روشهای اتخاذی بیمهگران در تنظیم بیمهنامههای مسئولیت
در بیمه مسئولیت متصدی حمل در برابر مسافر، مسئولیت بیمهگر در مورد پرداخت خسارات، محدود به مبالغ مندرج در بیمهنامه برای یك فرد یا یك حادثه است. در مورد بیمه مسئولیت در قبال مسافران و اشخاص ثالث، اعمال محدودیت میشود و بیمهگر براساس آن، خسارت وارده را جبران میكند. در این شیوه، بیمهگر یك ظرفیت محدود را برای انواع مسئولیتهایی كه ممكن است براساس بیمهنامه در قبال آنها مسئولیت داشته باشد، میپذیرد كه در عرف بیمه مسئولیت هواپیما، آن را «سقف خسارت در یك حادثه» مینامند.
در این شیوه خسارت زیاندیدگان اعم از مسافر و سایر اشخاص، تا یك سقف واحد پرداخت میشود. لازم به ذكر است در بعضی از انواع بازارهای تخصصی، بیمهنامه مسئولیت قانونی در دو قسمت صادر میشود: الف-بیمهنامه اول كه تا میزان معینی از خسارت را كه سقف خسارتی بیمهنامه است، پرداخت میکند.
ب- بیمهنامه مازاد كه مبالغ مازاد بر سقف بیمهنامه اول را تا میزان معینی جبران میكند. به منظور اخذ و تنظیم یك بیمهنامه كامل، با سقف مسئولیت مناسب، بیمهگذار باید به دقت اطلاعات مورد نیاز را در اختیار بیمهگر قرار دهد. در بیمه مسئولیت مسافران، موارد زیر دارای اهمیت است: 1-ظرفیت مسافر هر هواپیما كه معمولا با تعداد صندلیها برابر است. البته گاهی تعداد مسافران بیش از تعداد صندلیها بوده و آن زمانی است كه نوزدان نیز كه برایشان بلیت صادر شده و مسافر محسوب میشوند، در پرواز حضور داشته باشند.
برای حل این مشكل، رویه از این قرار است كه بیمهگر به طوركلی میزان 10 درصد از كل صندلیها را بیمه نوزاد در نظر میگیرد، یعنی به میزان كل صندلیها، 10 درصد نیز اضافه و بر آن اساس تعهدات خود را پیشبینی میكند. 2-نوع مسافران هواپیما و اینكه آیا مسافران هواپیما را افراد یك تور مسافرتی تشكیل میدهند یا تجار، سیاستمداران و افراد سرشناس دیگر. 3- مسیر حركت هواپیما نیز دارای اهمیت ویژهای است. اهمیت مسیر پروازی از این رو است كه مشخص میكند مسئولیت هواپیما تابع كدام یك از كنوانسیونهای ورشو، لاهه و مونترال است و یا از قوانین و مقررات داخلی تابعیت میكند؟ نحوه پرداخت خسارت توسط بیمهگر به بیمهگذار بر پایه قوانین بینالمللی است یا بر مبنای قوانین و مقررات محلی و كشوری؟
همچنین بیمهگر هواپیما باید بداند كه متصدی حمل تحت كدام یك از كنوانسیونها یا پروتكلهای ورشو، لاهه، مونترال یا قوانین و مقررات حمل، دارای مسئولیت است؛ زیرا در صورت نبود اطلاعات كافی در این زمینه، ممكن است پوشش مكفی و مناسب از طرف بیمهگر برای بیمهگذار ارائه نشود. 4-آگاهی از كاركرد و مسافت طی شده توسط هواپیما در طول یك سال، دارای اهمیت است. در مورد نرخگذاری بیمه مسئولیت مسافران هواپیما، با توجه به پدیدار شدن هواپیماهای جت، عرف بر این است كه نرخ حق بیمه براساس هر هزار كیلومتر یا مایل پرواز مسافر تعیین و اخذ میشود. هدف از كاربرد این شیوه در این است كه نرخ ریسك و خطر، مناسب و هماهنگ با افزایش كاركرد ظرفیت این گونه هواپیماها باشد تا بتوان حق بیمه بیشتری را براساس كاركرد و استفاده بیشتر از هواپیما اخذ كرد.
پوشش بیمهای مسئولیت در قبال مسافر، معمولا براساس قسمت دو و سه فرم هواپیمایی شماره1A، لویدز یا فرم اتحادیه ادارات بیمه هواپیمایی ارائه میشود. در این دو فرم پوشش، بیمهگران، علاوه بر پرداخت خسارت وارده براساس میزان مندرج در بیمهنامه، تمام هزینههای حقوقی را نیز برای دفاع از بیمهگذار در دادگاه (در مقابل دعاوی كه علیه او در مراجع قانونی مطرح میشود) میپردازند و معمولا در این گونه بیمهها شرطی وجود دارد كه بیمهگر، كنترل كامل را در مورد مذاكره برای پرداخت خسارت بر عهده میگیرد و به همین دلیل است كه باید در صورت ارجاع مورد به دادگاه، از بیمهگذار دفاع كند.
در آخر باید گفت که مردم خواستار توقف بیدرایتیهای مسئولان هستند زیرا دیگر کشتهشدن مردم مظلوم این خاک بس است. از اینرو ضرورت دارد که در سطح کلان دولت و مجموعه حاکمیت براي حفظ اولین حق مردم که حیات است، تلاش ویژه مبذول دارند. از سوی دیگر مقام دادستانی نیز به عنوان مدعیالعموم میتواند برای احقاق حقوق مردم وارد میدان شود زیرا بیتردید مردم در بروز چنین حوادثی بیتقصیرند. امید که دیگر مقامات دولتی به صورت مداوم یک کلمه تكراری و خستهکننده را بهنام تسلیت، تحویل مردم ندهند.
واکنش های قضایی به سقوط هواپیمای تهران-یاسوج
دستور رییس قوه قضاییه
ريیس قوه قضاییه در پی سقوط هواپیمای مسافربری تهران به یاسوج، از دادستان کل کشور خواست با تشکیل کمیته ای علت وقوع حادثه را بررسی كند. درمتن پیام آیت ا... آملیلاریجانی آمده است: ضمن عرض تسلیت به بازماندگان این حادثه و طلب غفران الهی برای جان باختگان، لازم است فوري با تعیین کمیته ای متشکل از افراد خبره در خصوص علت وقوع این حادثه، بررسی جامع و دقیق به عمل آمده و چنانكه فرد یا افرادی مقصر باشند، نسبت به برخورد قانونی با آنان اقدام مقتضی معمول و نتیجه به اینجانب منعکس شود.
واکنش معاون قضایی دادستان کل
معاون قضایی دادستان کل، از ماموریت دادستانی در بررسی حادثه سقوط هواپیماي تهران-یاسوج خبر داد و گفت: کمیته پیگیری در استان وقوع حادثه تشکیل شده است. محمد جواد حشمتی در خصوص بررسی احقاق حقوق عامه در اين حادثه گفت: حسب دستور ريیس قوه قضاييه و در راستای احقاق حقوق عامه به موضوع سقوط هواپیما، دادستانی کل مامور پیگیری قضایی حادثه شده است. وي در راستای احقاق حقوق عامه نيزگفت: به موضوع تاخیر پروازها، گرانفروشی و بلیتهای چارتری ورود کردیم اما در مورد قدمت هواپيماها ورود نكرديم.
ورود دادستان یاسوج به حادثه
دادستان عمومی و انقلاب یاسوج در واكنش به حادثه سقوط هواپيما، اعلام كرد:به عنوان مدعی العموم و در مقام پیگیری حقوق عامه ماجرای تلخ و تاسف بار سقوط هواپیما را پیگیری میکنیم. مهرداد کرمی گفت: هماهنگی های لازم براي انجام اقدامات اولیه انجام و نیابت قضایی به مقامات قضایی شهرستان سمیرم داده شده است. وي تاکید کرد: بيشك در مقام مدعیالعموم و پیگیر حقوق عامه، موضوع دلایل سقوط این هواپیما و احتمال نقص فنی آن را از مراجع مربوطه پیگیری خواهیم کرد.
نامه یک مقام مسئول قضایی
درپي حادثه سقوط هواپيماي آسمان در سميرم، مقامات قضايي واكنش هاي متعددي به حادثه داشتهاند و نكته قابل تامل اين است كه پيش از اين یک مقام مسئول قضایی طی نامهای به سازمان هواپیمایی کشوری درباره وقوع حادثه و سانحه هوایی هشدار داده بود. در این نامه تصریح شده بود که با تداوم شرایط موجود و عدم اصلاح ساختارهای اعلامشده (از سوی مقام قضایی)، شاهد وقوع سانحه و حادثه خواهیم بود و در صورت بروز حادثه، شخص ریاست هواپیمایی کشوری مسئولیت آن را برعهده خواهد داشت.