کوچک شمردن گناهان در روايات

[لیلی]

اميرالمؤمنين عليه السلام در توبيخ کوچک انگاشتن گناه مي فرمايند:
«اشد الذنوب ما استهان به صاحبه.(بحار الانوار ج73، ص 364)
«سخت ترين گناهان گناهي است که گناهکار آن را ناچيز و آسان شمرد.»

در انديشه اسلامي کوچک شمردن و سهل انگاشتن گناه خود از گناهان بزرگ محسوب مي شود.
آثار بسيار وارده از معصومين عليهم السلام گواه اين بينش توحيدي است که در سطور آتي برخي از آنان را ياد آور مي شويم:
1-«عن ابي بصير، عن ابي جعفر عليه السلام، قال: سمعته يقول: اتقوا المحقرات من الذنوب، فان لها طالبا، يقول احدکم: اذنب و استغفر الله، ان الله عزوجل يقول: (سنکتب ما قدموا و اثار هم و کل شي ء احصيناه في امام مبين)، و قال عزوجل:
(انا ان تک مثقال حبه من خردل فتکن في صخره او في السموات او في الارض يأت بها الله ان الله لطيف خبير .)(1)»
ابو بصير از امام محمد باقر (ع) نقل مي کند، که شنيدم آن حضرت مي فرمود: از گناهان کوچک و حقير اجتناب کنيد، همانا براي آن نيز طالب و حسابرسي است. گاهي يکي از شماها مي گويد گناه مي کنم و بعد استغفار مي نمايم! هماناخداوند مي فرمايد: «همه اعمالي را که پيش از مرگ انجام داده اند مي نويسيم و نيز مي نويسيم آثاري را که از اعمال شان براي بعد از مر گ شان باقي مي ماند، و همه چيز را احصاء نموده و مي شماريم و در نوشته محکم و آشکار ثبت مي کنيم.» و باز خداوند مي فرمايد: «اگر آن عمل بنده از نظر کوچکي به اندازه دانه خردل (خشخاش) باشد و در ميان سنگ باشد و يا در آسمان ها و يا در زمين باشد، خداوند آن عمل را خواهد آورد، همانا خداوند ريز بين و خبردار است.»

[لیلی]

«ابو هاشم جعفر ي نقل مي کند، شنيدم از حضرت امام حسن عسگري (ع)که فرمود: از گناهاني که آمرزيده نمي شود، آن گناهي است که صاحبش بگويد: کاش فقط به اين گناه مؤاخذه مي شدم [يعني اي کاش گناه من فقط اين گناه بود، که گناه را سبک بشمارد].من به خود گفتم اين فرمايش حضرت بسيار دقيق است، بايستي انسان هر چيز را از خود و کارهايش با دقت و تأمل و جست و جو نمايد. تا اين جمله از قلب من خطور کرد حضرت رو به من کرده و فرمود: ابا هاشم، خوب فکر کردي، ملازم و مواظب خودت باش، همانا شرک ورزيدن به خدا، پنهان تر از يک مورچه در روي سنگ سياه در شب ظلماني و تاريک است، و نيز از مورچه اي در روي پلاس سياه مخفي تر است.»

******************************

«رسول خدا فرمود: در وحي خداوند به حضرت عزير پيامبر آمده بود:
به کوچکي گناه نگاه نکنيد بلکه نگاه کنيد که نسبت به چه کسي جرأت نموده و جسارت به خرج داده ايد.»
«از رسول خدا (ص) نقل شده که آن حضرت در بعضي از سفرهاي خود در زميني فرود آمد که هيچ گونه علف و نبات نداشت. فرمود: مقداري هيزم جمع کنيد. عرض کردند: ما در يک سرزمين بي آب و علف هستيم. فرمود: هر چه يافتيد و توانستيد بياوريد. مردم متفرق شدند بعضي دو يا سه و يا بيشتر علف خشک و هيزم آوردند مانند چوبي که با آن دندان را خلال مي کنند و از شدت کوچکي و سبکي، باد آن ها را مي برد، پيش روي حضرت گذاشتند، مجموع آن ها انباشته بزرگي گرديد. حضرت فرمود: من خواستم به شما مثل بزنم که حسنات و اعمال نيک نيز اين چنين جمع مي شوند، و همچنين گناهان هم اين طور جمع مي شوند. خداوند رحمت کند بنده اي را که ناظر اعمال خود باشد.»

*****************************

«رسول خدا(ص) به عبدالله بن مسعود فرمود:
هرگز هيچ را سبک و کوچک مشمار، و از گناهان کبيره نيز اجتناب نما؛ زيرا بنده، روز قيامت وقتي که به گناهان خود نگاه کند از چشمانش چرک و خون جاري مي شود؛ خداوند در قرآن مي فرمايد: «در روز قيامت هر کسي عمل بد خود را و عمل نيکي را که انجام داده در برابر خود حاضر مي بيند، آرزو مي کند که کاش ميان او و اعمال بدش مسافتي دور فاصله مي بود!»

*****************************


[/size][/font]

[لیلی]

«اِتَّقوا الْمُحَقَّرات مِنَ الذُّنوُبِ فَاِنَّها لا تَغْفِر»

«از گناهان کوچک پرهیز کنید که بخشیده نمی شوند»

شاید به این دلیل که در گناهان کوچک ،انسان احساس شرمندگی نمی کند و لذا به فکر توبه هم نمی افتد،
بلکه جسارت و جرأت او بر تکرار آن زیاد و زمینه ای برای بخشش فراهم نمی شود.
اگر کسی که مقدار کمی بدهی دارد به طلبکار بگوید:تو که از من طلب نداری! مقداری که می خواهی ارزشی ندارد، او طلب خود را نمی بخشد ولی اگر مبلغ بیشتری بدهکار باشد و نزد طلبکار آید و عذرخواهی کند،طلبکار به او مهلت می دهد و یا او را می بخشد.
آری،طلبکار ،مقدار کم را با جسارت بدهکار، نمی بخشد ولی مقدار زیاد را ممکن است با عذرخواهی ببخشد.
جسارت بر گناه،کوچک شمردن آن و اصرار بر تکرار گناه ،باعث می شود که انسان نسبت به گناهان صغیره بی تفاوت و سرانجام این گناهان صغیره به گناهان کبیره مبدل شوند!

*****************************************

عن النبي صلي الله عليه و اله، قال:
ان المؤمن ليري ذنبه کانه تحت صخره يخاف ان تقع عليه، و ان الکافر ليري ذنبه کانه ذباب مر علي انفه

رسول خدا (ص) فرمود:
همانا مؤمن گناه خود را مي بيند گويا زير سنگ بزرگي قرار گرفته است. اما کافر گناه خود را مانند مگسي که در دماغش فرو رفته باشد احساس مي کند

میزان الحکمة -ذنب

*****************************

[لیلی]

معمولا بیماری های کوچک اگر درست و به موقع تشخیص داده شوند با کمترین عارضه قابل درمان و یا پیشگیری هستند.

عواملی که باعث می شود گناهان صغیره تبدیل به گناهان کبیره شود عبارتند از:
1)خوشحالی بر گناه
لذت بردن از گناه و شادمانى هنگام انجام گناه ، از امورى است كه گناه را بزرگ مى كند و موجب كیفر بیشتر مى شود. در اینجا به چند روایت توجه كنید:
امیرمؤ منان على (علیه السلام) فرمود: بدترین بدها كسى است كه به انجام بدى خوشحال گردد.
و نیز فرمود: كسى كه از انجام گناه ، لذت ببرد خداوند ذلّت را به جاى آن لذّت به او مى رساند.
امام سجاد (علیه السلام) فرمود: از شاد شدن هنگام گناه بپرهیز، كه این شادى بزرگتر از انجام خود گناه است.
به عبارتی دیگر میتوان بیان کرد که ؛ از چیزهائی که گناه صغیره را کبیره می کند ، مسرت و خوشحالی از گناه مرتکب شده است ؛ زیرا لازمه ی ایمان به خدا و روز جزا اندوهناک شدن و پشیمان گردیدن از گناهی است که کرده هر چند صغیره باشد چنانچه پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) می فرماید: « کسی که کارهای نیکش او را شاد و اعمال زشتش او را اندوهناک سازد او مؤمن است.
از حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) روایت شده است که در موقع گناه به گناهی که به نظر خودت کوچک است منگر،بلکه به بزرگی خداوندی بنگر که مخالفت او را می کنی.
رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) می فرماید: « کسی که گناهی کند در حالی که خندان باشد داخل در آتش می شود درحالی که گریانست.» و همچنین فرمود : « چهار چیز در گناه بدتر از خود گناه است: کوچک شمردن گناه، افتخار کردن به آن، خوشحالی از آن و اصرار کردن به آن.»

[لیلی]

2)کوچک شمردن گناه
استصغار گناه یعنی کوچک شمردن گناهی که از انسان سرزده است و خود را سزاوار عقوبت الهی نداند، گناه چنین فردی کبیره و مستحق قهر خداست ؛ زیرا در این حال نهی خدا را خوار دانسته و از راه بندگی بیرون رفته است و به تصریح روایات چنین گناهی آمرزیده شدنی نیست .برای روشن تر شدن موضوع مثالی را بیان می کنیم :
اگر كسى سنگى به سوى ما پرتاب كند، ولى بعداً پشیمان شده و عذرخواهى كند، ممكن است او را ببخشیم ، ولى اگر سنگ ریزه اى به ما بزند، و نه تنها عذر خواهی نکند بلکه در مقابلِ اعتراض ما بگوید: طوری که نشده بی خیال. در این حالت او را نمى بخشیم ، زیرا این كار، از روح استكبارى او پرده برمى دارد و بیانگر آن است كه او گناهش را كوچك مى شمرد.
چند روایت در مورد این موضوع نقل می کنیم:
امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى فرماید: بدترین گناهان ، آن است كه صاحبش آن را كوچك بشمرد.
امام حسن عسكرى (علیه السلام) فرمود:از گناهان نابخشودنى این است كه انسان بگوید: كاش مرا به غیر از این گناه مجازات نكنند؛ یعنى آن گناهِ مورد اشاره را كوچك بشمرد.