نقش زن در خانواده در تربیت فرزندان از دیدگاه امام خمینی--> مقاله

[.:SNOW G!RL:.]

به نام پروردگار شهدا وصديقين وبا درود به روح پر فتوح بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران حضرت امام خميني(ره).

محيط خانواده همچون سرزمين حاصلخيزي است كه فرزندان همچون گلهاي شادابي در آن مي رويند.
به عقيده برخي از انديشه وران سعادت ويا شقاوت فرزند به نوع خانواده مربوط است.
ودر تحليل جايگاه خانواده مادر نقش اول را داراست . مادر از دوجهت حائز اهميت ويژه اي در تربيت فرزند است اول اينكه كودك مهمترين سالهاي تكوين شخصيت خود را در محيط انس و الفت با او مي گذراند واين سالها فرصت كم نظيري براي اكتساب عادات وصفات وساير ويژگيهاي رفتاري از مادر است ، ثانيا مادران به لحاظ عواطف خالصانه خود پناهگاه مطمئني براي كودكان هستند وكودك هر زماني كه احساس نا امني مي كند ابتدا به مارد پناه مي برد وامنيت مورد نظر خود را در آغوش وي جستجو مي كند. از اين رو در تكريم جايگاه مادري رسول اكرم (ص) فرمودند : «مادر خود را رعايت كن . سپس پدر خود را و پس از آن كساني را كه به تو نزديك ترند. »
و يا به تعبير ارزنده حضرت زهرا (س) كه فرمودند : «در خدمت مادر باش كه بهشت زير پاي ماردان است. »
وبه فرموده حضرت امام (ره ):«حقوق بسيار مادرها را نمي توان شمرد ونمي توان به حق ادا كرد.» در جائي ديگر در تجليل مقام شامخ مادر مي فرمايند :« يك شب مادر نسبت به فرزندش از سالها عمر پدر متعهد ارزنده تر است . تجسم عطوفت ورحمت ، در ديدگان نوراني مادر بارقه رحمت وعطوفت رب العالمين است . خداوند تبارك وتعالي قلب وجان مادران را بانور رحمت وربوبيت خود آميخته . آنگونه كه وصف آن را كس نتوان كرد وبه شناخت كسي جز مادران در نيايد واين رحمت لايزال است كه مادران را تحملي چون عرش ، در مقابل رنجها وزحمتها از نوزادي تا به آخر مرحمت فرموده واينكه در حديث آمده است «بهشت زير قدمها مادران است .» يك حقيقت است واينكه با اين تعبير لطيف آمده است براي بزرگي وعظمت آن است وهشياري به فرزندان است كه سعادت جنت را زير قدم آنان وخاك پاي مبارك آنان جستجو كنيد … و رضا وخشنودي پروردگار سبحان را در رضا وخشنودي مادران دريابيد.»
اين سخنان گهر بار امام عزيزمان واين هه تكريم وبيان منزلت مادر در نزد پروردگار ، نشانه اهميت مسئوليت وجايگاه تربيتي مادر است . انقلاب اسلامي علاوه بر تحولات عظيمي كه در سطح ايران وجهان ايجاد كرد ، در نگرش به انسان ، زن وخانواده نيز موجد دگرگونيهاي نويني شد وبه ويژه تصوير نامطلوب ومعيوبي كه از زن در اذهان ايجاد شده بود را ترميم واصلاح كرد. در جايي دگر امام خميني(ره) در تبيين نقش مادر به عنوان يك عامل تربيتي فرموده اند : «در دامن مادر بچه ها بهتر تربيت مي شوند تا در پيش استادان . علاقه اي كه بچه به مادر دارد به هيچكس ندارد وآن چيزي كه در بچگي از مادر مي شنود . در قلبش نقش مي بندد وتا آخر همراهش است.
مادرها بايد توجه به اين معني كنند كه بچه ها را خوب تربيت كنند . پاك تربيت كنند . دامنهايشان يك مدرسه علمي وايماني باشد. واين يك مطلب بسيار بزرگي است كه از مادر ها ساخته است.
آنقدري كه بچه از مادر چيز مي شنود از پدر نمي شنود، آنقدري كه اخلاق مادر در بچه كوچك نورس تاثير دارد وبه او منتقل مي شود از ديگران عملي نيست .»
پس حال كه اخلاق ومنش مادري اينهمه در فرزند موثر است آيا مادران وزنان ما نبايد در تهذيب نفس وكسب مكارم اخلاق كوشا باشند؟
مگر نه آنكه يكي از آرمان هاي تربيتي هر مكتب ونظام تعليم وتربيت تحقق انسان كامل است ؟ انساني كامل با تمام ابعاد وجودي كه داراست ! يك سيستم تربيتي وقتي توانا وموفق است كه اين اعتقاد وباور فكري را به فعليت در آورد.
مي دانيم كه رويكرد عوامل تربيتي به آدمي رويكردي كيفي است نه كمي ، يعني به سن بستگي ندارد بلكه همان طور كه اشاره شد خردسال بيشتر مستعد يادگيري عوامل تربيتي صحيح است ، ودر اين ميان نقش عامل تربيتي اصلي يعني مادر بسيار پر رنگ تر واثرگذار تر مي باشد.
آنچنانكه امام راحلمان در جايي ديگر به مساله تهذيب نفس اشاره فرموده اند كه:« شما خانمها ارزش داريد در پيشگاه خدا انشاء الله ، تهذيب كنيد بچه هاي خود تان را ، تربيت كنيد ، تربيت اسلامي . اگر خانمها بچه هاي مهذب بار بياورند ، بچه هاي اسلامي بار بياورند هم دينتان وهم دنيايتان محفوظ است…
مادر بزرگترين مسئوليت وشريف ترين شغل را دارد . شريف ترين شغل در عالم بزرگ كردن يك بچه است ، وتحويل دادن يك انسان است به جامعه . در طول تاريخ از آدم تا خاتم ، انبياء آمده اند تا انسان در ست كنند . شما مي توانيد بچه هايي تربيت كنيد كه حفاظت از انبياء بكنند ، حفاظت از آمال انبياء … شما هم خود حافظ باشيد وهم نگهبان تربيت كنيد.
خدمت مادر به جامعه از خدمت معلم بالاتر است واز خدمت همه كس بالاتر است واين امري است كه انبياء مي خواستند. »
با اين وصف زن ومادر امروز چگونه مي تواند در عمل فرزند مهذب بار بياورد ؟ چگونه باورها وارزشها و اعتقادات عميق مذهبي را به كودك بياموزد ؟ چگونه وبا چه عملكردي فرزندي را تربيت كند كه حامي وحافظ سيره انبياء الهي باشد؟
رويكرد امام راحل (ره) در خصوص نقش مادر به مثابه يك نجات دهنده امت، اينچنين است كه مي فرمايند: « مادر ها مبدا خيرات هستند واگر خداي نخواسته مادراني باشند كه بچه ها را بد تربيت كنند مبدا شرند. براي خانمها يك مطلب بالاتر است وآن مطلب تربيت اولاد است . يك انسان درست ، ممكن است يك عالم را تربيت كند ، ويك انسان غيرسالم وفاسد ، عالم را به فساد مي كشد. فساد وصلاح از دامنهاي شما واز تربيت هاي شما واز مدارسي كه شما در آن اشتغال داريد شروع مي شود. »
حال با اين نقش عظيم واساسي تربيتي ، مادران ومعلمان در امر خطير تربيت انسان سالم چگونه عمل كنند؟ حال كه صلاح وفساد جامعه وابسته به اين ايفاي نقش صحيح وكار ساز مي باشد، عملكرد ما مادران و مربيان چگونه باشد تا فرزندان اين مرز و بوم را به صلاح واقعي رهنمون سازيم ؟
امام فرزانه ما (ره )، در مقايسه جايگاه ومنزلت مادر با ديگر عوامل تربيتي نيز مي فرمايند :«شما خانمها شرف مادري داريد كه در اين شرف از مردها جلو هستيد ومسئوليت تربيت فرزند را در دامن خودتان داريد ، اول مدرسه اي كه بچه دارد دامن مادر است . مادر خوب ، بچه هاي خوب تربيت مي كند . »
با توجه به اين نكته مهم تربيتي كه كودكان در سنين خرد سالي تربيت را زود تر وبهتر پذيرا هستند ، آيا وقت آن نرسيده است كه با ديدي وسيع تر وهوشمندانه تر به بخش پيش دبستاني ودبستاني نگاه كنيم و براي اين مقطع سني كه پايه گذاري اخلاق ورفتار كودك در آن شكل مي گيرد ، از نيرويي كار آمد وخبره مدد جوئيم ؟ پس بيائيم اين برهه حساس سني كودكانمان را ساده نپنداريم وراهكاري به كار بنديم كه تربيت كودك را از دامن شريف مادر مهذب ، با تربيت اصولي وكار شناسانه مدرسه تلفيق نمائيم . بانوان ايران ، خالصانه جانشان را وجوانانشان را وقف اسلام كردند واميد است كه متعهدانه رسالت عظيم خويش را به سر منزل مقصود رسانند.
ان شاء الله ومن الله توفيق .
منابع :
1- كتاب تبيان ، دفتر هشتم ، جايگاه زن در انديشه امام خميني(ره)
2- تربيت اسلامي با تاكيد بر ديدگاههاي امام خميني(ره) ، نوشته دكتر محمد رضا شرفي