۱۶-۰۹-۹۴، ۰۳:۰۶ ب.ظ
فرهنگهای کتابداری. فرهنگهای کتابداری فهرست الفبایی اصطلاحات حوزه کتابداری و اطلاعرسانی است که معمولا دارای تعریف و توصیف کافی هستند.
· فرهنگهای کتابداری. فرهنگهای کتابداری فهرست الفبایی اصطلاحات حوزه کتابداری و اطلاعرسانی است که معمولا دارای تعریف و توصیف کافی هستند.
در حوزه کتابداری در جهان، فرهنگهای یک زبانه و دو زبانه بسیاری منتشر شده، یکی از فرهنگهای قدیمی، حوزه واژهنامهای است که هارود در ۱۹۳۸ با عنوان Librarian&#۰۳۹;s Glossary منتشر کرد، این اثر بارها با ویرایشهای مختلف منتشر شده و دهمین ویرایش آن در سال ۲۰۰۵ با عنوان Harrod&#۰۳۹;s Librarian Glossary and Reference Book شامل راهنمای ۲۰۰,۱۰ واژه و سازمان و پروژه و کوتاهنوشت در حوزه علوم کتابداری، مدیریت اطلاعات، نشر، و مدیریت آرشیو در ۷۳۵ صفحه منتشر شد. انجمن کتابداران امریکا هم با انتشار A.L.A Glossary library Terminology در سال ۱۹۴۳ از پیشگامان این حوزه محسوب میشود، این واژهنامه بار دیگر در ۱۹۸۳ توسط این انجمن در ۲۴۵ صفحه منتشر شد.
یکی از واژهنامههای دو زبانه کتابداری که در سال ۲۰۰۳ توسطK.G. Saur در ۵۲۴ صفحه منتشر شد واژهنامهای انگلیسی ـ آلمانی، آلمانی ـ انگلیسی است و واژههای مربوط به اطلاعرسانی، کتابشناسی، و جز آن را دربردارد.
دیگر، Elseviers Dictionary of Library Science است که ضمن تعریف واژگان این حوزه به انگلیسی، معادلها را به فرانسوی، اسپانیولی، ایتالیایی، آلمانی، و عربی هم آورده است، ویرایش سوم آن در سال ۱۹۷۳ منتشر شد و بالغ بر ۷۱۸ صفحه است.
در سالهای اخیر فرهنگهای کتابداری رشد و توسعه یافته و هماکنون بسیاری از آنها بهصورت پیوسته در اینترنت قابل دسترسیاند. از جمله آنها میتوان به فرهنگ >اُدلیس< اشاره کرد که هماکنون تعداد ۴۲۰۰ شناسه پذیرفته شده و ارجاعی را در خود جای داده است (۴). فرهنگ فوق در سال ۲۰۰۴، در ۷۸۸ صفحه توسط Libraries Unlimitedبهصورت چاپی هم منتشر شد.
کتابداری نوین در ایران، میانه دهه ۱۳۴۰ و با تأسیس گروه کتابداری در دانشگاه تهران آغاز و از همان ابتدا، همراه با تدریس کتابداری، فرهنگهای کوچکی نیز تدوین شد. در ۱۳۴۴، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، تهیه اصطلاحات کتابداری را لازم دانست. به ابتکار ایرج افشار ، رئیس کتابخانه، و با همکاری انجمن کتابداران ایران که در آن ایام به تازگی ایجاد شده بود، "فرهنگ اصطلاحات کتابداری" تهیه شد که چاپ مقدماتی آن مشتمل بر ۳۶۶ شناسه در دفتر سوم نشریه کتابداری (۱۳۴۹) به چاپ رسید. در ۱۳۵۰ همین فرهنگ بهصورت مستقل در مرکز خدمات کتابداری* منتشر شد. این فرهنگ با استفاده از "فرهنگ اصطلاحات کتابداری انجمن کتابداران امریکا" (چاپ ۱۹۶۶) و "اصطلاحات کتابداری چهار زبانه یونسکو" (۱۹۶۲) تهیه شده بود.
در ۱۳۵۲ دو واژهنامه کوچک منتشر شد. واژههای کتابداری تألیف هوشنگ اعلم، و واژهنامه کوچک کتابداری تألیف مهدی مجتبوی نائینی، که اولی را "فرهنگستان زبان ایران" و دومی را انجمن کتابداران ایران منتشر کردند و هر دو شامل واژههای انگلیسی همراه با معانی فارسی آنها بودند.
اصطلاحنامه علم اطلاعرسانی و دکومانتاسیون (۱۳۵۷)، از آثار مشترک اتحادیه بینالمللی مراکز مدارک (فید) و یونسکو را محمدحسین دانشی و عبدالحسین آذرنگ ترجمه کردند که در مرکز اسناد فرهنگی آسیا چاپ شد. این فرهنگ سه زبانه (انگلیسی ـ فرانسه ـ فارسی) نخستین فرهنگی بود که تمامآ از یک متن اصلی ترجمه شد. در همین سال، پوری سلطانی با همکاری مهدی مجتبوی نائینی، اصطلاحنامه کتابداری را تدوین کردند که انجمن کتابداران ایران آن را منتشر ساخت. این کتاب دارای ۸۴۵ شناسه بود که ۲۵۰ مورد آن را شناسههای ارجاعی تشکیل میدادند.
ویرایش دوم اصطلاحنامه کتابداری و اطلاعرسانی (۱۳۶۵)، تدوین پوری سلطانی و فروردین راستین، دارای ۲۳۳۸ شناسه است که ۱۲۰۷ مورد از آنها اصلی هستند. ویرایش سوم همین اثر با عنوان دانشنامه کتابداری و اطلاعرسانی (۱۳۷۹) را انتشارات فرهنگ معاصر منتشر کرده است (:۱ ۱۷۴-۱۷۵).
در فاصله ویرایش اول تا سوم اثر فوق، واژهنامههای دیگری در زمینه علوم کتابداری و اطلاعرسانی منتشر شدند. فرهنگ اصطلاحات دکومانتاسیون (۱۳۵۹) تألیف عبدالحسین آذرنگ، و واژهنامه کتابداری و دکومانتاسیون تألیف محمدنقی مهدوی و عباس اسلامیه (۱۳۶۲) از جمله این واژهنامهها بودند که توسط مرکز اسناد و مدارک علمی منتشر شدند.
ویرایش دوم واژهنامه کتابداری و دکومانتاسیون در ۱۳۶۶ منتشر شد و مشتمل بر ۳۲۸۳ واژه در زمینه موضوعی کتابداری و اطلاعرسانی است.
واژگان کتابداری و اطلاعرسانی (۱۳۷۶) گرد آورده ابوالفضل هاشمی و ملیحه ناظم، شامل برابر نهادههای مؤلفان و مترجمان ایرانی برای واژههای غیرفارسی است و نوعی واژهنامه استنادی محسوب میشود. این فرهنگ ۰۰۰,۱۳ مدخل فارسی به انگلیسی و ۰۰۰,۱۰ مدخل انگلیسی به فارسی دارد. این واژهها از پانویسها، واژهنامههای آخر کتابها، و معادلهای متن کتابها و مقالات تخصصی استخراج شدهاند و بهگونهای تنظیم شده که استفادهکننده میتواند از میان برابر نهادههای موجود، آنچه را که مناسب مییابد، برگزیند. در بخش انگلیسی این واژهنامه، تمامی معانی واژهها به همراه نام شخص و اثری که واژه در آن بهکار رفته، آورده شده است (:۲ مقدمه).
ویرایش دوم واژگان کتابداری و اطلاعرسانی (۱۳۷۹)، شامل ۰۰۰,۱۵ واژه در بخش انگلیسی و ۰۰۰,۲۲ واژه در بخش فارسی است که از ۸۷۱ منبع (کتاب و مقاله) کتابداری و اطلاعرسانی استخراج شدهاند (:۳ ۳۸).
تولید و تهیه واژهنامههای کتابداری در سالهای اخیر رونق بیشتری گرفته است. فرهنگ جامع مرجعشناسی تألیف محمدرضا محمدیفر (۱۳۷۶) و فرهنگ فشرده کتابداری و اطلاعرسانی ترجمه اثری از استلا کینن توسط فاطمه اسدی کرگانی (۱۳۷۸) از آن جملهاند.
فرهنگ چندزبانه ویژه حفاظت و نگهداری مواد کتابخانهای، با عنوان فرهنگ حفظ و نگهداری مواد کتابخانه و بایگانی انگلیسی ـ فارسی در ۱۳۸۱ با ترجمه حسن هاشمی میناباد منتشر شد. در این فرهنگ علاوه بر واژه انگلیسی و معانی فارسی آن، معادلهای اسپانیولی، آلمانی، ایتالیایی، فرانسوی، و روسی نیز آورده شده است. اثر دیگر در این سال، اصطلاحنامه اطلاعرسانی و کتابداری (۱۳۸۱) است که علی حسین قاسمی آن را ترجمه کرده است. این اثر مشتمل بر سرعنوانهای موضوعی است.
فرهنگهای اختصارات نیز در سالهای اخیر به سبب استفاده زیاد از کوتاهنوشت کلمات بهجای کلمات اصلی رایج شده است (:۱ ۱۷۵). در موضوعات خاص مانند علوم کتابداری و اطلاعرسانی نیز فرهنگ اختصارات علوم کتابداری و اطلاعرسانی (۱۳۸۳) از جمله فرهنگهای اختصاری است که بهفارسی توسط محمد کاردان نشاطی، عرفان لطفی، و شیرین اکبری ترجمه و توسط نشر چاپار منتشر شده است. در این فرهنگ، کلیه واژههای اختصاری بهصورت الفبایی آورده شده و واژه کامل به همراه معنی فارسی آن نیز آمده است.
· فرهنگهای کتابداری. فرهنگهای کتابداری فهرست الفبایی اصطلاحات حوزه کتابداری و اطلاعرسانی است که معمولا دارای تعریف و توصیف کافی هستند.
در حوزه کتابداری در جهان، فرهنگهای یک زبانه و دو زبانه بسیاری منتشر شده، یکی از فرهنگهای قدیمی، حوزه واژهنامهای است که هارود در ۱۹۳۸ با عنوان Librarian&#۰۳۹;s Glossary منتشر کرد، این اثر بارها با ویرایشهای مختلف منتشر شده و دهمین ویرایش آن در سال ۲۰۰۵ با عنوان Harrod&#۰۳۹;s Librarian Glossary and Reference Book شامل راهنمای ۲۰۰,۱۰ واژه و سازمان و پروژه و کوتاهنوشت در حوزه علوم کتابداری، مدیریت اطلاعات، نشر، و مدیریت آرشیو در ۷۳۵ صفحه منتشر شد. انجمن کتابداران امریکا هم با انتشار A.L.A Glossary library Terminology در سال ۱۹۴۳ از پیشگامان این حوزه محسوب میشود، این واژهنامه بار دیگر در ۱۹۸۳ توسط این انجمن در ۲۴۵ صفحه منتشر شد.
یکی از واژهنامههای دو زبانه کتابداری که در سال ۲۰۰۳ توسطK.G. Saur در ۵۲۴ صفحه منتشر شد واژهنامهای انگلیسی ـ آلمانی، آلمانی ـ انگلیسی است و واژههای مربوط به اطلاعرسانی، کتابشناسی، و جز آن را دربردارد.
دیگر، Elseviers Dictionary of Library Science است که ضمن تعریف واژگان این حوزه به انگلیسی، معادلها را به فرانسوی، اسپانیولی، ایتالیایی، آلمانی، و عربی هم آورده است، ویرایش سوم آن در سال ۱۹۷۳ منتشر شد و بالغ بر ۷۱۸ صفحه است.
در سالهای اخیر فرهنگهای کتابداری رشد و توسعه یافته و هماکنون بسیاری از آنها بهصورت پیوسته در اینترنت قابل دسترسیاند. از جمله آنها میتوان به فرهنگ >اُدلیس< اشاره کرد که هماکنون تعداد ۴۲۰۰ شناسه پذیرفته شده و ارجاعی را در خود جای داده است (۴). فرهنگ فوق در سال ۲۰۰۴، در ۷۸۸ صفحه توسط Libraries Unlimitedبهصورت چاپی هم منتشر شد.
کتابداری نوین در ایران، میانه دهه ۱۳۴۰ و با تأسیس گروه کتابداری در دانشگاه تهران آغاز و از همان ابتدا، همراه با تدریس کتابداری، فرهنگهای کوچکی نیز تدوین شد. در ۱۳۴۴، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، تهیه اصطلاحات کتابداری را لازم دانست. به ابتکار ایرج افشار ، رئیس کتابخانه، و با همکاری انجمن کتابداران ایران که در آن ایام به تازگی ایجاد شده بود، "فرهنگ اصطلاحات کتابداری" تهیه شد که چاپ مقدماتی آن مشتمل بر ۳۶۶ شناسه در دفتر سوم نشریه کتابداری (۱۳۴۹) به چاپ رسید. در ۱۳۵۰ همین فرهنگ بهصورت مستقل در مرکز خدمات کتابداری* منتشر شد. این فرهنگ با استفاده از "فرهنگ اصطلاحات کتابداری انجمن کتابداران امریکا" (چاپ ۱۹۶۶) و "اصطلاحات کتابداری چهار زبانه یونسکو" (۱۹۶۲) تهیه شده بود.
در ۱۳۵۲ دو واژهنامه کوچک منتشر شد. واژههای کتابداری تألیف هوشنگ اعلم، و واژهنامه کوچک کتابداری تألیف مهدی مجتبوی نائینی، که اولی را "فرهنگستان زبان ایران" و دومی را انجمن کتابداران ایران منتشر کردند و هر دو شامل واژههای انگلیسی همراه با معانی فارسی آنها بودند.
اصطلاحنامه علم اطلاعرسانی و دکومانتاسیون (۱۳۵۷)، از آثار مشترک اتحادیه بینالمللی مراکز مدارک (فید) و یونسکو را محمدحسین دانشی و عبدالحسین آذرنگ ترجمه کردند که در مرکز اسناد فرهنگی آسیا چاپ شد. این فرهنگ سه زبانه (انگلیسی ـ فرانسه ـ فارسی) نخستین فرهنگی بود که تمامآ از یک متن اصلی ترجمه شد. در همین سال، پوری سلطانی با همکاری مهدی مجتبوی نائینی، اصطلاحنامه کتابداری را تدوین کردند که انجمن کتابداران ایران آن را منتشر ساخت. این کتاب دارای ۸۴۵ شناسه بود که ۲۵۰ مورد آن را شناسههای ارجاعی تشکیل میدادند.
ویرایش دوم اصطلاحنامه کتابداری و اطلاعرسانی (۱۳۶۵)، تدوین پوری سلطانی و فروردین راستین، دارای ۲۳۳۸ شناسه است که ۱۲۰۷ مورد از آنها اصلی هستند. ویرایش سوم همین اثر با عنوان دانشنامه کتابداری و اطلاعرسانی (۱۳۷۹) را انتشارات فرهنگ معاصر منتشر کرده است (:۱ ۱۷۴-۱۷۵).
در فاصله ویرایش اول تا سوم اثر فوق، واژهنامههای دیگری در زمینه علوم کتابداری و اطلاعرسانی منتشر شدند. فرهنگ اصطلاحات دکومانتاسیون (۱۳۵۹) تألیف عبدالحسین آذرنگ، و واژهنامه کتابداری و دکومانتاسیون تألیف محمدنقی مهدوی و عباس اسلامیه (۱۳۶۲) از جمله این واژهنامهها بودند که توسط مرکز اسناد و مدارک علمی منتشر شدند.
ویرایش دوم واژهنامه کتابداری و دکومانتاسیون در ۱۳۶۶ منتشر شد و مشتمل بر ۳۲۸۳ واژه در زمینه موضوعی کتابداری و اطلاعرسانی است.
واژگان کتابداری و اطلاعرسانی (۱۳۷۶) گرد آورده ابوالفضل هاشمی و ملیحه ناظم، شامل برابر نهادههای مؤلفان و مترجمان ایرانی برای واژههای غیرفارسی است و نوعی واژهنامه استنادی محسوب میشود. این فرهنگ ۰۰۰,۱۳ مدخل فارسی به انگلیسی و ۰۰۰,۱۰ مدخل انگلیسی به فارسی دارد. این واژهها از پانویسها، واژهنامههای آخر کتابها، و معادلهای متن کتابها و مقالات تخصصی استخراج شدهاند و بهگونهای تنظیم شده که استفادهکننده میتواند از میان برابر نهادههای موجود، آنچه را که مناسب مییابد، برگزیند. در بخش انگلیسی این واژهنامه، تمامی معانی واژهها به همراه نام شخص و اثری که واژه در آن بهکار رفته، آورده شده است (:۲ مقدمه).
ویرایش دوم واژگان کتابداری و اطلاعرسانی (۱۳۷۹)، شامل ۰۰۰,۱۵ واژه در بخش انگلیسی و ۰۰۰,۲۲ واژه در بخش فارسی است که از ۸۷۱ منبع (کتاب و مقاله) کتابداری و اطلاعرسانی استخراج شدهاند (:۳ ۳۸).
تولید و تهیه واژهنامههای کتابداری در سالهای اخیر رونق بیشتری گرفته است. فرهنگ جامع مرجعشناسی تألیف محمدرضا محمدیفر (۱۳۷۶) و فرهنگ فشرده کتابداری و اطلاعرسانی ترجمه اثری از استلا کینن توسط فاطمه اسدی کرگانی (۱۳۷۸) از آن جملهاند.
فرهنگ چندزبانه ویژه حفاظت و نگهداری مواد کتابخانهای، با عنوان فرهنگ حفظ و نگهداری مواد کتابخانه و بایگانی انگلیسی ـ فارسی در ۱۳۸۱ با ترجمه حسن هاشمی میناباد منتشر شد. در این فرهنگ علاوه بر واژه انگلیسی و معانی فارسی آن، معادلهای اسپانیولی، آلمانی، ایتالیایی، فرانسوی، و روسی نیز آورده شده است. اثر دیگر در این سال، اصطلاحنامه اطلاعرسانی و کتابداری (۱۳۸۱) است که علی حسین قاسمی آن را ترجمه کرده است. این اثر مشتمل بر سرعنوانهای موضوعی است.
فرهنگهای اختصارات نیز در سالهای اخیر به سبب استفاده زیاد از کوتاهنوشت کلمات بهجای کلمات اصلی رایج شده است (:۱ ۱۷۵). در موضوعات خاص مانند علوم کتابداری و اطلاعرسانی نیز فرهنگ اختصارات علوم کتابداری و اطلاعرسانی (۱۳۸۳) از جمله فرهنگهای اختصاری است که بهفارسی توسط محمد کاردان نشاطی، عرفان لطفی، و شیرین اکبری ترجمه و توسط نشر چاپار منتشر شده است. در این فرهنگ، کلیه واژههای اختصاری بهصورت الفبایی آورده شده و واژه کامل به همراه معنی فارسی آن نیز آمده است.
پایان رمانتون رو اینجا اعلام کنین
http://forum.iranroman.com/showthread.php?tid=129070&pid=782078#pid782078
http://forum.iranroman.com/showthread.php?tid=129070&pid=782078#pid782078