می گذرد، کار برای فعالان بازار شبکه نمایش خانگی سخت می شود. غالب شرکت های تولید و پخش فیلم و سریال اعتراف می کنند که هم بازار شبکه نمایش اشباع شده و هم رقبای آن هر روز قدرتمندتر می شوند. این وسط تنها موسسه هایی که بنیه ای قوی دارند، راحت تر دو دوتا چهارتا می کنند و چراغ شان کم سو نمی شود.

ذکر این نکته در طلیعه گزارش ارتباط مستقیمی با موضوع اصلی یعنی «سرنوشت سریال های خارجی شبکه خانگی» دارد. در حین تهیه گزارش این واقعیت بیش از پیش نمایان شد که چرخه عرضه و تقاضای محصولات فرهنگی به چند دلیل معیوب شده و همین، عامل اصلی پخش نامنظم و گاهی قطع سریال های داخلی و خارجی است. خط اصلی گزارش را پی بگیرید، ضمن اطلاع از سرنوشت سه سریال «لاست»، «24» و «ترمیناتور» پی به این نکته می برید.

لاست؛ آب بر آتش

آذر ماه 88 و در اوج تب «لاست» بود که خبر انتشار این سریال در شبکه نمایش خانگی رسانه ای شد و اتفاقا غالب سفارش دهندگان برای اینکه مخاطب را شیرفهم کنند، از حسن عباسی خواستند پیش از شروع سریال مفاهیم نهفته در سریال را برای بینندگان باز کنند تا بدانند با چه اثری مواجه هستند و خدای ناکرده گرفتار جهان بینی خاص جی جی آبرامز و دیگر سازندگان نشوند.

لاست با عنوان فارسی «گمشدگان» یک سال بعد به بازار آمد و اتفاقا به رغم انتشار گسترده نسخه زیرنویس با استقبال نسبی همراه شد. یکی از دلایل این استقبال دوبلاژ مطلوب آن بود؛ زهره شکوفنده مدیریت دوبلاژ سریال را برعهده داشت و دوبلورهایی مثل منوچهر والی زاده، سعید مظفری، میثم نیکنام و زهره شکوفنده به جای شخصیت های اصلی داستان حرف زده بودند.

پخش «لاست» به رغم تغییر موسسه توزیع کننده به طور منظم ادامه داشت اما در ادامه تیراژ آن به طرز محسوسی پایین آمد و حتی در برخی مناطق اصلا خبری از آن نبود. تا امروز سه فصل سریال به طور کامل منتشر شده و مخاطبان پیگیر منتظر فصل بعدی هستند.

فصل چهارم لاست آماده می شود

برای پیگیری وضعیت انتشارت سریال «لاست» سراغ علیرضا خطایی، مدیر تامین و تولید پارس ویدئو رفتیم: «تا الان سه فصل «لاست» به طور کامل توزیع شده؛ یعنی ما هم به صورت تکی توزیع داشتیم و هم هر فصل به شکل پک کامل به بازار آمده.»

از او درباره سرنوشت فصل های بعدی سریال می پرسیم: «فصل های چهار و پنج و شش هنوز منتشر نشده اند و این روزها مشغول آماده سازی فصل چهارم هستیم تا در آینده به دست علاقه مندان برسد.»

به گفته خطایی هنوز زمان دقیق پخش سریال مشخص نشده: «سعی ما این بوده که سریال را به طور منظم وارد بازار کنیم اما چون بنا داریم برعکس فصل های پیش، فصل چهارم را به شکل یک پک کامل منتشر کنیم، قطعا زمان بیشتری برای آماده سازی نیاز داریم، برای همین زمان دقیق توزیع فصل چهارم مشخص نیست.»

خطایی این تصمیم را منوط به روزهای آینده و رسیدن به جمع بندی نهایی می کند: «ممکن است سریال باز هم به صورت تک قسمتی منتشر شود و پک آن در نهایت به بازار بیاید.» با فصل چهارم، سه فصل پیشین هم منتشر می شود؟ مدیر تامین و تولید موسسه پارس ویدئو می گوید: «در این باره هم هنوز به جمع بندی نهایی نرسیده ایم.» البته شواهد حاکی از آن است که به خاطر صرفه اقتصادی فصل چهار فقط برای مخاطبان ثابت به بازار بیاید و شاید به فصل آخر، فصول پیشین هم اضافه شوند.»

از ویژگی های فصل جدید «لاست» تغییر مدیر دوبلاژ آن است. مدیر تامین و تولید پارس ویدو در این باره می گوید: «تا الان زهره شکوفنده مدیریت دوبلاژ سریال را برعهده داشته اما به احتمال زیاد مدیریت جدید ادامه کار دوبله را برعهده بگیرد.» به گفته خطایی این سریال در مرحله پوشش بازیگران است و بعد از اتمام کار دوبله آغاز می شود.

24 ادامه یک موج

دیگر سریالی که با کلی سر و صدا در شبکه نمایش خانگی توزیع شد، 24 بود. همزمانی تقریبی انتشار این سریال با «لاست» و توفیق نسبی آنها، امیدها را به شبکه نمایش خانگی دو چندان کرد اما در ادامه قصه به سمت دیگری سوق پیدا کرد. اگر خاطرتان باشد در آغاز این سریال هم یک تئوریسین رو به دوربین لایه های نهفته در «24» را برای مخاطبان واکاوی می کرد.

تحلیل های نادر طالب زاده تقریبا همسو با تئوری های فرامتنی حسن عباسی در «لاست» بود تا اینگونه ذهن مردم متوجه لایه های پنهان سریال باشد. دوبله با کیفیت بهرام زند خیلی زود بخش خاموش مخاطبان شبکه نمایش خانگی را برای خرید دی وی دی های سریال ترغیب کرد.

24 دیگر نمی آید

سریال «24» هم با قدرت شروع کرد؛ تقریبا به موقع می آمد اما در ادامه به بی نظمی توزیع خانگی دچار شد. با اینحال موسسه توزیع کننده تا فصل پنج آن را منتشر کرد. ادامه چه می شود؟ این سوالی است که سیروس ذوالفقاریان، مدیر تامین و تولید و قائم مقام موسسه تصویر دنیای هنر به آن اینطور پاسخ می دهد: «24 دیگر نمی آید.» او برای این جمله موجز دلایل زیادی دارد: «توزیع سریالی مثل «24» کار بسیار سختی است؛ هم از نظر ترجمه و هم دوبله. این چند فصل با مشکلات زیادی تهیه و منتشر شد، ضمن اینکه شبکه های ماهواره ای سریال را دوبله و جلوتر از ما پخش کردند. نکته دیگر اینکه بعضی از فصل های سریال قابل دوبله و پخش نبود. بعدا متوجه شدیم اگر کات بزنیم داستان از بین می رود. تیراژ هم به شدت افت کرده بود و واقعا دیگر نمی شد کاری کرد. همه اینها به اضافه هزینه بالای کار باعث شد تا از ادامه کار منصرف شویم.»

ذوالفقاریان، نقبی به دوبله با کیفیت سریال می زند و از اینکه نتوانسته کار را به سرانجام برساند متاسف است: «برای آماده سازی این پنج فصل خیلی زحمت کشیده شد ولی وقتی با همه سختی ها مشتری ندارد دلیلی برای ادامه کار وجود ندارد. متاسفانه خیلی ها به دوبله چندان توجهی ندارند و سریال را با کیفیت پایین از شبکه های ماهواره ای تماشا می کنند.»

به گفته او مراحل اداری برای گرفتن مجوز سریال دیگر عاملی بود که باعث تاخیر در توزیع 24 شده: «شبکه های ماهواره ای با سرعت سریال را پخش می کردند ولی ما در کنار همه مشکلات درگیر مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم بودیم. بالاخره دوستان در شورای بازبینی ارشاد نقطه نظراتی داشته و طبعا این اصلاحیه روند توزیع را به تعویق می انداخت، ضمن اینکه بعد از توزیع، هزینه های دوبله آن هم درنیامد. تیراژ ما به پنج هزار رسیده بود و تامین هزینه ها سخت بود.»

ترمیناتور بی سروصدا

ترمیناتور، ماجراهای سارا کارتر یکی از سریال های جذاب آمریکایی است که مدتی پیش پخش نسخه دوبله آن توسط موسسه هنر هشتم خیلی بی سروصدا در شبکه نمایش خانگی شروع شد. تا الان قسمت های ششم تا نهم فصل اول آن توزیع شده است.

طبق خبری که سایت منتسب با موسسه هنر هشتم منتشر کرده این سریال به طور منظم توزیع خواهد شد. با توجه به اینکه ترمیناتور به نسبت دیگر سریال ها هم کوتاه تر است و هم چندان سر زبان ها نیفتاده، به نظر می رسد موسسه پخش کننده نباید مشکلات دیگر همکاران را داشته باشد.

مصائب سریال های خارجی

با این همه دشواری چه اصراری برای خرید و توزیع سریال خارجی در شبکه نمایش خانگی وجود دارد؟ این سوالی است که غالب موسسه های توزیع کننده روی پاسخ آن اشتراک نظر دارند: «دیگر سریال خارجی توزیع نمی کنیم.»

با مدیر تامین و تولید پارس ویدئو این پرسش را مطرح می کنیم که پس چرا توزیع «لاست» ادامه دارد؟ «یا نباید کاری را شروع کرد یا اگر شروع کردی باید آن را تمام کنی. سریال «لاست» خواهان ثابت زیاد دارد و به احترام آنها توزیع سریال را متوقف نکردیم. مردم خیلی تماس می گیرند منتهی در شرایط عادی ادامه نداشته باشد بهتر است. الان هزینه و زمانی که برای یک سریال صرف می شود چند برابر فیلم سینم ایی است و از لحاظ اقتصادی توزیع سریال با این همه رقیب گردن کلفت مثل شبکه غیرقانونی و ماهواره صرف ندارد. امیدوارم تا پایان بتوانیم به تعهدمان برای توزیع «لاست» وفادار باشیم.»

خطایی یک نکته دیگر را در خلال صحبتش متذکر می شود و آن تاکید دوباره بر حقوق موسسات است؛ حقوقی که در دانلود و انتشار نسخه های غیرقانونی نادیده گرفته شده: «در این شرایط بحثی مثل دانلود اجحاف بزرگی در حق موسسات است که خیلی وقت ها با خون جگر خوردن چراغ آن را روشن نگه می دارند. تصور کنید اگر موسسات دیگر فیلم خارجی پخش نکنند چه می شود؟ طبعا خیلی از خانواده ها تمایلی به تماشای خیلی از صحنه ها را ندارند؛ همانطور که بسیاری از کشورها اینگونه فکر می کنند. الان ما سریال ها را با کمترین سانسور دوبله می کنیم و واقعا اجحاف است که این زحمت از طریق دانلود و انتشار نسخه های قاچاق از بین برود.»

قائم مقام موسسه تصویر دنیای هنر هم می گوید: «کلا تیراژ کارهای خارجی چه فیلم و چه سریال به قدری پایین آمده که توزیع آنها مقرون به صرفه نیست. از آن طرف با افزایش قیمت دلار حق رایت هم افزایش یافته. به اینها اضافه کنید هزینه دوبلاژ و توزیع و ... فروش کنونی کفاف دوبله را هم نمی دهد چه برسد به مخارج دیگر. بخش دولتی بودجه دارد و اما بخش خصوصی به سختی کارش را پیش می برد.»