همه چيز در باره بايوس كامپيوترتان

[عسل6]

اگر هنگام روشن نمودن رایانه به نوشته های روی صفحه نمایش دقت کرده باشید ، مطمئنا نام BIOS به چشمتان خورده است.بایوس معمول ترین نوع حافظه های فلاش هستند. حافظه های فلاش حافظه هایی هستند که اطلاعات داخل آنها با قطع منبع تغذیه الکتریکی از بین نمی رود. بایوس برگرفته از حروف اول کلماتی به معنای «سیستم ورودی و خروجی مقدماتی» است. بایوس چند وظیفه متفاوت دارد که مهمترین آنها بارگذاری سیستم عامل است.
هنگامی که شما رایانه خود را روشن می کنید و ریز پردازنده ، قصد اجرای اولین دستورالعمل ها را دارد ، این دستورالعمل ها را باید از جایی دریافت کند. اما نمی تواند آنها را مستقیما از سیستم عامل دریافت کند. زیرا سیستم عامل بر روی دیسک سخت قرار دارد و CPU نمی تواند بدون هیچ دستورالعملی به آن دسترسی پیدا کند.
یکی از وظایف بایوس ارسال این دستورالعمل های مقدماتی به CPU است. هنگامی که رایانه را روشن می کنید، بایوس کارهای زیر را به ترتیب انجام می دهد: 1 بررسی CMOS برای تنظیمات سیستم. (بعد از روشن نمودن رایانه هنگامی که با فشردن کلید Del یا دکمه های دیگر وارد محیط Setup می شوید و تنظیمات اساسی سیستم را انجام می دهید این تنظیمات در CMOS که یک تراشه روی مادربرد است ذخیره می شوند.) 2 بارگذاری راه اندازهای دستگاه ها و گرداننده های وقفه های سیستم. 3 آماده سازی ثبات ها و مدیریت تغذیه (لازم به توضیح است که ثبات ها حافظه های بسیار کوچک و سریعی هستند که در داخل CPU قرار دارند و CPU به طور مستقیم به آنها دسترسی دارد) 4 انجام آزمایش خودکار سخت افزارها و نمایش تنظیمات سیستم. 5 یافتن دستگاه راه انداز و به کار انداختن آن. همان طور که گفته شد ، اولین چیزهایی که بعد از روشن نمودن رایانه مشاهده می کنیم ناشی از اعمال بایوس است که هر یک مفاهیم خاصی دارند. مثل مقدار حافظه موجود بر روی سیستم ، مدل و نوع کارت گرافیکی و مادربرد ، سرعت CPU ، نوع دیسک سخت و....
گرداننده های وقفه ها ، قطعات نرم افزاری کوچکی هستند که مانند یک مترجم بین قطعات سخت افزاری و سیستم عامل عمل می کنند. راه اندازهای دستگاه ها نیز قطعات نرم افزاری دیگری هستند که سخت افزارهای پایه از قبیل صفحه کلید و ماوس و دیسک های سخت و فلاپی درایو را شناسایی می کنند. بعد از بارگذاری این نرم افزارها و مقداردهی اولیه به ثباتها ، بایوس به بررسی سالم بودن کارت گرافیکی می پردازد.
اکثر کارتهای گرافیکی یک بایوس کوچک مخصوص به خود دارند که حافظه و پردازنده روی کارت گرافیکی را آماده کار می کند. در غیر این صورت معمولا در یک تراشه جداگانه روی مادربرد ، اطلاعات مربوط به راه انداز کارت گرافیکی قرار دارد که بایوس اطلاعات موجود در آن را بارگذاری می کند.
در قدم بعدی بایوس چک می کند که آیا شروع کار رایانه ناشی از روشن شدن رایانه است که به اصطلاح به آن Cold boot گویند و یا ناشی از راه اندازی مجدد رایانه است.
در صورت تشخیص راه اندازی مجدد، بایوس از بقیه تست های اولیه صرف نظر می کند. در غیر این صورت بایوس از صحت سلامت RAM با انجام تست خواندن و نوشتن در هر نشانی حافظه اطمینان حاصل می کند. سپس درگاههای PS/2 یا USB یا COM را برای وجود صفحه کلید یا ماوس چک می کند. سپس گذرگاه های PCI را جستجو می کند و در صورت یافتن این گذرگاه ها کارتهای نصب شده بر روی آنها را بررسی می کند. در صورتی که بایوس در این روالها با خطایی مواجه شود، با یک سری بوق یا نمایش پیغام ، کاربر را از وجود خطا آگاه می کند. خطاهای یافت شده در این بخش ، تقریبا همیشه سخت افزاری هستند.البته همیشه این خطاها ناشی از خرابی نیست و گاهی ناشی از اتصال ناصحیح و گاهی از عدم وجود یک قطعه لازم الوجود مثل RAM یا کارت گرافیک حکایت دارد. گاهی نیز از یک ناسازگاری لحظه ای است که امکان دارد با یک راه اندازی مجدد، مشکل رفع شود. اما همیشه باید خطاهای اعلام شده توسط بایوس را جدی گرفت. بعد از این مرحله بایوس به تقدم دستگاه های ذخیره سازی ، به منظور بوت کردن می پردازد و در صورت عدم وجود یکی از آنها، به سراغ دیگری می رود. به طور کلی مفهوم بوت کردن به بارگذاری و اجرای سیستم عامل بازمی گردد. تعیین ترتیب دستگاه راه انداز و دیگر تنظیمات سیستم از طریق ورود به CMOS Setup امکانپذیر است. البته تغییر ناشیانه این تنظیمات موجب می شود که دستگاه به درستی راه اندازی نشود. بایوس برای ذخیره سازی تغییرات تنظیمات ، از فناوری CMOS استفاده می کند. با این فناوری ، یک باتری لیتیم کوچک ، توان کافی برای نگه داشتن تنظیمات شما را برای چند سال دارد. در صورت قطع این منبع تغذیه کوچک یا تمام شدن عمر باتری تنظیمات شما از بین رفته و به حالت پیش فرض کارخانه باز می گردد. با آمدن دستگاه ها و استانداردهای جدید ، گاهی بایوس ها نیازبه به روزرسانی پیدا می کنند. چون نرم افزار بایوس در نوعی حافظه فقط خواندنی ذخیره شده است ، تغییر آن کمی سخت تر از به روزرسانی دیگر نرم افزارهاست.
به همین منظور نیاز به یک برنامه ارائه شده توسط شرکت سازنده نیاز خواهید داشت.
بنابراین باید تاریخ و نوع بایوس خود را هنگام راه اندازی سیستم بخوانید و با مراجعه به سایت شرکت سازنده نرم افزار مربوطه را در صورت وجود دریافت کنید و بعد از کپی کردن آن نرم افزار داخل فلاپی و راه اندازی سیستم توسط آن فلاپی ، عمل به روزرسانی را انجام دهید.
برای انجام این کار باید خیلی مراقب باشید و توجه کنید که نرم افزار مورد استفاده شما دقیقا مربوط به نوع بایوس شما باشد و نه مدلهای دیگر آن. در غیر این صورت ممکن است بایوس و در نتیجه آن سیستم شما از کار بیفتد و بلااستفاده شود.

[عسل6]

بسیاری از شماها هنگام روشن کردن کامپیوتر قبل از آنکه سیستم عامل خاصی بالا بیاید به سد محکمی با نام رمز عبور BIOS برخورد کرده اید. رمز عبوری که بر خلاف سایر رمز عبورها به هیچ وجه در هارد دیسک کامپیوتر ذخیره نمیشود. یا همین مشکل موقعی که می خواهید مشخصات Setup نامپیوتر را عوض کنید پیش میآید. این مقاله به معرفی چند روش برای حل این مشکل میپردازد. فرض ما بر این است که شما رمز عبور کامپیوتر خود را فراموش کرده اید و دنبال راه حل هستید و قصد اذیت کردن و دست بردن در کامپیوتر کسی را ندارید.
روش اول: برای دزدی از یک مکان ساده ترین و اولین کار استفاده از شاه کلید است تا آبرومندانه و ترو تمیز وارد شوید و آخرین راه حل بالا رفتن از دیوار است. در این مورد هم اینچنین است ما برای مارک ها و مدلهای مختلف Bios رمزهای عبوری معرفی می کنیم که امیدواریم مشکل شما را حل کند و نیازی به بالا رفتن از دیوار نداشته باشید.


AWARD BIOS

AWARD SW, AWARD_SW, Award SW, AWARD PW, _award, awkward, J64, j256, j262, j332, j322, 01322222, 589589, 589721, 595595, 598598, HLT, SER, SKY_FOX, aLLy, aLLY, Condo, CONCAT, TTPTHA, aPAf, HLT, KDD, ZBAAACA, ZAAADA, ZJAAADC, djonet

AMI BIOS

AMI, A.M.I., AMI SW, AMI_SW, BIOS, PASSWORD, HEWITT RAND, Oder

رمزهای عبور زیر را بر هر نوع Bios میتوانید امتحان کنید

LKWPETER, lkwpeter, BIOSTAR, biostar, BIOSSTAR, biosstar, ALFAROME, Syxz, Wodj


توجه داشته باشید که هنگام وارد کردن رمزهای عبور حروف بزرگ را بصورت بزرگ و حروف کوچک را بصورت کوچک وارد کنید.

روش دوم : یک روش نرم افزاری برای پاک کردن رمز عبور

اگر هنگامی که کامپیوتر روشن است بدان دسترسی دارید میتوانید از برخی نرم افزارهای موجود برای پاک کردن رمزعبور استفاده کنید ولی از آنجا که مکن است شما به این نرم افزار ها دسترسی نداشته باشید روش زیر را به شما معرفی میکنیم.

کامپیوتر را به حالت MS DOS برگردانید و دستور DEBUG را اجرا کنید

0 برای مدلهای مختلف BIOS عبارات زیر را وارد کنید


AMI/AWARD BIOS

O 70 17

O 71 17

Q

PHOENIX BIOS

O 70 FF

O 71 17

Q

GENERIC

Invalidates CMOS RAM.

O 70 2E

O 71 FF

Q


توجه کنید که حرف اول برابرحرف "O " است نه عدد صفر.

روش سوم : روش سخت افزاری

اگر هنگامی که کامپیوتر روشن است به آن دسترسی ندارید یا رمز عبورهای قبلی کارساز نبود می توانید از روشهای سخت افزاری زیر استفاده کنید.

● استفاده از Jumper ها

بر روی تمام مادربردها یک Jumper است که از آن برای پاک کردن CMOS میتوانید استفاده کنید.کنار این jumper معمولا این عبارت دیده میشود Clr CMOS.

تنها کاری که شما میکنید این است که jumper را از پایه 1و2 درآورده و به پایه 3و4 نصب کنید و دوباره به حالت اول برگردانید. شما به همین سادگی میتوانید رمز عبور را پاک کنید.

● در آوردن باتری

میتوانید باتری دستگاهتان را که روی مادربرد است درآورده و دوباره جا بیاندازید در این حالت تمام اطلاعات CMOS به حالت پیش فرض برمیگردد. ولی توجه داشته باشید که جا انداختن باتری کمی مشکل است.

● عوض کردن آی سی ( Cheap CMOS )

اگر هیچ یک از روشهای الا جواب نداد میتوانید آی سی CMOS را با یک آی سی از همان نوع عوض کنید یا از نوع برنامه ریزی کنید اینکار ابزار مخصوصی دارد و شرکتهای تعمیر کامپیوتر برای شما اینکار را خواهند کرد .

توجه: برای پیدا کردن آی سی CMOS میتوانید به دفترچه مادربرد خود مراجعه کنید.

در این روشها علاوه بر اینکه رمز عبور را پاک میکنید سایر اطلاعات نیز به حالت اولیه برمیگرد ولی نگران نباشید مشکلی نیست و شما میتوانید دوباره مشخصات کامپیوتر خود را در Setup وارد کنید.

[عسل6]

كدهای بوقی بایوس Award :

بایوسآوارد عمدتا به پیام‌های خطا برای آگاه کردن کاربران از وجود مسئله اتکادارد، اما چند کد بوقی مشهور وجود دارد که این تراشه بایوس تولید می‌کند:
بوق نامحدود (تکرار شونده[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/mohammad/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001.gif[/IMG] خطای حافظه سیستم
یک بوق بلند پس از دو بوق کوتاه: خطای کارت گرافیک
یک بوق بلند پس از سه بوق کوتاه: عدم وجود کارت گرافیک یا خطای حافظه گرافیک
بوق‌های متمادی با فرکانس بالا: خطای داغ شدن پردازنده که در صورت عدم اعتنا ممکن است باعث سوختن cpu شود
کدهای بوقی بایوس AMI BIOS :
بایوس AMI BIOS محصول شرکت American Megatrends یکی از بایوس‌های متداولاست و آخرین نگارش تعدادی کد بوقی دارد که اشکالات زمان بوت شدن را بهکاربران می گوید:
تعداد بوق‌ها در زمان راه اندازی (پیش از POST)
.1یک بوق) دیسکت را در دیسک گردان A: قرار دهید(
.2 فایل AMIBOOT.ROM بر روی دیسکت بوت شدنی نیست
.3 خطای حافظه سیستمی
.4 عملیات به روز رسانی بایوس موفقیت آمیز بوده است
.5 خطای خواندن دیسک
.6 خرابی صفحه کلید
.7 حافظه فلش بایوس تشخیص داده نشده است
.8 خرابی کنترل کننده دیسکت ران
.9 خطای مجموع بررسی (checksum) بایوس
.10 خطای پاک کردن حافظه فلش
.11 خطای برنامه سازی حافظه فلش
.12 اندازه فایل AMIBOOT.ROM درست نیست ( یا حضور ویروس)
.13 نا همسانی تصویر BIOS (فایل ROM دقیقا همان نسخه درون بایوس نیست)



تعداد بوق‌ها در زمان POST
.1اشكال از DRAM میباشد . بنابراین مشكلی در حافظه سیستم به وجود آمده و یا motherboard
.2خطای حافظه سیستم
64 .3كیلو بایت مورد نیاز برای شروع و راه اندازی سیستم در دسترس نیست كه این هم به RAM بر می‌گردد .
Timer. 4مادربرد کار نمی‌کند
CPU. 5با مشکل مواجه است .
.6کامپیوتر نمی تواند به حافظه حالت safe mode برود
.7خطای استثنای عمومی (مربوط به cpu)
.8حافظه كارت ویدئو مشكل دارد
ROM .9شما مشكل دارد. چیپ BIOS ROM روی motherboard دچار خطا است .
CMOS .10مشكل دارد .
.11اشکال آزمایش حافظه cache
نکته : اگر موقع عملیات POST یک ، دو یا سه بوق پشت سر هم بشنوید، تعویضکارت‌های RAM را در نظر بگیرید یا دست کم آنها را بررسی کنید تا اطمینانیابید که درست نصب شده اند.
اگر در عملیات POST هشت بوق بشنوید اطمینان یابید که کارت ویدئویی درست نصب شده است، ممکن است لازم باشد که آن را عوض کنید.
اگر موقع عملیات POST تعداد بوق‌ها با آنچه گفته شد متفاوت بود ( چهار تاهفت یا 9 تا یازده بوق)، ممکن است یک مسئله جدی در مادربرد یا قطعات دیگروجود داشته باشد، کامپیوتر را به یک تعمیرگاه تخصصی ببرید.

تا زمانی كه به مشكل برنخورید، كمتر درباره نرم‏افزارهای رفع‏اشكال فكر می‏كنید.‏
كامپیوتر شما برای خودش یك مركز فرمان‏، به نام بایوس (BIOS) دارد.‏ بدونتأیید بایوس‏، سیستم‏عامل شما اجرا نخواهد شد. بایوس علامت اختصاری عبارتزیر است‏:
Basic Input/Output System


بایوس چیست‏؟
وقتی كامپیوتر را روشن می‏كنید، بایوس بلافاصله به كار می‏افتد. بایوس رال¸خت‏افزار (firmware) نامیده‏اند، كه نوعی نرم‏افزار است كه با سخت‏افزارمجتمع شده است‏. بایوسهای قدیمی در یك تراشه ROM مستقر می‏شدند. نوع جدیدبایوس به Flash BIOS مشهور است و در یك تراشه حافظه فلش (flash) ذخیرهمی‏شود، كه آن را می‏توانید پاك و از نو برنامه‏سازی كنید.‏

بایوس را می‏توانید برنامه ماقبل سیستم‏عامل درنظر بگیرید كه به پی‏سیامكان می‏دهد كه بدون دستیابی نرم‏افزار از یك دیسك‏، هر كاری را كهمی‏تواند انجام دهد به اجرا درآورد. كد نوشته‏شده در این لخت‏افزار مسئولكنترل اموری مانند امور زیر است‏: دیسكرانها؛ مشخص‏كردن حضور عضوهایسیستمی اصلی (مانند پردازنده و اندازه حافظه‏)؛ ارتباط با مانیتورها،صفحه‏كلیدها، موشها، و سایر وسایل جانبی‏، و مانند آن‏. سیستم را روشنمی‏كند، همه پیكربندیهای اساسی را بررسی می‏كند تا كامپیوتر بتواندسیستم‏عامل را به اجرا درآورد. وقتی سیستم‏عامل به اجرا درآید، بایوس رابه عنوان مشخص‏كننده و كنترل‏كننده وسایل جانبی درنظر می‏گیرد.‏
آیا همه بایوسها یكسان هستند؟
خیر. چند شركت بایوس می‏سازند، در نتیجه‏، كُد بایوس از یك نگارش به نگارش دیگر تفاوت می‏كند. سازندگان اصلی بایوس به قرار زیرند:
AMI http://www.ami.com
Phoenix Technologies http://www.phoenix.com
IBM http://www.ibm.com
Intel http://www.intel.com
بعضی از سازندگان بایوس خودشان سیستم كامل نیز می‏سازند، بعضی دیگر رویساخت قطعاتی چون پردازنده‏ها و تخته‏مدارهای مادر كار می‏كنند.‏
چطور می‏توانم تشخیص بدهم كه كدام نگارش بایوس را دارم‏؟
اگر یك پی‏سی قدیمی‏، مانند كامپیوتری كه ویندوز ۹۸ یا ماقبل آن را اجرامی‏كند داشته باشید احتمالاً می‏توانید رشته معرف بایوس - یك رشته طولانیاز اعداد و حروف - را در زمان بوت‏شدن سیستم بر روی صفحه نمایش راه‏اندازیببینید.‏ با وجود این‏، بر روی سیستمهای جدیدتر، بایوس ممكن است طوریپیكربندی شده باشد كه یك بوت ساكت را هدایت كند، یعنی نتایج POST _ _ Power On Self Test (خودآزمایی زمان روشن‏شدن كامپیوتر) را نخواهید دید. از این روی‏، لازم است برای دیدن نگارش بایوس خود به جایی دیگر سربزنید.‏
برای یافتن نگارش بایوس خود، System Information را امتحان كنید، كه بخشیاز ویندوز و در منوی Start است‏. در ویندوز اكس‏پی‏، روی Start، All Programs، Accessories، System Tools، و System Information كلیك كنید. اطلاعات مورد نیاز شما تحت صفحه System Summary فهرست می‏شود.‏
درنیمه سمت راست‏، در كنار BIOS Version/Date، سازنده‏، نگارش‏، و تاریخساخت بایوس خود را خواهید دید. البته‏، اینجا نمی‏توانید بایوس خود رادستیابی كنید، اما اطلاعاتی را كه باید بدانید به دست می‏دهد. در حقیقت‏،باید این داده‏ها را در یك صفحه كاغذ بنویسید و آن را در مكانی مطمئن حفظكنید، به ویژه اگر قصد دارید بایوس فعلی خود را اصلاح كنید یا آن را ارتقابدهید (بخش «چگونه بایوس خود را ارتقا بدهم‏» را ببینید).‏
یك راه دیگر مراجعه به دفترچه راهنمای تخته‏مدار مادر است‏. ممكن است هماطلاعاتی درباره نگارش بایوس و هم روش دستیابی بایوس را در آن بیابید.‏
سرانجام‏، می‏توانید به پایگاه وب سازنده كامپیوتر خود سربزنید، كه ممكناست نه‏تنها نوع بایوس را آشكار كند، بلكه روش ارتقای بایوس را به شمانشان دهد.‏
یك جستجوی ساده برای «BIOS versions» یا «accessing the BIOS» باید شما رابه بخشهای درست پایگاه وب ببرد. می‏توانید جستجو را براساس مدل كامپیوترخود محدود كنید.‏
به عنوان مثال‏، كاربران كامپیوتر ThinkPad، محصول آی‏بی‏ام می‏توانند بهپایگاه وب آی‏بی‏ام كه به‏ویژه برای آنها اختصاص یافته سربزنند:
http://www.pc.ibm.com/us/
thinkpad/community.html



چگونه بایوس را باز كنم‏؟
یك عمل عمومی نیست‏. روش دستیابی بایوس برای كامپیوترهای مختلف متفاوتاست‏، ولی برای مدلهای یكسان فرقی نمی‏كند. وررفتن با بایوس معمولاً ضرورینیست و اگر ندانید كه چه بر سر بایوس می‏آورید اغلب مشكل‏آفرین است تاسودمند. به همین لحاظ، بعضی از سازندگان كامپیوتر سعی می‏كنند آن را پنهانكنند. همچون رجیستری (Registry) ویندوز، وررفتن با بایوس هم توصیهنمی‏شود، مگر آن كه اطمینان داشته باشید كه چكار می‏كنید و كاملاً ضروریباشد.‏
شاید آن‏قدر خوشبخت باشید كه سیستم شما تركیب كلیدی لازم برای بازكردنبایوس را به هنگام راه‏اندازی كامپیوتر فاش كند. به عنوان مثال‏، در یككامپیوتر آزمایشی ما در زمان راه‏اندازی پیامی می‏آید و ورود به بایوس رامنوط به زدن كلید F2 می‏كند.‏ اگر صفحه راه‏اندازی هیچ اطلاعاتی در موردروش بازكردن بایوس نداشت‏، روشهایی را كه پیشتر برای كشف رشته معرف بایوسذكر كردیم به كار ببندید. دفترچه راهنمای تخته‏مدار مادر باید به شمابگوید كه چگونه می‏توانید وارد بایوس خود شوید.‏
وقتی وارد بایوس شدید، ممكن است علامت اختصاری COMS-Complementary Metal-Oxide Semiconductor- را ببینید، به ویژه اگر یك سیستم قدیمی داشتهباشید. این اصطلاح به نوعی تراشه RAM بر روی تخته‏مدار مادر گفته می‏شود وقطعه‏ای اساسی است كه همه پیكربندیهای سیستم شما را در خود ذخیره كردهاست‏. با وجود این‏، اگر بخواهید كه هر بار كه كامپیوتر را بوت می‏كنید آنپیكربندیها را بررسی كنید یا در صورت لزوم‏، تنظیمهای تراشه CMOS را اصلاحكنید باید وارد بایوس شوید. نظر به این كه بایوس و CMOS به طور تنگاتنگ باهم كار می‏كنند، عنوان بایوس شما ممكن است عنوان CMOS Setup Utility یاعنوانی مشابه باشد، اما از لحاظ فنی آنها یكی و مشابه نیستند.
كدام تنظیمها را در بایوس می‏توانم تغییر بدهم‏؟
ساختار بایوس شما ممكن است با ساختار بایوس ما فرق كند. با وجود این‏،آنچه در زیر می‏آید به محتویات یك بایوس جدید اشاره دارد. ما براساسگروه‏بندیهای مختلف بایوس خودمان‏، امكانات مختلف را شرح داده‏ایم‏. (بایوس ما ساخت شركت اینتل است‏.) صفحه اصلی‏. در این صفحه مقدماتی‏، عكسیاز ساختمان سیستم خواهید دید: نگارش بایوس‏، نوع و سرعت پردازنده‏، گذرگاه (bus) سیستم و سرعت حافظه‏، مقدار حافظه نهانگاهی (cache)، و مقدار كلحافظه‏. واضح است كه این اعداد را نمی‏توانید تغییر بدهید مگر این كه بهطور فیزیكی كامپیوتر خود را تغییر بدهید.‏
تنها تنظیمهایی كه در صفحه اصلی می‏توانید تغییر بدهید عبارتند از زبان‏،تاریخ، و ساعت‏. از كلیدهای Up و Down برای رسیدن به كادر مورد نظر خودبهره بگیرید، و اگر لازم باشد داده‏های جدیدی را وارد كنید كلید Enter رابزنید. با آن كه می‏توانید تاریخ و ساعت سیستم را در بایوس تغییر بدهید،می‏توانید این كار را به آسانی از طریق ویندوز نیز انجام بدهید.‏



صفحه پیشرفته (Advanced)
حال به قلب تنظیمهای بایوس می‏رویم‏. مقادیری كه در اینجا وارد می‏شود اگردرست باشد سیستم شما را كارآمدتر خواهد كرد. اگر نادرست باشد می‏تواند بهخرابی سیستم بینجامد. در نتیجه‏، ریسك این كار بر عهده خود شماست‏. یكقاعده تجربی خوب آن است كه هر بار كه سیستم خود را به سخت‏افزاری جدیدارتقا می‏دهید این بخش را به دقت بررسی كنید، چه قطعات داخلی باشند چهوس ایل جانبی‏، تا اطمینان یابید كه تنظیمهای زیر با قطعات جدید شما مطابقتدارند.‏
۱. پیكربندی وسایل جانبی .(Peripheral Configuration) از این بخش برایفعال یا غیرفعال‏كردن درگاههای سریال و موازی‏، و همچنین تغییردادنتنظیمهای ویژه بهره بگیرید. به عنوان مثال‏، IRQ برای گزینه Serial Port A در بایوس ما روی IRQ4
میزان شده است‏. در سیستمهای داس‏، چهار درگاه ارتباطی سریال پشتیبانی شده است‏:
COM1، COM2، COM3، .COM4 فقط دو IRQ، یعنی IRQ3 و IRQ4 برای آن چهار درگاهبه منظور فعال‏كردن ارتباط بین وسایل مختلف و پردازنده قابل دستیابی است‏. وقتی یك وسیله جانبی جدید اضافه می‏كنید، ممكن است مجبور شوید كه مشخصكنید كدام IRQ را می‏تواند به كار بگیرد. فناوری Plug-and-Play معمولاً بهطور خودكار این تنظیمها را میزان می‏كند، اما اگر مسئله‏ای به وجود بیاید،حال می‏دانید كه به كجای بایوس نگاه كنید.‏
۲. پیكربندی دیسكرانها .(Drive Configuration) اگر یك دیسك سخت جدید نصبكنید ممكن است لازم باشد كه اینجا را بررسی كنید تا اطمینان یابید كهتنظیمهای جدید مورد توجه قرار گرفته‏اند. به عنوان مثال‏، در بایوس ما،چند گزینه تنظیم‏كردنی برای پیكربندی ATA/IDE وجود دارد.‏ ATA یك مشخصهدیسك سخت است كه در آن كنترل‏كننده داده‏ها - تراشه‏ای برای ارتباط باوسایل جانبی - بر روی دیسك سخت قرار دارد.‏ ATA مبتنی بر فناوری IDE است‏.‏
در این بخش فهرستی از وسایل تشخیص‏داده‏شده و تشخیص‏داده‏نشده دیسكهای IDE نیز وجود دارد. وقتی بایوس به كار می‏افتد، حضور وسایل IDE نصب‏شده یاوصل‏شده را جستجو می‏كند. اگر حضور وسیله‏ای تشخیص داده شود، می‏توانید یكیا دو تنظیم را میزان كنید، اما اصلاح این تنظیمها روی كارآمدی دیسكرانهای IDE اثری نمی‏گذارد؛ كارآمدی دیسكران به وسیله برنامه‏های دستگاه‏ران (driver) دیسكران IDE و سیستم‏عامل شما كنترل می‏شود
۳. پیكربندی فلاپی .(Floppy Configuration) اگر یك دیسكران فلاپی نصبكنید، ممكن است لازم باشد بعضی از گزینه‏های این بخش را تنظیم كنید. بایدگزینه اندازه دیسكران به‏تازگی‏نصب‏شده خود، مثلاً یك دیسكران 2.88مگابایتی 3.5 اینچی‏، را در اختیار داشته باشید. همچنین ممكن است قادرباشید كه خصوصیت حفاظت در برابر نوشتن این دیسكران را فعال یا غیرفعالكنید.‏
۴. پیكربندی واقعه‏نگاری .(Event Log Configuration) سیستم شما ممكن استحاوی یك واقعه‏نگار DMI باشد.‏ DMI سرواژه عبارت Desktop Management Interface
به معنی «رابط مدیریت میزكار» است‏.‏ DMI اصلاحات صورت‏گرفته بر روی یكسیستم‏، مانند نصب برنامه‏، را ردیابی می‏كند. این صفحه گزینه‏هایی برایفعال‏كردن و غیرفعال‏كردن واقعه‏نگار و همچنین تماشای محتویات فایلواقعه‏نگاری‏، پاك‏كردن آن‏، و علامت‏گذاری آن به عنوان خوانده‏شده دراختیار شما می‏گذارد.‏
۵. پیكربندی .(USB Configuration) USB درگاههای USB ارتباطات سریعی را باوسایل جانبی‏ای چون موشها فراهم می‏سازند. استاندارد USB در حال حاضر دردو نگارش فراهم شده است‏: USB 1.1 (با سرعت ۱۲ مگابیت در ثانیه‏) و USB 2.0 (كه به Hi-Speed USB
نیز مشهور است‏؛ با سرعت ۴۸۰ مگابیت در ثانیه‏). برای اطمینان‏یافتن ازاین كه نگارش درست USB براساس دستگاه‏رانهای نصب‏شده شما فعال شده است بهاین بخش نگاه كنید. اگر بایوس شما پشتیبانی از USB را فراهم نكند، لازماست پیش از خرید یك وسیله USB، آن را ارتقا دهید.‏
تغذیه .(power) در اینجا، تنظیمهای مدیریت مصرف برق براساس استاندارد ACPI در اختیار شما قرار می‏گیرد.‏ ACPI سرواژه عبارت زیر است‏:
Advanced Configuration andpower Interface
تنظیمهای ACPI به شما امكان می‏دهند كه مقدار برق اختصاصی برای هر وسیلهجانبی را مشخص كنید. اگر مورد استفاده نباشد، كامپیوتر می‏تواند برایذخیره منابع سیستمی یك وسیله را خاموش كند. همچنین می‏توانید تنظیم after power failure را فعال یا غیرفعال كنید، كه مشخص‏كننده نحوه واكنش سیستمشما در زمان یك عیب برقی است‏.‏
همچون بعضی دیگر از تنظیمهای بایوس‏، تنظیمهای مدیریت مصرف برق به وسیله سیستم‏عامل شما بدون هیچ مسئله‏ای اداره می‏شود.‏
بوت .(boot) گزینه‏های شما در اینجا شامل تعدادی تنظیم مربوط به بوت سیستم است‏.‏
تازه‏كاران در اینجا می‏توانند ترتیب بوت سیستم را برحسب دیسكرانهای ثابتو خارج‏شدنی مشخص كنند. همچنین می‏توانید خصوصیت بوت ساكت را در اینجاتنظیم كنید. افزون بر این‏، می‏توانید هشدارها در مورد قطعات سیستم‏،مانند دیسكرانها، صفحه‏كلید، و موش را فعال یا غیرفعال كنید. چنانچه اینهافعال باشند، اگر كامپیوتر چنین وسیله‏ای را تشخیص ندهد یك بوق بلند تولیدخواهد كرد.‏
چگونه با اطمینان خاطر از بایوس خارج شویم‏؟
بایوس شما احتمالاً حاوی یك صفحه خروج (Exit) است كه یك روش مطمئن را برایترك‏كردن لخت‏افزار فراهم می‏سازد. می‏توانید اصلاحات خود را در CMOS ذخیره كنید و از بایوس خارج شوید یا می‏توانید اصلاحات را نادیده بگیرید واز بایوس براساس همان تنظیمهای قبلی خارج شوید.‏ همچنین بایوس شما یكخصوصیت امنیتی توكار دیگر ممكن است داشته باشد.‏ اگر با زدن كلید ESC ازبایوس خارج شوید، از شما پرسیده می‏شود كه آیا می‏خواهید پیش از خروج‏،اصلاحات انجام‏گرفته دور انداخته شود یا نه‏. این یك روش مطمئن برایجلوگیری از نتایج تغییرات تصادفی است‏.‏ فكر نكنید چنین اشتباهی رخ نخواهدداد. نظر به این كه كاوش در بایوس به جای كلیك‏كردنهای موش به كلیدزنی باصفحه‏كلید نیاز دارد، تنظیم تصادفی به آسانی رخ می‏دهد.‏ و همچنان كههشدار داده‏ایم‏، حتی یك تنظیم غلط در بایوس می‏تواند سیستم سالم شما رابه یك سیستم معیوب تبدیل كند.‏
چگونه بایوس خود را ارتقا بدهم‏؟
از لحاظ كلی‏، سازندگان بایوس به یك یا دو دلیل بایوس خود را روزآمدمی‏كنند: یا برای تعمیر یك عیب در بایوس یا برای اضافه‏كردن پشتیبانیسخت‏افزار یا امكانات جدید. به هر حال‏، بهترین دلیل برای ارتقای بایوس درزمانی است كه می‏خواهید یك قطعه مهم مانند پردازنده‏، دیسك سخت یا كارتویدئویی را ارتقا بدهید.‏
برای یافتن یك نگارش روزآمدشده بایوس برای سیستم خود، به پایگاه وب سازندهبایوس خود سربزنید. اگر نرم‏افزار روزآمدشده در این پایگاه موجود باشد،باید دستورالعملهای گام‏به‏گام برای اخذ و نصب فایل را فراهم كند. جایشگفتی نیست كه روشها از یك پایگاه به پایگاه دیگر تفاوت كند. یك سناریومی‏تواند آن باشد كه ابتدا از شما پركردن یك فرم یا اجازه بررسی سیستم شماپیش از دریافت فایل ارتقای درست خواسته شود. پس از دریافت فایل درست‏، آنرا در دیسك سخت خود ذخیره كنید، آن را نافشرده كنید، و فایل نافشرده را دریك دیسك فلاپی ذخیره كنید.‏
آنگاه‏، لازم است كه دیسكت را در دیسكران فلاپی قرار دهید و اجازه دهید كه فایل قابل اجرای آن كار خودش را انجام دهد.‏
از سوی دیگر، بعضی از پایگاههای ارتقای بایوس ترجیح می‏دهند كه دیسكت حاویفایل روزآمدسازی و دستورالعملهای نصب را برای شما پست كنند.‏
راه دیگر آن است كه به یك پایگاه ارتقای بایوس‏، مانند پایگاه وب زیرسربزنید كه فایلهای ارتقا برای چند سازنده بایوس را در خود دارد:
http://www.mrbios.com
این پایگاه چند روشگرفتن یك بایوس جدید را برای شما فراهم می‏سازد.‏ همچنین‏، می‏توانید پایگاه وب زیر را امتحان كنید:
http://www.bios-drivers.com
این پایگاه لینكهایی به تقریباً همه سازندگان امروزی بایوس فراهم می‏سازد

[عسل6]

از رایج ترین کاربردهای flash memoryها در ساخت “بایوس” ، BIOS (Basic Input/Output System) است. BIOS درعمل از هماهنگی بین تراشه ها، دیسک های سخت، پورت ها و عملکرد CPU اطمینان حاصل میکند.



هر کامپیوتر desktop یا laptop یک ریزپردازنده یا Microprocessor بعنوان واحد پردازش مرکزی دارد. Microprocessor یک واحد سخت افزاری است. این واحد سخت افزاری برای اینکه بتواند کارهایی را انجام دهد، مجموعه ای از دستورات موسوم به نرم افزار یا Software را اجرا میکند.



شما احتمالا با دو نوع متفاوت از نرم افزارها آشنا هستید:



سیستم عامل _ سیستم عامل مجموعه ای از سرویسها را برای اجرای برنامه های کاربردی روی کامپیوتر فراهم میکند. همچنین interface (رابط کاربر) اولیه ای را برای کاربر فراهم میکند.



Windows۹۸ و Linux نمونه ای از سیستم عامل ها هستند.

برنامه های کاربردی _ برنامه های کاربردی تکه نرم افزارهایی هستند که برای کاربردهای خاص نوشته شده اند.



مثلا همین الان ممکن است روی کامپیوتر شما برنامه هایی مثل browser، word، برنامه ارسال E_mail و برنامه های مشابهی نصب باشد.



پس بعبارتی میتوان گفت که BIOS سومین نوع نرم افزار است که کامپیوتر شما برای کارکردن به آن نیاز دارد. در این مقاله چیزهای زیادی راجع به BIOS خواهید آموخت. اینکه BIOS چه کاری انجام میدهد، تنظیمات چگونه روی آن اعمال میشود و اینکه چگونه میتوان آنرا update کرد.




BIOS چه کارهایی انجام میدهد؟



مهمترین کاری که BIOS انجام میدهد، Load کردن سیستم عامل است. وقتی شما کامپیوترتان را روشن میکنید و Microprocessor تلاش میکند تا اولین دستورات را اجرا کند، بایستی این دستورات را از جایی بگیرد.



Microprocessor نمیتواند این دستورات را از سیستم عامل بگیرد. چرا؟



چون سیستم عامل روی دیسک سخت (hard disk) کامپیوتر قرار دارد و بایستی دستورات اولیه ای باشد تا Microprocessor را برای مراجعه به hard disk راهنمایی کند. BIOS این دستورات اولیه را برای Microprocessor صادر میکند.



برخی کارهای رایج دیگر که BIOS انجام میدهد عبارتند از:



اجرای عملیات POST(power-on self-test) برای اجزای سخت افزاری پایه که روی کامپیوتر شما نصب شده و وجود آنها برای کارکردن سیستم ضروری است، تا از صحت عملکرد آنها اطمینان حاصل شود. (این عملیات به محض روشن شدن کامپیوتر شروع میشود و با ارسال سیگنال هایی به قطعات سخت افزاری پایه، و دریافت پاسخ از آنها کامل میگردد.)

فعال کردن سایر تراشه های BIOS موجود روی کارت های مختلفی که داخل case نصب شده اند. بعنوان مثال، کارت های SCSI و کارت های گرافیک، اغلب تراشه های BIOS مختص به خود را دارند.

فراهم کردن یک سری بسترهای مقدماتی از طریق اجرای تعدادی دستورات سطح پایین، که سیستم عامل از آنها در جهت برقراری ارتباط با سخت افزارهای مختلف استفاده میکند. درواقع نام BIOS بیشتر از این عملکردش گرفته شده. در این مرحله قطعات جانبی مثل صفحه کلید، صفحه نمایش، پورت های موازی و سریال و… (بخصوص هنگام بوت شدن کامپیوتر)، باهم هماهنگ میشوند.

اعمال یک سری تنظیمات برای hard disk ها، clock و…

BIOS نرم افزار ویژه ای است که ارتباط اجزای اصلی سخت افزاری را با سیستم عامل کامپیوترتان برقرار میکند. BIOS معمولا در یک تراشه ی حافظه ی flash که روی مادربورد قرار گرفته ذخیره میشود. البته بعضی وقتها، این تراشه از نوع دیگری از ROM است.



وقتی شما کامپیوترتان را روشن میکنید، BIOS چند کار را انجام میدهد.



این سلسله مراتب معمولا بترتیب زیر است:



چک کردن CMOS Setup برای بررسی تنظیمات خاص

Load کردن سیستم اعمال وقفه ها و درایورها (device drivers)

مقداردهی اولیه به registerها (ثبات ها) و مدیریت قدرت (برق)

اجرای عملیات POST

نمایش تنظیمات سیستم

شناسایی اجزای bootable

آغاز کردن سلسله مراتب لازم برای boot شدن سیستم



اولین کاری که BIOS انجام میدهد، چک کردن اطلاعاتی است که روی بخش کوچکی (۶۴ bytes) از حافظه ی RAM قرار گرفته در یک آی سی (Complementary Metal Oxide Semiconductor) CMOS، ذخیره شده.



CMOS Setup اطلاعات جزئی که خاص سیستم شماست را نگهداری میکند و درصورت بوجود آمدن تغییراتی در سیستم میتواند تغییر کند.



BIOS از این اطلاعات ذخیره شده در CMOS، برای تغییر دادن یا تکمیل خود استفاده میکند. بعدها در مورد این ویژگی بیشتر بحث خواهیم کرد!



سیستم ایجاد وقفه درواقع تکه برنامه های کوچکی است که مثل رابط مترجم بین اجزای سخت افزاری و سیستم عامل عمل میکند. بعنوان مثال وقتی شما کلیدی را روی صفحه کلید فشار میدهید، سیگنالی تولید میشود. این سیگنال به سیستم تولید وقفه ی صفحه کلید ارسال میشود و به CPU اعلام میکند که این وقفه مربوط به چه چیزی است.



و در نهایت سیستم عامل تصمیم مناسب را اتخاذ میکند.



Device driverها هم تکه برنامه هایی هستند که اجزای سخت افزاری پایه مثل صفحه کلید، ماوس، هارد درایو و فلاپی درایو را شناسائی میکنند.



BIOS معمولا هنگام نیاز در RAM سیستم کپی میشود تا سریع تر اجرا شود.



بوت کردن کامپیوتر



هر وقت کامپیوترتان را روشن میکنید، اولین اتفاقی که می افتد این است که BIOS کار خود را انجام میدهد. در بسیاری از سیستم ها، BIOS متنی را نشان میدهد که توصیف کننده ی چیزهایی مثل مقدار حافظه ی RAM، نوع دیسک سخت و … در آن سیستم است. این نشان میدهد که درطول فرآیند بوت شدن سیستم، BIOS مقدار قابل ملاحظه ای عملیات را انجام میدهد تا سیستم شما آماده به کار شود. در این قسمت برخی از این عملیات برای یک PC ی معمولی بطور خلاصه توصیف میشود:

پس از چک کردن CMOS Setup و فراخوانی سیستم اعمال وقفه ها، BIOS بررسی میکند که آیا کارت گرافیک کار میکند یا نه.



بیشتر کارت های گرافیک یک BIOS کوچک دارند که حافظه و پردازنده گرافیکی موجود روی آنها را مقدار دهی اولیه میکند. درغیر اینصورت BIOS اطلاعات مربوط به راه اندازی کارت گرافیک را از روی یک تراشه ROM موجود روی مادربورد میخواند.



بعد BIOS چک میکند که آیا Cold boot (Reset کردن سیستم بصورت سخت افزاری. مثلا با دکمه reset روی case) اتفاق افتاده یا Reboot (Reset کردن سیستم بصورت نرم افزاری مثلا با Alt+Ctrl+Del).



BIOS این کار را با چک کردن مقدار موجود در خانه حافظه با آدرس ۰۰۰۰:۰۴۷۲ انجام میدهد. اگر مقدار ۱۲۳۴h در این خانه ذخیره شده باشد، منظور Reboot است. بنابراین BIOS از انجام عملیات POST صرف نظر میکند و فقط سیستم را reset میکند.



هر مقداری غیر از ۱۲۳۴h نشاندهنده ی Cold boot است. (مثل اینکه سیستم تازه روشن شده _ POST هم انجام میشود.)



اگر Cold boot اتفاق افتاده باشد BIOS هریک از آدرسهای خانه های حافظه RAM را با نوشتن و خواندن مقداری در آنها آزمایش میکند.



همچنین پورت های PS/۲ یا USB را هم برای صفحه کلید و ماوس بررسی میکند. BIOS بدنبال گذرگاه PCI (Peripheral Component Interconnect) هم میگردد و اگر آنرا پیدا کرد همه کارت های PCI را چک میکند.



اگر در حین انجام عملیات POST اشکالی بوجود بیاید، BIOS با بوق اخطار یا پیغامی که روی صفحه نمایش نشان داده میشود، بروز اشکال را به شما اعلام میکند. معمولا اگر در این مرحله اشکالی پیدا شود، این اشکال سخت افزاری است.



سپس BIOS جزئیاتی راجع به سیستم تان نمایش میدهد. که معمولا این اطلاعات مربوط میشود به:



پردازنده

فلاپی درایو و هارد درایو

حافظه

نسخه BIOS (ورژن)



هر درایور خاصی، مثل درایورهای مربوط به آداپتورهای SCSI (small computer system interface)



از آداپتور فراخوانی میشود و BIOS اطلاعات را نمایش میدهد.



سپس BIOS ترتیب و توالی ابزارهای ذخیره سازی که در CMOS Setup بعنوان مرجعی برای boot شدن سیستم تعیین شده اند را چک میکند.



Boot از Bootstrap آمده. Bootstrap را “خود راه انداز” ترجمه کرده اند. همچنان که در اصطلاح قدیمی “Lift yourself up by your bootstraps.” کلمه Boot اشاره دارد به مجموعه عملیاتی که منجر به بالا آمدن سیستم عامل میشود.



BIOS سعی میکند برای Boot کردن سیستم از اولین مرجع تعیین شده استفاده کند. اگر نتیجه نگرفت به سراغ دومین درایو تعیین شده میرود. اگر فایلهای مورد نظر برای boot کردن سیستم در هیچ یک از درایوهای مشخص شده پیدا نشد، روند startup متوقف میشود.



اگر دیسکتی در فلاپی درایو باشد، وقتی سیستم را restart میکنید، احتمالا با این پیغام مواجه خواهید شد:



چون BIOS سعی میکند فایلهای راه انداز سیستم را از روی دیسکت بخواند و وقتی آنها را پیدا نکند، با این پیغامBIOSاین پیغام را میدهد و منتظر دیسکتی میشود که حاوی فایلهای مناسب برای راه اندازیمواجه میشوید. BIOSسیستم باشد. البته این مشکل خاصی نیست. میتوانید دیسکت را خارج کنید و کلیدی را فشار دهید تا BIOS

کردن سیستم استفاده کندbootکار خود را ادامه دهد و احتمالا از درایو دیگری برای

پیکربندی BIOS



در قسمت های قبلی متوجه شدید که BIOS ، CMOS Setup را برای تنظیمات خاص بررسی میکند. در ادامه به نحوه تغییر دادن این تنظیمات می پردازیم.



برای ورود به CMOS Setup، باید هنگامی که سیستم در حال اجرای عملیات مربوط به startup است از یک کلید خاص یا ترکیبی از چند کلید استفاده کنید. بیشتر سیستمها از کلیدهای “Esc” ، “Del” ، “F۱” ، “F۲” ، “Ctrl-Esc” یا “Ctrl-Alt-Esc” برای این منظور استفاده میکنند. معمولا به محض روشن شدن کامپیوتر، در قسمت پایینی صفحه نمایش یک خط توضیحات برای اشاره به کلید یا کلیدهای مورد استفاده جهت ورود به قسمت تنظیمات BIOS دیده میشود.



“برای ورود به Setup کلید … را فشار دهید.”



وقتی وارد Setup شدید، مجموعه ای از صفحات متنی را به همراه تعدادی گزینه برای تنظیمات مختلف می بینید. برخی از این تنظیمات استاندارد است درحالیکه سایر گزینه ها را شرکت سازنده BIOS طبق معیارهای خودش انتخاب می کند.



برخی از معمول ترین و رایج ترین گزینه های این قسمت عبارتند از:



System Time/Date : برای تنظیم ساعت و تاریخ

Boot Sequence : برای مشخص کردن محل فایلهای مخصوص Boot کردن سیستم به ترتیب اولویت (از این فایل ها برای Load کردن سیستم عامل استفاده میشود.)

Plug and Play : استانداردی برای یافتن و شناسایی اجزای سخت افزاری جانبی بصورت خودکار; اگر کامپیوتر و سیستم عامل شما هر دو از این امکان پشتیبانی می کنند، بایستی گزینه Yes برای آن فعال باشد.

Mouse/keyboard : گزینه هایی مثل “Enable Num Lock” ، “Enable the Keyboard” ، “Auto-Detect Mouse” و …

Drive Configuration : برای تنظیم و پیکربندی hard drive ، CD-ROM ، floppy drive و …

Memory : خط دادن به BIOS و راهنمائی کردن آن برای مراجعه به آدرس خاصی از حافظه

Security : در این قسمت میتوان Password ی را برای کنترل دسترسی به سیستم اعمال کرد.

Power Management : سیستم مدیریت انرژی که امکاناتی چون مشخص کردن مدت زمان توقف در حالت standby و suspend هم به همراه آن ارائه میشود و قابل تنظیم است.

Exit : انتخاب کنید، آیا تغییراتی که اعمال کردید ذخیره شود، یا نادیده گرفته شود، یا تنظیمات سیستم به حالت پیش فرض شرکت سازنده set شود.



ر تنظیمات Setup را تغییر میدهید بسیار مراقب باشید. تنظیمات غلط ممکن است مانع از boot شدن سیستمتان شود. وقتی همه تغییرات مورد نظرتان را در Setup ایجاد کردید، باید Save Changes را انتخاب کنید و خارج شوید. در اینصورت BIOS سیستم شما را restart خواهد کرد تا تنظیمات جدید تاثیر گذار شوند.



BIOS برای ذخیره کردن هرگونه تغییری که در Setup سیستم داده میشود از فنآوری CMOS استفاده میکند. با استفاده از این فناوری یک باتری کوچک lithium یا Ni-Cad میتواند انرژی کافی برای نگهداری داده های ذخیره شده را در طول چند سال فراهم کند. حتی در بعضی تراشه های جدید یک باتری lithium خیلی کوچک درست در داخل تراشه CMOS جاسازی میشود که میتواند برای مدت ١٠ سال انرژی لازم را تامین کند!



Update کردن BIOS



گاهی لازم میشود که BIOS یک کامپیوتر update شود. بخصوص در مورد سیستم های قدیمی تر. از آنجا که اجزای سخت افزاری جدید و استانداردها روز به روز تغییر میکند تا بهتر شود، BIOS هم لازم است تغییر کند تا بتواند با سخت افزار جدید هماهنگ شود. از آنجا که BIOS روی انواع خاصی از ROM ذخیره میشود، بنابراین تغییر دادن آن نسبت به سایر انواع نرم افزارها کمی مشکل تر است.



برای تغییر دادن خود BIOS ، احتمالا به یک برنامه خاص که شرکت سازنده کامپیوتر یا BIOS سیستم ارائه میکند نیاز دارید. برای اینکه بفهمید BIOS سیستم شما از چه نوع یا نسخه ای است، به مشخصات نسخه و تاریخ BIOS که در startup سیستم نمایش داده میشود دقت کنید. سپس به Web Site شرکت سازنده BIOS سری بزنید و ببینید که آیا نسخه مورد استفاده ی شما upgrade شده یا نه. اگر چنین است نسخه upgrade و برنامه کمکی (utility) همراه آنرا که برای نصب این نسخه جدید لازم است download کنید. بعضی وقتها برنامه utility و نسخه upgrade بصورت یکجا داخل یک فایل ارائه میشود. برنامه utility و نسخه upgrade را روی یک دیسکت کپی کنید و بعد از قرار دادن آن در floppy drive سیستم را restart کنید تا از روی floppy drive بوت شود. برنامه از روی دیسکت خوانده میشود، BIOS قدیمی را پاک میکند و نسخه جدید را جایگزین آن میکند. شما میتوانید برای چک کردن BIOS سیستمتان از یک برنامه BIOS Wizard در آدرس BIOS Upgrades استفاده کنید.



مهمترین شرکتهای تولیدکننده BIOS :



• American Megatrends Inc. (AMI)



• Phoenix Technologies



• ALi



• Winbond



درست مثل زمانیکه CMOS Setup را دستکاری میکردید، اینجا هم مراقب باشید. مطمئن شوید BIOSتان را به نسخه ای upgrade میکنید که با سیستم کامپیوترتان سازگار است. به عبارت دیگر، درصورت بی دقتی ممکن است BIOS سیستم را خراب کنید و دیگر قادر به بوت کردن کامپیوتر نباشید.

[عسل6]

اگر با سیستمی مواجه شدید که بایوسش پریده بود و بالا نمی آمد چه باید کرد؟

بایوس خود رو شناسای کنیید ببنید AMI هستش یا AWARD(بایوس Award به عنوان خسته ترین بایوس اتنخاب شده) . در این مقاله به بررسی و راه حل هایی برای این دو بایوس گفته شده است .


اگر بایوس AMI بود را ه زیر را انجام دهید:


1- فایل بایوس خود را دانلود و نام فایل را به AMIBOOT.ROM تغییر دهید.

2-سيستم را روشن كنيد فلاپی دیسک را داخل فلاپی درایو بگذارید مادربرد شما به صورت هوشمند بایوس را بعد 3-4 دقیقه خوانده و باز نویسی میکند

(در مادر بورد های قدیمی )اگر هیچ اتفاقی بعد از 3-4 دقیقه رخ نداد با فشردن 'CTRL' and 'HOME' حتمآ بایوس فراخوانی میشود.





اگر بایوس مادربرد AWARD هستش راه زیر را دنبال کنید.

1- یک فلاپی دیسک Bootable بسازید

2-فایل بایوس خود را دانلود کنید

2-برنامه AWFLASH را دا نلود کیند Download

3-درون ویندوز فایل بایوس و برنامه AWFLASH را داخل فلاپی Bootable کپی کنید

3-درون ویندوز به داخل فلاپی Bootable رفته و فایل AUTOEXEC.BAT را با برنامه Notepad بازکنید

4-دستورات زیر را به انتهای فایل اضافه کنید

برای مثال نام فایل بایوس را BIOS.BIN در نظر می گیریم



@ECHO OFF

awdflash BIOS.BIN/py/sn/f/cc/r



سستم را روشن و فلاپي را درون آن بگذاريد

نکته ها:

پس بعد از awdflash نام فایل را تایپ میکنیم.<<

اpy = program yes

sn = save no

f = flash

cc = clear cmos

r = reboot

[عسل6]

نگام اولين استفاده از مادربوردهای جديد، كامپيوتر را در حالت DOS بوت كنيد، ديسكت خالی و فرمت نشده‌ای را در درايو \:A قرار دهيد.

در مقابل اعلان DOS فرمان مقابل را تايپ كنيد: C:\Format A:\S يا در ويندوز قسمت My Computer را كليك كرده و روی ديسك درايو \:A دكمه راست ماوس را فشار دهيد و Format را انتخاب كنيد. توسط روش گفته شده می‌توانيد يك Boot diskette بدون AUTOEXE.BAT و CONFIG.SYS درست كنيد.

سپس سي دی مادربورد را در ديسك درايو خود قرار دهيد. AFLASH.EXE را بر روی ديسكت شروع خود كپی كنيد. در غير اينصورت از صفحه داون لود ايسوس برای آخرين نسخه برنامه كمكی بايوس AFLASH.EXE استفاده كنيد.

توجه داشته باشيد كه حتما فايل‌ها را قبل از كپی بر روی ديسكت از حالت فشرده خارج كنيد.

صفحه داون لود ايسوس را از طريق سايت زير می توانيد پيدا كنيد:

ASUSTeK Computer Inc.-Support-

دانلود برای گیگا:
GIGABYTE - Support & Downloads - Downloads - Motherboard

دانلود برای شاتل:
http://global.shuttle.com/Download/D...p?Item=AV41P/N

توجه:

AFLASH.EXE به صورت فشرده نشده تنها در محيط DOS قابل شروع و فعاليت است و نه در ويندوز. در نتيجه بدون توجه به اينكه می‌خواهيد بايوس را به‌روز كنيد، می‌بايستی يك ديسكت شروع جديد درست كنيد. لطفا AFLASH.EXE را روی ديسكتی كپی كنيد كه می‌خواهيد توسط آن سيستم را فعال كنيد.

به علاوه شما بايد بوت كردن از طريق فلاپی درايو را به عنوان اولين ديسك درايو در ترتيب بوت قرار دهيد.



فرايند به‌روزرسانی BIOS

به روزرسانی بايوس با استفاده از aflash:

1- Asus-Online-Update (داون لود از طريق مراجعه به سايت ايسوس) برای جديدترين نسخه بايوس و ضبط كردن آن بر روی ديسكت.

2- از ديسكت، همانگونه كه در بالا نيز گفته شد، برای شروع سيستم استفاده كنيد.

3- در محيط DOS بر روی ديسك درايو A:\AFLASH.EXE را اجرا كنيد.

4- در MAIN MENU گزينه update bios main block from file را انتخاب كنيد. مربوط به [ 2update BIOS Including Boot Block and ESCD]

5- بعد از اينكه فرايند به روز رسانی به پايان رسيد، ديسكت را از ديسك‌درايو بيرون آورده و كامپيوتر را خاموش كنيد.

6- كامپيوتر را روشن كنيد و به منوی BIOS برويد. گزينه LOAD SETUP DEFAULTS را انتخاب كنيد تا بتوانيد بايوس جديد را فعال كنيد، سپس بقيه موارد را در بايوس تنظيم كنيد.



توجه:

اگر در هنگام BIOS-Update دچار مشكلی شديد، كامپيوتر را خاموش و يا از نو شروع نكنيد بلكه تنها فرايند update را دوباره تكرار كنيد.

اگر مشكل همچنان وجود داشت از نسخه پشتيبانی بايوس اصلی كه بر روی ديسكت بود استفاده كنيد و آن را دوباره نصب كنيد. اگر نتوانيد از EZFlash برای پايان موفقيت‌آميز فرايند استفاده كنيد، سيستم شما قادر به شروع نخواهد بود.

اگر در چنين موقعيتی قرار گرفتيد از پشتيبانی شهری ويا تلفنی ايسوس كمك بگيريد تا شما را راهنمايی كنند.



استفاده از BIOS-Flash-Utility:

AFLASH.EXE يك برنامه كمكی است برای update كردن بايوس و قادر به update كردن Motherboard-BIOS می‌باشد.

هنگام شروع سيستم به كار شما می‌توانيد چهار شماره آخر نسخه بايوس موجود در سيستم را در قسمت چپ ( بالا) در صفحه مانيتور مشاهده كنيد. هر چه اين اعداد بزرگتر باشند، نسخه جديدتر است. اين برنامه كمكی تنها در محيط DOS قابل اجرا است.

توجه: مثال زير می‌تواند با اشكال نشان داده شده بر روی صفحه مانيتور شما كمی تفاوت داشته باشد.



1- شما می‌توانيد از پشتيبانی اصلی استفاده كنيد تا بايوس را دوباره نصب كنيد. (البته چنانچه احتياج باشد)



البته شما باز هم به AFLASH.EXE Utility (به صورت فشرده نشده) احتياج خواهيد داشت تا ديسك درايو ديسكت را به عنوان ديسك درايو بوت تنظيم كنيد. سپس در مدل FORMAT A:/S :DOS را وارد كنيد تا بتوانيد يك ديسكت شروع درست كنيد.

CONFIG.SYS و AUTOEXEC.BAT را حذف كنيد و مورد [1] را انتخاب كنيد. فايل بايوس موجود و فعال را به همانگونه كه صفحه مانيتور آنرا نشان می‌دهد ضبط كنيد (بايوس موجود را در فايلی ذخيره كنيد)

سپس هنگامی كه بايد اسم فايل را وارد كنيد اسمی مانند (A:\XXX-XX-XXX) را وارد كنيد و تاييد كنيد.

2- BIOS-Update به علاوه ESCD و Boot-Block: اين مورد می‌تواند BIOS-BOOT-BLOCK و اعدادACPI ESCD(Extended System Configuration Data) را از فايل بايوس ديگری Update كنيد.

اين بايوس می‌تواند يك فايل جديد و يا پشتيبانی از "save current BIOS to File" (بايوس موجود رادر فايلی ضبط كنيد) باشد.

متدهای داون لود كردن يك فايل جديد بايوس را در قسمت بعدی خواهديد ديد.

اگر فايل بايوس خودرا می‌خواهيد update كنيد، در Main Menu كليد [2] را و همچنين كليد را فشار دهيد، سپس بر روی صفحه مانيتور بخش 'Update BIOS Including Boot Block and ESCD" ظاهر می‌گردد.

اسم و مسير بايوس مورد نياز را بنويسيد مثلا (A:\XXX-XX-XXX) و سپس تاييد كنيد.

مطمئن شويد، كه آيا می خواهيد با صفحه مانيتور نشان داده شده ادامه كار دهيد يا نه؟ اگر اينگونه است دكمه "Y" را فشار دهيد تا فرايند شروع به كار كند.





برنامه كمكی update هم اكنون با يك پيام BIOS-Update شروع می‌كند هنگامی كه اين برنامه كمكی به پايان برسد، پيام "flashed successfully" ظاهر می‌گردد.



لطلفا مرحله‌‌های موجود در شكل بعدی را انجام دهيد تا بتوانيد فرايند BIOS-Update را به پايان برسانيد.



از ASUS EZflash برای update كردن بايوس استفاده كنيم:

عمل ASUSEZ Flash به شما اجازه می‌دهد كه بايوس را بدون رفتن مسير طولانی در ميان فرايند شروع از ديسكت و استفاده از برنامه‌های كمكی پايه‌ای DOS بسيار راحت update كنيد.

EZFlash در ميان افزار بايوس درست شده است و به همين فاصله تنها با فشار دادن "Alt"+"F2" در هنگام (Power-onself tests (Post) قابل دسترسی است.

مراحل را پله به پله انجام دهيد تا بتوانيد بايوس را توسط استفاده از Update، EZflash كنيد.

1- از وب سايت ايسوس، جديدترين فايل بايوس را داون لود كنيد. اين فايل را بر روی ديسكتی ضبط كنيد (برای اطمينان خاطر نام آنرا دقيقا روی برگه‌ای بنويسيد چون نام كامل فايل را بايد در صفحه EZ flash بنويسيد).

2- كامپيوتر را از اول راه اندازی كنيد.

3- برای اينكه از Ez Flash استفاده كنيد، در هنگام post دكمه‌های "Alt"+"F2" را فشار دهيد تا تصوير زير برای شما ظاهر شود



4- ديسكتی كه محتوای آن فايل جديد بايوس می‌باشد را در ديسك درايو قرار دهيد. اگر بدون گذاشتن ديسكت درون ديسك درايو مرحله 5 را شروع كنيد پيام error مقابل ظاهر می‌شود.

"WARNING!Device not ready"

5- هنگام درخواست نوشتن با ظاهر شدن متن زير:

"Please Enter File Name for NEW BIOS"

اسم فايل بايوس (از فايل داون لود شده) را وارد كنيد و "Enter" را فشار دهيد.

EZ Flash به صورت اتوماتيك وارد ديسكران :A شده و دنبال اسم فايل داده شده می‌گردد. هنگامی كه آنرا پيدا كرد، به توضيحات و اقدامات پيشنهادی كه بر روی صفحه مانيتور ظاهر می‌شود، توجه كنيد:

اگر اسم فايل بايوس را اشتباه بنويسيد، پيام "WARNING! File not Found" ظاهر می‌شود.

"Enter" را فشار دهيد تا پيام را تاييد كنيد و سپس اسم درست را وارد كرده و دكمه "Enter" را فشار دهيد.



6- در قسمت تقاضا برای وارد كردن (Y/N) حرف Y را وارد كنيد تا فرايند update را ادامه دهد (در شكل بالا، می‌توانيد مكان سوال را مشاهده كنيد).

اگر N را فشار دهيد، ضميمه EZ-Flash را به پايان می‌رساند و سيستم را دوباره از اول بدون BIOS-Update جديد، شروع می‌كند.

اگر حرف Y را فشار دهيد تصوير زير ظاهر می‌گردد.



7- حرف Y را فشار دهيد تا قسمت مركزی بايوس را Update كنيد (در هنگام Update كردن قسمت‌های بايوس، كامپيوتر را خاموش نكنيد و گرنه دچار مشكلاتی در سيستم خواهيد شد).

8- هنگامی كه فرايند Update به كلی تمام شد. پيام "Press any key to reboot" ظاهر می‌شود.

9- يك دگمه دلخواه را فشار دهيد تا سيستم را با بايوس جديد دوباره راه بيندازيد.

[عسل6]

يكى از سدهايى كه براى جلوگيرى از دسترسى افراد به سيستم مى تواند مورد استفاده قرار گيرد قرار دادن رمز عبور بر روى بايوس برد اصلى است. بدين منظور كافى است كه هنگام راه اندازى كامپيوتر وارد تنظيمات Setup شده و رمز عبور موردنظر را براى دسترسى به Setup و يا سيستم تعيين كنيد. اگرچه با توجه به نوع برد اصلى طريقه وارد شدن و تنظيمات مربوط به Setup متفاوت است ولى به عنوان راهنمايى اين موارد براى يك نوع برد اصلى با بايوس Award شرح داده مى شود.

قرار دادن رمز بايوس

جهت قرار دادن رمز عبور بر روى برد اصلى با بايوس Award، ابتدا بايد وارد Setup شويد. بدين منظور هنگام راه اندازى كامپيوتر كليد Del را از روى صفحه كليد فشار دهيد (زمان فشار دادن اين كليد توسط خود سيستم با ظاهر شدن پيغامى در پايين صفحه هنگام بوت شدن كامپيوتر اعلام مى شود). در صفحه تنظيمات Setup از ناحيه سمت راست بر روى گزينه Set Password قرار گرفته و كليد Enter را فشار دهيد (لازم به يادآورى است كه بدين منظور بايد از كليدهاى حركتى صفحه كليد استفاده شود). در پاسخ به پيغام سيستم رمز عبور مورد نظر را وارد كرده و جهت حصول اطمينان از صحت رمز وارد شده مجدداً آن را در پنجره بعد تكرار كنيد. پس از انجام موفقيت آميز مراحل فوق تعيين رمز عبور بر روى Setup كامپيوتر شما انجام شده است. البته رمز تعيين شده صرفاً براى ورود به Setup بوده و اشخاص مختلف براى كار با سيستم با مانعى مواجه نخواهند شد. جهت اعمال رمز عبور تعيين شده به كل سيستم، از منوى اصلى Setup و از ناحيه سمت چپ، گزينه Advanced BIOS Features را انتخاب كنيد. در صفحه ظاهر شده مقدار مربوط به Security Option را از حالت Setup به System تغيير دهيد (بدين منظور بر روى گزينه مورد نظر قرار گرفته و كليد Page Down را فشار دهيد). با فشردن دو بار كليد Esc از Setup خارج شده و در پاسخ به پيغام سيستم مبنى بر ذخيره تغييرات انجام شده پاسخ مثبت دهيد. از اين پس هنگام راه اندازى سيستم و قبل از بارگذارى سيستم عامل رمز عبور تعيين شده درخواست خواهد شد.

حذف رمز بايوس

در صورتى كه مايل به حذف رمز عبور تعيين شده بر روى كامپيوتر هستيد (لازمه اين كار اطلاع از رمز فعلى است) مجدداً همانطور كه ذكر شد وارد Setup شده (براى وارد شدن به Setup بايد رمز عبور تعيين شده قبلى را در پاسخ به پيغام سيستم وارد كنيد) و بر روى گزينه Set Password كليد Enter را فشار دهيد. در پاسخ به پيغام سيستم مبنى بر تعيين رمز عبور فقط كليد Enter را به تنهايى فشار دهيد. پيغام Password Disabled نمايانگر حذف رمز عبور تعيين شده است.

كشف رمز بايوس

اگر رمز عبور تعيين شده را فراموش كرده ايد زياد جاى نگرانى وجود ندارد. راه هايى براى دسترسى مجدد به كامپيوتر وجود دارد كه براى اطلاع شما دوستان گرامى در زير درج مى شود.

روش اول- استفاده از شاه كليد: رمزهاى عبور زير را بر روى كامپيوتر مورد نظر آزمايش كنيد. بسيارى از بردهاى اصلى موجود در بازار با يكى از رمزهاى زير باز خواهند شد.
AWARD SW, AWARD_SW, Award SW, AWARD PW, _award, awkward, J64, j256, j262, j332, j322, 01322222, 589589, 589721, 595595, 598598, HLT, SER, SKY_FOX, aLLy, aLLY, Condo, CONCAT, TTPTHA, aPAf, HLT, KDD, ZBAAACA, ZAAADA, ZJAAADC, djonet, AMI, A.M.I., AMI SW, AMI_SW, BIOS, PASSWORD, HEWITT RAND, Oder, LKWPETER, lkwpeter, BIOSTAR, biostar, BIOSSTAR, biosstar, ALFAROME, Syxz, Wodj

• روش دوم _ Clear CMOS: معمولاً اكثر بردهاى اصلى داراى Jumper است كه با كمك آن مى توانيد اطلاعات موجود در CMOS از جمله رمز عبور را پاك كنيد (جهت اطلاع از محل قرارگيرى اين Jumper و تنظيم آن به دفترچه راهنماى برد اصلى مراجعه كنيد).

• روش سوم- خارج كردن باترى: يكى از روش هاى نسبتاً قطعى براى حذف رمز عبور درآوردن باترى برد اصلى و جازدن مجدد آن است. با درآوردن باترى به طور موقت اطلاعات موجود در CMOS از جمله رمز عبور حذف خواهد شد.
روش هاى ديگرى مانند استفاده از فرمان Debug و يا عوض كردن CMOS نيز وجود دارد كه به دليل كمبود جا از ذكر آنها خوددارى مى شود.
منبع:سايت تخصصي سخت افزار