۱۴-۰۲-۹۲، ۱۰:۳۵ ق.ظ
تعريف
استفاده از آب براي حفظ و تقويت تندرستي و درمان دردها و بيماريها را آب درماني مينامند.
زمينه
استفاده از آب براي تسكين درد يا تقويت تندرستي يا پيشگيري و درمان بيماريها پيشينه خيلي كهن دارد. ميگويند ملكه مصر باستان كلئوپاترا در واني پر از چاي عصاره گياهان يا در واني پر از شير الاغ حمام ميگرفت كه تندرستي و طراوت خود و زيبايي پوستش را حفظ كند. اطباي روزگار باستان باور داشتند كه نشستن در آب گرم و به ويژه آب گرم طبيعي كه در برخي نقاط كره زمين از خاك بيرون ميجوشد آثار تقويتي و درماني بر بدن انسان ميگذارد.
روميان باستان نخستين مردمي بودند كه حمامگيري را در غرب واقعاً تبديل به نوعي علم كسب تندرستي كردند. حمامهاي رومي معمولاً بزرگ و داراي تزئينات زيبا و انواع امكانات و وسايل ورزشي و آسايشي و آرايشي بودند و اينها مردم را تشويق به صرف وقت زياد در آنها ميكردند. حمامهاي رومي شبيه درمانگاههاي آب درماني كنوني در غرب بودند و مانند اينها بيشتر در خدمت مردم شهرنشين مرفه بودند. در آنها همه گونه امكانات تقويت تندرستي، درمان بيماريها، بازسازي بدن، لاغر شدن، سرگرمي، آسايش، آرايش، ماساژ، كتابخانه، تالار ورزشي، و مشورت پزشكي و حتي اعمال جراحي سبك چون خونگيري و دندانكشي در دسترس حمامگيران بودند.
حمامگيري در آبهايي كه تصور ميشده خواص درماني دارند (چشمههاي آب معدني) در طول قرنها هيچگاه محبوبيت خود را در قاره اروپا از دست نداده ولي امروزه بيشترين محبوبيت را بين عامه مردم آلمان دارد. بيمه بهداشتي همگاني در آلمان هزينه استفاده از آبهاي معدني و بهرهبري از خدمات درمانگاههاي آب درماني را چون هزينه ديگر خدمات پزشكي ميپردازند. فرانسه و اسپانيا نيز چشمههاي آب معدني گوناگون دارند و درمانگاههايي در كنار برخي از آنها ساختهاند ولي بيشتر به جهانگردان خارجي خدمت ميكنند زيرا روش آب درماني در آن دو كشور به اندازه آلمان محبوب نيست. دولت انگلستان و سازمان خدمات بهداشتي ملي آن به آب درماني چون نوعي تجمل غير ضروري مينگرند و آن را با آرايش مانيكور و ماساژ و ديگر سرگرميهاي نازپروري ثروتمندان بيكاره بيدرد طبقهبندي ميكنند. اين نگرش درست نيست زيرا همانگونه كه آلمان دريافته است آب درماني به نفع همگان است و نبايد آن را با موانع مالي چنان محدود كرد كه فقط ثروتمندان به آن دسترسي داشته باشند. در ايالات متحده آمريكا روش آب درماني محبوبيت كافي دارد ولي چون شركتهاي بيمه بهداشتي و سازمانهاي پراكنده و مستقل خدمات اجتماعي (ايالات متحده آمريكا سازمان خدمات بهداشت ملي كه همه مردم كشور را پوشش دهد ندارد) هيچ يك هزينه آن را نميپردازند ناگزير وضعي شبيه انگلستان پيدا كرده و فقط در دسترس طبقه ثروتمندان است.
آب درماني چيست؟
آب درماني مجموعه كارهايي است كه در آنها از آب براي بهبود وضع جسمي يا رواني، تقويت سلامتي يا زيبايي، يا درمان دردها و بيماريها استفاده ميكنند و اين استفاده به دو طريق دروني و بيروني صورت ميگيرد. طريق دروني ساده است: نوشيدن روزانه آب خالص، يا آب شارژ شده (نقش گرفته)، يا آب معدني خاص، يا آب دريا به مقداري و مدتي كه آب درمانگر تجويز ميكند. طريق بيروني شامل انواع حمامگيريها و آب پاشيها به بدن است. حمام گرفتن آب سرد را براي درمان برخي بيماريها و حمام آب گرم را براي درمان برخي ديگر و به ويژه براي تسكين دردهاي استخواني- مفصلي استفاده ميكنند و گاهي آن دو را پيدر پي استفاده ميكنند. اينجا چند گونه آب درماني را كه در درمانگاههاي آبي نوين در كشورهاي غربي به كار ميگيرند معرفي ميكنيم. شمار اين گونهها بيشتر از آن است كه همه آنها را در اين فصل بتوان شرح داد، ناگزير گزيدهاي از آنها را به شرح كوتاه ميدهيم.
آبپاشي با فشار
اين نوعي درمان است كه با كوبش شديد آب صورت ميگيرد. در اين روش آب دريا را از لولههاي با فشار خيلي زياد به سراسر بدن شخص بيمار ميپاشند. فشار آب لوله به حدي زياد است كه شخص درمانگير بايد دستگيره روي ديوار را دو دستي محكم بگيرد كه به زمين نيفتد يا به ديوار كوبيده نشود. آب را معمولاً از فاصله ده متري به روي درمانگير ميپاشند. اين روش نيروبخش و فرحبخش است ولي تحمل آن سخت است و ميتواند خسته كننده باشد و بنابراين كاربرد خيلي گسترده ندارد و اشخاص پير نميتوانند آن را تحمل كنند.
نمك مالي
اين روش نوعي آب درماني مخلوط با مواد معدني است. در اين روش يا ابتدا كل سطح بدن درمانگير را با نمك ماساژ ميدهند و سپس از فاصله دو يا سه متري آب سرد را از لولهاي كه فشار عادي دارد روي او ميپاشند، يا نمك را ابتدا در مخزني فلزي با آب مخلوط ميكنند و سپس آب نمك را روي درمانگير ميپاشند. درمانگيران ميگويند كه اين روش به آنان احساس بهبود و تندرستي بيش از پيش ميدهد.
حمام دو جفتي
در اين روش دو جفت وان كوچك يا خزينه كوچك را كنار هم قرار دادهاند. در هر جفت يك وان آب سرد و ديگري آب داغ دارد. درمانگير در وان آب داغ به نوعي مينشيند كه پاها يش تا اندكي بالاي زانوها در وان آب سرد فرو رفتهاند، و پس از مدتي معين، به جفت ديگر ميرود و در وان آب سرد به گونهاي مينشيند كه پاها يش در آب داغ فرو رفتهاند. اين كارها در هر جلسه چند بار تكرار ميشوند. يكي از نتايج اين روش بهبود گردش خون در پاها و تسكين ناراحتيهاي پاها ست. يكي ديگر از نتايج آن بهبود وضع كساني است كه مشكلات لگن خاصره يا مشكلات مهرههاي پايين ستون فقرات دارند.
حمام نمك اپسوم
اين نوعي حمام براي عرق ريزي خيلي زياد است. در وان حمام سه تا چهار كيلو نمك سولفات منيزيوم (مگنزيوم) ميريزند و وان را از آب داغ پر ميكنند و درمانگير تا چانه در آن فرو ميرود. آب داغ دايماً به وان افزوده ميشود كه درجه حرارت آب را در حداكثري كه درمانگير ميتواند تحمل كند نگه دارد. بيمار در اين وضعيت عرق فراوان ميكند. پس از مدتي معين او را بيرون ميآورند و زير دوش آب داغ ميبرند و سپس ماساژ ميدهند و در حولههاي ضخيم ميپيچند كه بيشتر عرق كند. پس از يك دوش آب داغ نهايي بيمار را به بستر ميفرستند كه استراحت كند.
آبپاشي سوزني
اين نوعي آب درماني است كه دو روند آب سرد و آب گرم را در پيدرپي از دو سرپوش لوله كه سوراخهاي سوزني (سوراخهاي بسيار ريز) دارند با فشار خيلي زياد از فاصله حدود دو متر به بدن درمانگير ميپاشند. اين روش بسيار فرحبخش است و ادعا ميشود نيروبخش و تقويت كننده نيز ميباشد.
حمام حباب هوا
در اين روش آب درماني درمانگير درون وان يا حوضچهاي خاص مينشيند كه هوا با فشار زياد درون آب آن تزريق ميشود. ميگويند كه اين روش بسيار آرامبخش است.
استفاده از آب براي حفظ و تقويت تندرستي و درمان دردها و بيماريها را آب درماني مينامند.
زمينه
استفاده از آب براي تسكين درد يا تقويت تندرستي يا پيشگيري و درمان بيماريها پيشينه خيلي كهن دارد. ميگويند ملكه مصر باستان كلئوپاترا در واني پر از چاي عصاره گياهان يا در واني پر از شير الاغ حمام ميگرفت كه تندرستي و طراوت خود و زيبايي پوستش را حفظ كند. اطباي روزگار باستان باور داشتند كه نشستن در آب گرم و به ويژه آب گرم طبيعي كه در برخي نقاط كره زمين از خاك بيرون ميجوشد آثار تقويتي و درماني بر بدن انسان ميگذارد.
روميان باستان نخستين مردمي بودند كه حمامگيري را در غرب واقعاً تبديل به نوعي علم كسب تندرستي كردند. حمامهاي رومي معمولاً بزرگ و داراي تزئينات زيبا و انواع امكانات و وسايل ورزشي و آسايشي و آرايشي بودند و اينها مردم را تشويق به صرف وقت زياد در آنها ميكردند. حمامهاي رومي شبيه درمانگاههاي آب درماني كنوني در غرب بودند و مانند اينها بيشتر در خدمت مردم شهرنشين مرفه بودند. در آنها همه گونه امكانات تقويت تندرستي، درمان بيماريها، بازسازي بدن، لاغر شدن، سرگرمي، آسايش، آرايش، ماساژ، كتابخانه، تالار ورزشي، و مشورت پزشكي و حتي اعمال جراحي سبك چون خونگيري و دندانكشي در دسترس حمامگيران بودند.
حمامگيري در آبهايي كه تصور ميشده خواص درماني دارند (چشمههاي آب معدني) در طول قرنها هيچگاه محبوبيت خود را در قاره اروپا از دست نداده ولي امروزه بيشترين محبوبيت را بين عامه مردم آلمان دارد. بيمه بهداشتي همگاني در آلمان هزينه استفاده از آبهاي معدني و بهرهبري از خدمات درمانگاههاي آب درماني را چون هزينه ديگر خدمات پزشكي ميپردازند. فرانسه و اسپانيا نيز چشمههاي آب معدني گوناگون دارند و درمانگاههايي در كنار برخي از آنها ساختهاند ولي بيشتر به جهانگردان خارجي خدمت ميكنند زيرا روش آب درماني در آن دو كشور به اندازه آلمان محبوب نيست. دولت انگلستان و سازمان خدمات بهداشتي ملي آن به آب درماني چون نوعي تجمل غير ضروري مينگرند و آن را با آرايش مانيكور و ماساژ و ديگر سرگرميهاي نازپروري ثروتمندان بيكاره بيدرد طبقهبندي ميكنند. اين نگرش درست نيست زيرا همانگونه كه آلمان دريافته است آب درماني به نفع همگان است و نبايد آن را با موانع مالي چنان محدود كرد كه فقط ثروتمندان به آن دسترسي داشته باشند. در ايالات متحده آمريكا روش آب درماني محبوبيت كافي دارد ولي چون شركتهاي بيمه بهداشتي و سازمانهاي پراكنده و مستقل خدمات اجتماعي (ايالات متحده آمريكا سازمان خدمات بهداشت ملي كه همه مردم كشور را پوشش دهد ندارد) هيچ يك هزينه آن را نميپردازند ناگزير وضعي شبيه انگلستان پيدا كرده و فقط در دسترس طبقه ثروتمندان است.
آب درماني چيست؟
آب درماني مجموعه كارهايي است كه در آنها از آب براي بهبود وضع جسمي يا رواني، تقويت سلامتي يا زيبايي، يا درمان دردها و بيماريها استفاده ميكنند و اين استفاده به دو طريق دروني و بيروني صورت ميگيرد. طريق دروني ساده است: نوشيدن روزانه آب خالص، يا آب شارژ شده (نقش گرفته)، يا آب معدني خاص، يا آب دريا به مقداري و مدتي كه آب درمانگر تجويز ميكند. طريق بيروني شامل انواع حمامگيريها و آب پاشيها به بدن است. حمام گرفتن آب سرد را براي درمان برخي بيماريها و حمام آب گرم را براي درمان برخي ديگر و به ويژه براي تسكين دردهاي استخواني- مفصلي استفاده ميكنند و گاهي آن دو را پيدر پي استفاده ميكنند. اينجا چند گونه آب درماني را كه در درمانگاههاي آبي نوين در كشورهاي غربي به كار ميگيرند معرفي ميكنيم. شمار اين گونهها بيشتر از آن است كه همه آنها را در اين فصل بتوان شرح داد، ناگزير گزيدهاي از آنها را به شرح كوتاه ميدهيم.
آبپاشي با فشار
اين نوعي درمان است كه با كوبش شديد آب صورت ميگيرد. در اين روش آب دريا را از لولههاي با فشار خيلي زياد به سراسر بدن شخص بيمار ميپاشند. فشار آب لوله به حدي زياد است كه شخص درمانگير بايد دستگيره روي ديوار را دو دستي محكم بگيرد كه به زمين نيفتد يا به ديوار كوبيده نشود. آب را معمولاً از فاصله ده متري به روي درمانگير ميپاشند. اين روش نيروبخش و فرحبخش است ولي تحمل آن سخت است و ميتواند خسته كننده باشد و بنابراين كاربرد خيلي گسترده ندارد و اشخاص پير نميتوانند آن را تحمل كنند.
نمك مالي
اين روش نوعي آب درماني مخلوط با مواد معدني است. در اين روش يا ابتدا كل سطح بدن درمانگير را با نمك ماساژ ميدهند و سپس از فاصله دو يا سه متري آب سرد را از لولهاي كه فشار عادي دارد روي او ميپاشند، يا نمك را ابتدا در مخزني فلزي با آب مخلوط ميكنند و سپس آب نمك را روي درمانگير ميپاشند. درمانگيران ميگويند كه اين روش به آنان احساس بهبود و تندرستي بيش از پيش ميدهد.
حمام دو جفتي
در اين روش دو جفت وان كوچك يا خزينه كوچك را كنار هم قرار دادهاند. در هر جفت يك وان آب سرد و ديگري آب داغ دارد. درمانگير در وان آب داغ به نوعي مينشيند كه پاها يش تا اندكي بالاي زانوها در وان آب سرد فرو رفتهاند، و پس از مدتي معين، به جفت ديگر ميرود و در وان آب سرد به گونهاي مينشيند كه پاها يش در آب داغ فرو رفتهاند. اين كارها در هر جلسه چند بار تكرار ميشوند. يكي از نتايج اين روش بهبود گردش خون در پاها و تسكين ناراحتيهاي پاها ست. يكي ديگر از نتايج آن بهبود وضع كساني است كه مشكلات لگن خاصره يا مشكلات مهرههاي پايين ستون فقرات دارند.
حمام نمك اپسوم
اين نوعي حمام براي عرق ريزي خيلي زياد است. در وان حمام سه تا چهار كيلو نمك سولفات منيزيوم (مگنزيوم) ميريزند و وان را از آب داغ پر ميكنند و درمانگير تا چانه در آن فرو ميرود. آب داغ دايماً به وان افزوده ميشود كه درجه حرارت آب را در حداكثري كه درمانگير ميتواند تحمل كند نگه دارد. بيمار در اين وضعيت عرق فراوان ميكند. پس از مدتي معين او را بيرون ميآورند و زير دوش آب داغ ميبرند و سپس ماساژ ميدهند و در حولههاي ضخيم ميپيچند كه بيشتر عرق كند. پس از يك دوش آب داغ نهايي بيمار را به بستر ميفرستند كه استراحت كند.
آبپاشي سوزني
اين نوعي آب درماني است كه دو روند آب سرد و آب گرم را در پيدرپي از دو سرپوش لوله كه سوراخهاي سوزني (سوراخهاي بسيار ريز) دارند با فشار خيلي زياد از فاصله حدود دو متر به بدن درمانگير ميپاشند. اين روش بسيار فرحبخش است و ادعا ميشود نيروبخش و تقويت كننده نيز ميباشد.
حمام حباب هوا
در اين روش آب درماني درمانگير درون وان يا حوضچهاي خاص مينشيند كه هوا با فشار زياد درون آب آن تزريق ميشود. ميگويند كه اين روش بسيار آرامبخش است.
به نام خدایی که به گل ، خندیدن آموخت . . .