۰۳-۱۲-۹۶، ۱۰:۱۲ ب.ظ
۰۳ اسفند ۱۳۹۶ - ۰۹:۲۷
وضعیت سفر خارجی‌ها به ایران چگونه است؟
یکی از صنایع مطرح و رو به رشد در اقتصاد کشورها، صنعت توریسم است. اهمیت این صنعت در اینجا مشخص می‌شود که کشورهایی که جاذبه‌های طبیعی یا فرهنگی و تاریخی خوبی دارند، به شدت در حال تبلیغ آن در ميان کشورهای جهان هستند و آن دسته از کشورهایی نيز که جاذبه خاصی ندارند، مشغول ساختن جاذبه‌های متنوع برای جذب توریست از اقصی نقاط جهان هستند.
روزنامه قانون نوشت: یکی از صنایع مطرح و رو به رشد در اقتصاد کشورها، صنعت توریسم است. اهمیت این صنعت در اینجا مشخص می‌شود که کشورهایی که جاذبه‌های طبیعی یا فرهنگی و تاریخی خوبی دارند، به شدت در حال تبلیغ آن در ميان کشورهای جهان هستند و آن دسته از کشورهایی نيز که جاذبه خاصی ندارند، مشغول ساختن جاذبه‌های متنوع برای جذب توریست از اقصی نقاط جهان هستند.
در این میان، ایران کشوری بسیار غنی از نظر جاذبه طبیعی، زیست‌بومی، تاریخی، فرهنگی و هنری است؛ در حالی که با نگاهی به گزارش‌ها و آمار مربوط به صنعت توریسم در كشور، عدم تعادل بسياری ميان تعداد مسافران ورودی و تعداد مسافران خروجی به چشم می‌خورد. اين مساله اين پرسش را در ذهن تقويت مي‌كند كه چرا با وجود جاذبه‌هاي طبيعي بسيار و همچنين عوايد اقتصادي كه صنعت توريسم مي‌تواند براي كشور ما داشته باشد، تا به امروز نتوانسته‌ايم در اين زمينه موفق عمل كرده و اين صنعت پرسود را دركشور به اندازه كافي رونق ببخشيم.
صنعتي بدون مواد اوليه
صنعت گردشگری، صنعتی است که بدون نگرانی از مواد اولیه خاصی که تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز و عدم توانایی رقابت در کیفیت و قیمت تمام شده محصول قرار گيرد، مي‌شود روي آن حساب كرد؛ يعني به نوعی می‌توان گفت در حال حاضر كه در كشور با انواع فشار ها از جمله فشار اقتصادی در حوزه تکنولوژی تا نرخ ارز و مسائل سیاسی داخلي و خارجي مواجه هستيم، صنعت توريسم از طريق درآمدي كه در صورت رونق براي كشور به ارمغان مي‌آورد، مي‌تواند تا حد بسياري با ايجاد اشتغال و درآمدزايي براي كشور راهگشاي مشكلات اقتصادي باشد. در اين زمينه می‌توان با تدابیر خاص گردشگری، بوم‌گردی در مناطق عشایري و روستاها جلوي هجوم گسترده مردم اين مناطق به شهرها را که به واسطه مشکلات آب و هوا و اقتصاد به کلانشهرها آمده‌اند، گرفت. اگر خلاصه بخواهیم بگوییم، کمی تفکر درست و عمل به‌جا برای صنعت گردشگری، می‌تواند حکم یک تیر و زدن چند نشان برای اقتصاد کشورمان و رضايت و رفاه جامعه را داشته باشد.
هزينه توريست‌هاي ايراني در ديگر كشورها
در حال حاضر بررسی آمارها نشان مي‌دهد، ترکیه محبوب‌ترین مقصد مسافران ایرانی و در رأس سفرهاي ايراني‌ها قرار دارد. پس از آن کشورهای عراق، امارات متحد عربی و ارمنستان قرار دارند. طبق گزارشات اتحادیه هتل‌داران ترکیه، هزینه سرانه توریست‌های ایرانی 1000 دلار تخمین شده است. همین مقدار برای توریست‌های سایر کشورها 630 دلار است. براساس آمار وزارت جهانگردی این کشور تعداد توریست بازدید کننده در سال 2017 نسبت به 2016 با رشدی 50.2 درصدی روبه‌رو بوده است. با مشاهده اين آمار، این حجم از مسافر و مقدار ثروتی که از کشور ما خارج و به کشور ترکیه می‌رود، قابل توجه و تامل است.
بازارهاي تركيه عامل جذب ايرانيان
به دلیل علاقه ایرانیان به سفر به ترکیه و موفقیت ترکیه در جذب این تعداد توریست به بررسی و علت این پدیده پرداختیم. رحیم یعقوب زاده، ريیس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران، در اين باره به «قانون» می‌گوید: درباره تعداد مسافران ایران به ترکیه، آمار و ارقام متفاوتی بیان شده است. عددی که به نظر صحیح‌تر می‌آید و بیشتر بيان شده، دومیلیون و هفتصدهزار تا سه میلیون نفر است. این افراد با انگیزه‌های متفاوتی اقدام به سفر به ترکیه می‌کنند. این انگیزه‌ها می‌تواند جاذبه‌های توریستی، فرهنگی و حتی آزادی‌های اجتماعی باشد یا حتی اجناس باکیفیت اما ارزانی که در بازارهای ترکیه وجود دارد که البته هیچ‌کدام از اين موارد را نمی‌توان زیر سوال برد. واقعیت این است که ما در زمینه گردشگری جاذبه‌های فراوان و در عین حال، نقایص و کمبودهای بسياری داریم. در بحث گردشگری صرف وجود جاذبه کفایت نمی‌کند و علاوه بر آن باید خدمات مناسب و با کیفیت و قیمت مناسب نيز وجود داشته باشد.
ايران، كشوري گران براي توريست‌ها
یعقوب‌زاده درخصوص هزینه‌هايي كه ايرانيان براي سفرهاي خارجي خود از جمله تركيه صرف مي‌كنند، بيان مي‌كند: برخلاف چیزی که در اذهان مردم شکل گرفته است و ایران را کشوري ارزان تلقي مي‌كنند، چنين نيست و برعكس بسیار گران است. در همين لحظه اگر با یک آژانس مسافرتی تماس بگیریم و قیمت سفر به کیش با هتل پنج‌ستاره به مدت هفت شب را بگیریم و همین شرایط سفر به ترکیه را نيز استعلام کنیم، هزینه سفر به ترکیه یا گرجستان و ارمنستان، ارزان‌تر و با ارائه خدمات مناسب‌تر است. ترکیه کشوری است که از اواخر دهه 1980 شروع به جذب گردشگر و رونق این صنعت کرده است و امروز توانسته 40 میلیون گردشگر جذب کند و این رقم برای کشور ایران حدود پنج میلیون و هفتصد تا پنج میلیون و نهصد نفر به‌شمار مي‌رود. اختلاف این دو عدد بسیار فاحش است. در حالت کلی برای بهبود این شرایط باید کاری کنیم تا گردشگران خارجی با شرایط بهتر و هزینه کمتر و کیفیت بهتر به ایران سفر کنند. در حالي كه امكانات لازم براي اين مورد در كشور ما وجود ندارد.
تبليغات منفي
این مدرس دانشگاه در ادامه اشاره می‌کند: اين موضوع كه ما در كشور در جذب توريست نتوانسته‌ايم خوب و درست عمل كنيم، به عوامل و علل بسياري وابسته است.
برای مثال مسائل امنیتی از جمله اين موارد است، در ميان خارجی‌ها احساس ناامنی بسياری نسبت به ایران وجود دارد؛در حالي كه ايران در واقعيت كشور ناامني محسوب نمي‌شود اما به دليل تبليغات منفي كه نسبت به ايران وجود دارد و همچنين از آنجايي كه ما ارتباط مناسبي با كشورهاي مبدا يعني كشورهاي فرستنده مسافر به ايران نداريم و حتي نتوانسته‌ايم با تبليغات مناسب ذهنيت منفي موجود را نسبت به كشورمان از بين ببريم، احساس ناامني در مردم كشورهاي ديگر ايجاد شده است و متاسفانه مي‌توان گفت ايجاد اين حس از حس ناامني واقعي بدتر است. همه این عوامل دست به دست يكديگر می‌دهد تا ما نتوانیم به خوبی گردشگر خارجی جذب کنیم و به واسطه بحث‌های آزادی اجتماعی که در آن کشورها فراهم است و خدمات مناسبي كه وجود دارد، گردشگران از كشورهاي ديگر و حتي كشور ما ترجيح مي‌دهند پول خود را براي تفريح يا به هر منظور ديگري در آن كشورها صرف كنند.
اثر موقتي افزايش عوارض
ريیس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران تصريح مي‌كند: مساله دیگري كه در اين زمينه وجود دارد، بحث آموزش است كه اهميت بسياري دارد. در کشور ترکیه، كاركنان هتل‌ها به گونه‌اي آموزش ديده‌اند كه تمام اصول رفتار با مشتري، چه مشتري متمول و چه با وضعيت مالي ضعيف را مي‌دانند؛ در حالي كه در برخي هتل‌ها در كشور ما هنوز اين مسائل به درستي آموزش داده نشده است. به گونه‌اي‌كه مي‌توان گفت اگر در مسائل مربوط به صنعت گردشگري ريز بنگريم، در اكثريت قريب به اتفاق موارد در كشور ما ضعيف عمل مي‌شود. از طرف دیگر عوامل سیاسی بسیار موثر است و تبلیغاتی که علیه ما وجود دارد، باعث عدم ورود گردشگر و رونق اين صنعت در كشور ما مي‌شود. اين در حالي است كه بسياري ایرانیان تمايل بسياري به سفرهاي خارجي دارند. در سال گذشته، حدود 9 ميليون نفر كشور را به قصد سفرهاي خارجي ترك كرده كه از اين تعداد سه ميليون نفر به تركيه سفر كرده‌اند. واقعيت اين است كه فقط با افزایش عوارض نمی‌توانیم جلوي سفرهاي خارجي و خروج ارز از كشور را بگيريم. این تصميمات تنها نتايج موقتي خواهند داشت . بايد شرايطي را در كشور ايجاد كنيم كه علاوه بر اينكه مردم به سفرهاي خارجي مي‌روند، بتوانيم در كشور جذب توريست كنيم و از اين طريق به درآمدهاي كشور بيفزاييم.
صادرات نامريي
یعقوب زاده در خصوص روند تصحیح این مشکل بیان می‌کند: واقعیت این است که حل این مشکل تا حد بسياری به روابط سیاسی ما ارتباط دارد. اینکه با کشورهای مبدا برای مثال کشور آمریکا که بزرگ‌ترین فرستنده گردشگر بعد از کشور چین است، چه ارتباطی داشته باشیم. برای مثال سالانه حدود 80 میلیون آلمانی به خارج از کشور خود سفر می‌کنند؛ اين رقم به اندازه همه جمعیت آلمان است. تغيير روابط سياسي بسيار مشكل است؛ بنابراين بايد کاری کنیم که افراد در خارج از كشور نسبت به ایران، شناخت بهتر و دقیق‌تری داشته باشند. یکی دیگر از اقدامات، حمایت از حوزه‌های فعال گردشگری است. برای مثال کشور ترکیه در فصول کم رونق، از فعالان حوزه گردشگری حمایت می‌کند تا در آن فصول، كسب و كارشان زيان‌ده نباشد زيرا اگر تعداد گردشگران كاهش پيدا كند، درآمد ارزي آن‌ها كاهش يافته و اقتصاد آن كشور متضرر خواهد شد.
چون گردشگر کالا خریداري می‌کند و به اين واسطه همان مبحث صادرات نامريی اتفاق می‌افتد و ارز به این شکل ، از طریق اقامت، حمل ونقل، خرید و بسياري مسائل دیگر، وارد کشور می‌شود. نبايد فکر کنیم گردشگری در ایران با ساخت هتل های پنج‌ستاره رونق می‌گیرد بلکه اروپاییاني که به ايران سفر مي‌كنند، بیشتر علاقه‌مند به سکونت در اقامتگاه‌های بوم‌گردی هستند و متاسفانه تا به حال در گسترش اين بخش فقط حرف‌هايي زده شده كه به مرحله عمل نرسيده است و بايد به صورت جدي‌تري دنبال شود.
وضعیت سفر خارجی‌ها به ایران چگونه است؟
یکی از صنایع مطرح و رو به رشد در اقتصاد کشورها، صنعت توریسم است. اهمیت این صنعت در اینجا مشخص می‌شود که کشورهایی که جاذبه‌های طبیعی یا فرهنگی و تاریخی خوبی دارند، به شدت در حال تبلیغ آن در ميان کشورهای جهان هستند و آن دسته از کشورهایی نيز که جاذبه خاصی ندارند، مشغول ساختن جاذبه‌های متنوع برای جذب توریست از اقصی نقاط جهان هستند.
روزنامه قانون نوشت: یکی از صنایع مطرح و رو به رشد در اقتصاد کشورها، صنعت توریسم است. اهمیت این صنعت در اینجا مشخص می‌شود که کشورهایی که جاذبه‌های طبیعی یا فرهنگی و تاریخی خوبی دارند، به شدت در حال تبلیغ آن در ميان کشورهای جهان هستند و آن دسته از کشورهایی نيز که جاذبه خاصی ندارند، مشغول ساختن جاذبه‌های متنوع برای جذب توریست از اقصی نقاط جهان هستند.
در این میان، ایران کشوری بسیار غنی از نظر جاذبه طبیعی، زیست‌بومی، تاریخی، فرهنگی و هنری است؛ در حالی که با نگاهی به گزارش‌ها و آمار مربوط به صنعت توریسم در كشور، عدم تعادل بسياری ميان تعداد مسافران ورودی و تعداد مسافران خروجی به چشم می‌خورد. اين مساله اين پرسش را در ذهن تقويت مي‌كند كه چرا با وجود جاذبه‌هاي طبيعي بسيار و همچنين عوايد اقتصادي كه صنعت توريسم مي‌تواند براي كشور ما داشته باشد، تا به امروز نتوانسته‌ايم در اين زمينه موفق عمل كرده و اين صنعت پرسود را دركشور به اندازه كافي رونق ببخشيم.
صنعتي بدون مواد اوليه
صنعت گردشگری، صنعتی است که بدون نگرانی از مواد اولیه خاصی که تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز و عدم توانایی رقابت در کیفیت و قیمت تمام شده محصول قرار گيرد، مي‌شود روي آن حساب كرد؛ يعني به نوعی می‌توان گفت در حال حاضر كه در كشور با انواع فشار ها از جمله فشار اقتصادی در حوزه تکنولوژی تا نرخ ارز و مسائل سیاسی داخلي و خارجي مواجه هستيم، صنعت توريسم از طريق درآمدي كه در صورت رونق براي كشور به ارمغان مي‌آورد، مي‌تواند تا حد بسياري با ايجاد اشتغال و درآمدزايي براي كشور راهگشاي مشكلات اقتصادي باشد. در اين زمينه می‌توان با تدابیر خاص گردشگری، بوم‌گردی در مناطق عشایري و روستاها جلوي هجوم گسترده مردم اين مناطق به شهرها را که به واسطه مشکلات آب و هوا و اقتصاد به کلانشهرها آمده‌اند، گرفت. اگر خلاصه بخواهیم بگوییم، کمی تفکر درست و عمل به‌جا برای صنعت گردشگری، می‌تواند حکم یک تیر و زدن چند نشان برای اقتصاد کشورمان و رضايت و رفاه جامعه را داشته باشد.
هزينه توريست‌هاي ايراني در ديگر كشورها
در حال حاضر بررسی آمارها نشان مي‌دهد، ترکیه محبوب‌ترین مقصد مسافران ایرانی و در رأس سفرهاي ايراني‌ها قرار دارد. پس از آن کشورهای عراق، امارات متحد عربی و ارمنستان قرار دارند. طبق گزارشات اتحادیه هتل‌داران ترکیه، هزینه سرانه توریست‌های ایرانی 1000 دلار تخمین شده است. همین مقدار برای توریست‌های سایر کشورها 630 دلار است. براساس آمار وزارت جهانگردی این کشور تعداد توریست بازدید کننده در سال 2017 نسبت به 2016 با رشدی 50.2 درصدی روبه‌رو بوده است. با مشاهده اين آمار، این حجم از مسافر و مقدار ثروتی که از کشور ما خارج و به کشور ترکیه می‌رود، قابل توجه و تامل است.
بازارهاي تركيه عامل جذب ايرانيان
به دلیل علاقه ایرانیان به سفر به ترکیه و موفقیت ترکیه در جذب این تعداد توریست به بررسی و علت این پدیده پرداختیم. رحیم یعقوب زاده، ريیس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران، در اين باره به «قانون» می‌گوید: درباره تعداد مسافران ایران به ترکیه، آمار و ارقام متفاوتی بیان شده است. عددی که به نظر صحیح‌تر می‌آید و بیشتر بيان شده، دومیلیون و هفتصدهزار تا سه میلیون نفر است. این افراد با انگیزه‌های متفاوتی اقدام به سفر به ترکیه می‌کنند. این انگیزه‌ها می‌تواند جاذبه‌های توریستی، فرهنگی و حتی آزادی‌های اجتماعی باشد یا حتی اجناس باکیفیت اما ارزانی که در بازارهای ترکیه وجود دارد که البته هیچ‌کدام از اين موارد را نمی‌توان زیر سوال برد. واقعیت این است که ما در زمینه گردشگری جاذبه‌های فراوان و در عین حال، نقایص و کمبودهای بسياری داریم. در بحث گردشگری صرف وجود جاذبه کفایت نمی‌کند و علاوه بر آن باید خدمات مناسب و با کیفیت و قیمت مناسب نيز وجود داشته باشد.
ايران، كشوري گران براي توريست‌ها
یعقوب‌زاده درخصوص هزینه‌هايي كه ايرانيان براي سفرهاي خارجي خود از جمله تركيه صرف مي‌كنند، بيان مي‌كند: برخلاف چیزی که در اذهان مردم شکل گرفته است و ایران را کشوري ارزان تلقي مي‌كنند، چنين نيست و برعكس بسیار گران است. در همين لحظه اگر با یک آژانس مسافرتی تماس بگیریم و قیمت سفر به کیش با هتل پنج‌ستاره به مدت هفت شب را بگیریم و همین شرایط سفر به ترکیه را نيز استعلام کنیم، هزینه سفر به ترکیه یا گرجستان و ارمنستان، ارزان‌تر و با ارائه خدمات مناسب‌تر است. ترکیه کشوری است که از اواخر دهه 1980 شروع به جذب گردشگر و رونق این صنعت کرده است و امروز توانسته 40 میلیون گردشگر جذب کند و این رقم برای کشور ایران حدود پنج میلیون و هفتصد تا پنج میلیون و نهصد نفر به‌شمار مي‌رود. اختلاف این دو عدد بسیار فاحش است. در حالت کلی برای بهبود این شرایط باید کاری کنیم تا گردشگران خارجی با شرایط بهتر و هزینه کمتر و کیفیت بهتر به ایران سفر کنند. در حالي كه امكانات لازم براي اين مورد در كشور ما وجود ندارد.
تبليغات منفي
این مدرس دانشگاه در ادامه اشاره می‌کند: اين موضوع كه ما در كشور در جذب توريست نتوانسته‌ايم خوب و درست عمل كنيم، به عوامل و علل بسياري وابسته است.
برای مثال مسائل امنیتی از جمله اين موارد است، در ميان خارجی‌ها احساس ناامنی بسياری نسبت به ایران وجود دارد؛در حالي كه ايران در واقعيت كشور ناامني محسوب نمي‌شود اما به دليل تبليغات منفي كه نسبت به ايران وجود دارد و همچنين از آنجايي كه ما ارتباط مناسبي با كشورهاي مبدا يعني كشورهاي فرستنده مسافر به ايران نداريم و حتي نتوانسته‌ايم با تبليغات مناسب ذهنيت منفي موجود را نسبت به كشورمان از بين ببريم، احساس ناامني در مردم كشورهاي ديگر ايجاد شده است و متاسفانه مي‌توان گفت ايجاد اين حس از حس ناامني واقعي بدتر است. همه این عوامل دست به دست يكديگر می‌دهد تا ما نتوانیم به خوبی گردشگر خارجی جذب کنیم و به واسطه بحث‌های آزادی اجتماعی که در آن کشورها فراهم است و خدمات مناسبي كه وجود دارد، گردشگران از كشورهاي ديگر و حتي كشور ما ترجيح مي‌دهند پول خود را براي تفريح يا به هر منظور ديگري در آن كشورها صرف كنند.
اثر موقتي افزايش عوارض
ريیس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران تصريح مي‌كند: مساله دیگري كه در اين زمينه وجود دارد، بحث آموزش است كه اهميت بسياري دارد. در کشور ترکیه، كاركنان هتل‌ها به گونه‌اي آموزش ديده‌اند كه تمام اصول رفتار با مشتري، چه مشتري متمول و چه با وضعيت مالي ضعيف را مي‌دانند؛ در حالي كه در برخي هتل‌ها در كشور ما هنوز اين مسائل به درستي آموزش داده نشده است. به گونه‌اي‌كه مي‌توان گفت اگر در مسائل مربوط به صنعت گردشگري ريز بنگريم، در اكثريت قريب به اتفاق موارد در كشور ما ضعيف عمل مي‌شود. از طرف دیگر عوامل سیاسی بسیار موثر است و تبلیغاتی که علیه ما وجود دارد، باعث عدم ورود گردشگر و رونق اين صنعت در كشور ما مي‌شود. اين در حالي است كه بسياري ایرانیان تمايل بسياري به سفرهاي خارجي دارند. در سال گذشته، حدود 9 ميليون نفر كشور را به قصد سفرهاي خارجي ترك كرده كه از اين تعداد سه ميليون نفر به تركيه سفر كرده‌اند. واقعيت اين است كه فقط با افزایش عوارض نمی‌توانیم جلوي سفرهاي خارجي و خروج ارز از كشور را بگيريم. این تصميمات تنها نتايج موقتي خواهند داشت . بايد شرايطي را در كشور ايجاد كنيم كه علاوه بر اينكه مردم به سفرهاي خارجي مي‌روند، بتوانيم در كشور جذب توريست كنيم و از اين طريق به درآمدهاي كشور بيفزاييم.
صادرات نامريي
یعقوب زاده در خصوص روند تصحیح این مشکل بیان می‌کند: واقعیت این است که حل این مشکل تا حد بسياری به روابط سیاسی ما ارتباط دارد. اینکه با کشورهای مبدا برای مثال کشور آمریکا که بزرگ‌ترین فرستنده گردشگر بعد از کشور چین است، چه ارتباطی داشته باشیم. برای مثال سالانه حدود 80 میلیون آلمانی به خارج از کشور خود سفر می‌کنند؛ اين رقم به اندازه همه جمعیت آلمان است. تغيير روابط سياسي بسيار مشكل است؛ بنابراين بايد کاری کنیم که افراد در خارج از كشور نسبت به ایران، شناخت بهتر و دقیق‌تری داشته باشند. یکی دیگر از اقدامات، حمایت از حوزه‌های فعال گردشگری است. برای مثال کشور ترکیه در فصول کم رونق، از فعالان حوزه گردشگری حمایت می‌کند تا در آن فصول، كسب و كارشان زيان‌ده نباشد زيرا اگر تعداد گردشگران كاهش پيدا كند، درآمد ارزي آن‌ها كاهش يافته و اقتصاد آن كشور متضرر خواهد شد.
چون گردشگر کالا خریداري می‌کند و به اين واسطه همان مبحث صادرات نامريی اتفاق می‌افتد و ارز به این شکل ، از طریق اقامت، حمل ونقل، خرید و بسياري مسائل دیگر، وارد کشور می‌شود. نبايد فکر کنیم گردشگری در ایران با ساخت هتل های پنج‌ستاره رونق می‌گیرد بلکه اروپاییاني که به ايران سفر مي‌كنند، بیشتر علاقه‌مند به سکونت در اقامتگاه‌های بوم‌گردی هستند و متاسفانه تا به حال در گسترش اين بخش فقط حرف‌هايي زده شده كه به مرحله عمل نرسيده است و بايد به صورت جدي‌تري دنبال شود.
از یهـ جاییـ بهـ بعدـ اگر نریـ خـــــری !