افسانه ی کیتسونه یا روباهینه

[~ MoOn ~]

کومیهو یا روباه نُه دُم

کومیهو (구미호) موجودی است که در افسانه ها و داستانهای شفاهی کره ای ظاهر میشود. بر اساس این داستانها، روباهی که ۱۰۰۰ سال زندگی می کند، آزادانه می تواند به دختری زیبا تبدیل شود که اغلب پسران را اغوا می کند و جگر آنها را می خورد. داستانهای زیادی وجود دارد که گومیهو در آنها ظاهر می شود. نوع چینی و ژاپنی گومیهو نیز وجود دارد که به گونه چینی آن هولی جینگ (huli jing) و به نوع ژاپنی آن کیتسونه (kitsune) می گویند که البته تا حدودی با نوع کره ای آن یعنی گومیهو تفاوت دارند و می توانند خوب یا بد باشند. از سوی دیگر گومیهوی کره ای تقریباً همیشه موجودی خبیث و گوشتخوار است که از خوردن گوشت انسان لذت می برد. در تغییر شکل گومیهو، او در مراسم عروسی دقیقاً شبیه عروس می شود. طوری که حتی مادر عروس هم نمی تواند او را از دختر خود تشخیص دهد. تنها زمانی می شود گومیهو را تشخیص داد که لباس هایش را در بیاورد. گومیهوی کره ای معمولاً مونث است. بعضی از آنها می توانند کاملاً می توانند ویژگی های گومیهویی خود را پنهان کنند در حالیکه بعضی دیگر کاملاً نمی توانند تغییر شکل پیدا کنند (به عنوان مثال چهره ای شبیه روباه دارند، نُه دم دارند و …). به هر حال یک رفتار فیزیکی گومیهو بودنشان را ثابت می کند و یا اینکه راهی جادویی آنها را مجبور می کند تا هویت واقعیشان را برملا کنند. داستان دوشیزه ای که از طریق یک شعر چینی یک گومیهو را کشف کرد تنها داستانی است که گومیهو در آن به یک مرد تبدیل می شود.




کیتسونِه عبارتیاست ژاپنی که درمورد روباه استفاده میشود. روباهها از موضوعات متداول رسوم اجدادی ژاپن به شمار میآیند. داستانها آنها را به عنوان موجودات باهوش و دارای تواناییهای جادویی به تصویر میکشند که با بالا رفتنِ سن و عقل آنها، این تواناییها نیز در آنها افزایش پیدا میکند. قبل از هر چیز این موجودات دارای یک توانایی خاص هستند و آن شکل انسانی به خود گرفتناست. برخی از افسانه های قومی و اجدادی در مورد کیتسونه، گویای این مطلب است که کیتسونه از این توانایی به منظور فریبدادن دیگران استفاده میکند. این ویژگی ذکر شده در رسوم اجدادی ژاپن به کیتسونه منتسب می‎شود اما در دیگر داستانها آنها به عنوان نگهبانان وفادار، دوستان، عاشقان و همسران به تصویر کشیده میشوند. زندگی روباهها و انسانها در کنار یکدیگر در تاریخ ژاپن ریشه دواندهاست، این همدمی باعث به وجود آمدن افسانههای متعددی در مورد این موجودات شد. کیتسونهها با ایناریها (کامی شینتو یا روح) ارتباط بسیار نزدیکی داشتند و به عنوان قاصدان آنها عمل میکردند. این نقش اهمیت فراطبیعی روباه را تقویت کردهاست. هر چه دمهای کیتسونه بیشتر باشد (آنها ممکن است ۹ تا دم داشته باشند.) مسنتر، عاقلتر و قویتر هستند. به خاطر قدرت بالقوه و نفوذ آنها، برخی از مردم به همان صورتی که برای قدیسان هدایایی را قربانی میکردند، برای آنها نیز همین کار را انجام میدادند.



( ایناری (به ژاپنی : いなり) خدای ژاپنی باروری ، برنج ، صنعت و کامیابی دنیوی و یکی از خدایان اصلی آیین شینتو است. ایناری به صورتنر ، ماده یا هر دو نمایش داده میشود. ایناری همچنین خدای روباهان است. روباهان ایناری به رنگ سفید هستند و به منزله پیامآوران او عمل میکنند. معبدهایی که در آن ایناری را پرستش میکنند، معبد ایناری یا ایناری جینجا (کانجی 稲荷神社 هیراگانا いなりじんじゃ) نامیده میشود )



ویژگی ها : کیتسونه به داشتن هوش برتر، عمر طولانی، و قدرتهای جادویی شناخته شدهاست. آنها از انواع یوکای، یا وجود معنوی هستند، و کلمه کیتسونه اغلب به عنوان روح روباه ترجمه شدهاست. اگرچه، این به این معنا نیست که کیتسونهها شبح هستند و از سوی دیگر اینگونه هم نیست که آنها اساساً با روباههای عادی متفاوت هستند. از آنجا که کلمه روح برای منعکس کردن درجهٔ دانش یا روشن شدگی استفاده شدهاست، همهٔ روباههای دارای عمر طولانی، تواناییهای فراطبیعی بهدست میآورند. دو طبقهبندی رایج از کیتسونه وجود دارد. زنکو، (به طور تحتاللفظی روباههای خوب) روباههای خیرخواه و ملکوتی هستند که با خداوند ایناری (روح) در ارتباطند؛ گاهی به اختصار روباههای ایناری نامیده میشوند. از سوی دیگر، یاکو (به طور تحتاللفظی روباه های صحرایی همچنین نوگیتسونه نامیده میشوند.) که به خصلتهای فتنهآمیزی و یا حتی بدجنسی تمایل دارد.سنتهای محلی انواع بیشتری هم به این دستهبندی اضافه کردهاند. به عنوان مثال، نینکو یک روح روباه نامرئی است که انسان تنها زمانی میتواند آنرا درک کند که در تصاحب آن در بیاید. سنت دیگری کیتسونه را به یکی از سیزده انواع تعریف شده طبقهبندی میکند که بهوس یلهٔ آن تواناییهای فراطبیعی کیتسونه را تصاحب کنند . به لحاظ جسمی، کیتسونهها دارای ۹ دم متصور میشوند. به طور کلی، هر چقدر تعداد دمها بیشتر باشد نشاندهنده بزرگتر و قویتر بودن روباهاست. در واقع، برخی از افسانههای قومی و اجدادی میگویند که روباه تنها زمانی دمهای اضافهاش رشد خواهند کرد که ۱۰۰ سال زندگی کردهاست. یک، پنج، هفت و نُه دم رایجترین اعداد در داستانهای قومی هستند. وقتی کیتسونه نهمین دم خودش را بهدست میآورد، موی او سفید و یا طلایی میشود. این کیوبینوکیتسونه (روباه نُه دُم) توانایی برای دیدن و شنیدن هر چیزی که در هر نقطه از جهان اتفاق میافتد را به دست میآورد. در داستانهای دیگری شاهد این هستیم که به آنها عقل بینهایت (علم لایتناهی) نیز نسبت میدهند.




((( کیتسونه در قالب یک زن اثر برتا لوم )))


توانایی تغییر شکل
کیتسونه دارای قابلیت دگرپیکری است، این یک توانایی اکتسابی است که وقتی به سن مشخص میرسد رخ میدهد معمولاً ۱۰۰ سال، هر چند برخی از داستانها میگویند ۵۰ سال. به عنوان یک پیشنیاز مشترک برای تغییر شکل، روباه باید نی، برگ پهن، و یا یک جمجمه را روی سر خود قرار دهد. شکلهای مشترکی که برای کیتسونه فرض شدهاند شامل زنان زیبا، دختران جوان، و مردان سالخورده میباشد. این اشکال به سن یا جنسیت روباه محدود نیستند، کیتسونه میتواند ظاهر یک شخص خاص را کپی کند. روباهها معروف هستند که به طور خاص میتوانند خود را به جای زنان زیبا جا بزنند. باور رایج در ژاپن قرون وسطی این بود که هر زنی که به خصوص در هنگام غروب یا شب تنها شود، میتواند یک روباه شود. در برخی از داستانها، کیتسونه هنگامی که شکل انسان به خود میگیرد در مخفی کردن دم خود با مشکل مواجهاست. جستجو کردن برای یافتن دم، وقتی که روباه مَست یا بیدقت میشود، یک روش معمول برای تشخیص دادن ماهیت واقعی این موجود است.

گوناگونی موضوع، کیتسونه را از صفات دیگر روباه مانند پوشش موی خوب، سایهای به شکل روباه، و یا بازتابی که شکل واقعی او را نشان میدهد حفظ کردهاست.کیتسونهگائو یا چهرهٔ روباه به زنانی که دارای چهرههای باریک با چشمهای نزدیک به هم، ابروهای نازک و استخوانهای گونه هستند اشاره دارد. به طور سنتی، این تصویرسازی، جذاب در نظر گرفته شدهاست، و برخی از داستانها آن را به روباهها در شکل انسانی نسبت میدهند.^[۲۷] کیتسونه حتی زمانی که در شکل انسانی هم هست، از سگ ترس و نفرت شدیدی دارد، برخی از آنها با حضور سگها تضعیف روحیه میشوند و به شکل روباه بر میگردن د و فرار میکنند. افراد مذهبی خاص ممکن است بتوانند بصورت خودکار و مستقیم تغییر شکل روباه را ببینند.

یکی از داستانهای قومی، این نقوصی که کیتسونه در شکل انسانیش دارد را با مورد توجه قرار دادن شخصی به نام اسن کوان نشان میدهند.(منظور یک شخص تاریخی است که با عقل و قدرتهای جادویی طالع بینی دارای اعتبار میباشد.) بر اساس این افسانه، او در خانه یکی از دوستداران خود مانده بود تا اینکه وقتی وارد حمام شد در اثر داغ بودن بیش از حد آب پایش سوخت. سپس، در حالیکه درد میکشید به صورت برهنه از حمام بیرون دوید. هنگامی که اهل خانه او را دیدند، مشاهده کردند که بیشتر بدن کوان با خز پوشانده شده است و مانند روباه دم دارد و از این اتفاق شگفتزده شدند. سپس کوان در مقابل آنها به یک روباه سالخورده تبدیل شد و فرار کرد. سایر تواناییهای مافوقطبیعی که معمولاً به کیتسونه نسبت داده شدهاند عبارتند از: توانایی تسخیر، دهانها و یا دمهایی که ایجاد آتش سوزی یارعد و برق میکردند (شناخته شده به عنوان کیتسونهبی، به طور تحتاللفظی، روباه آتش)، تجلی عمدی در رویاهای دیگران، پرواز، نامریی بودن و ایجاد توهمات شدید تا حدی که تقریباً از واقعیت غیر قابل تشخیص است. برخی از داستانها از قدرتهای بیشتر کیتسونه صحبت میکنند: مثلاً توانایی به منحرف کردن زمان و فضا، دیوانه کردن مردم، و یا گرفتن اشکال فوقالعادهای مانند یک درخت با ارتفاع باور نکردنی و یا ماه دوم در آسمان. کیتسونههای دیگر دارای ویژگیهایی هستند که خون آشام ها یا ساکوبیها را به یاد میآورند و از طریق تماس جنسی از زندگی یا روح انسان تغذیه میکنند.



(( شاهزاده ی هانزوکو از دیدن روباه نُه دُم وحشت کرده است )))



کیتسونه اغلب به عنوان شیادانی نشان داده شدهاند که انگیزههای مختلفی از قبیل فتنه تا بدجنسی را در سر میپرورانند. داستانها میگویند که کیتسونه بیشتر از یک سامورایی مغرور، تجار حریص، و آدم عادی خودستا حقهبازی میکند، در حالی که از تجار و کشاورزان فقیر یا راهبان بودایی مومن ظالم سوء استفاده میکنند. قربانیان آنها معمولاً مردان هستند و در عوض زنان تسخیر میشوند. به عنوان مثال، باور بر اینست که کیتسونه، کیتسونهبی یا روباه آتش را استخدام میکرده تا مسافران در مسیر روشنایی ساختگی منحرف شوند. یکی دیگر از تاکتیکهای کیتسونه، گیج کردن هدف خود با توهمات و یا تصورات است. اهداف مشترک دیگر کیتسونه شیاد شامل اغوا، سرقت مواد غذایی، تحقیر انسانهای پرمباهات، یا انتقام گرفتن است. بازی سنتی بهنام کیتسونهکن (مشت - روباه) به قدرت کیتسونه بر انسان اشاره میکند. این بازی شبیه به سنگ ـ کاغذ ـ قیچی است و به همان شکل در هنگام بازی، دست میتواند به سه حالت مختلف قرار گیرد، این سه حالت به این شرح است: یک حالت دست نشان دهندهٔ یک روباه، یک حالت، نشاندهندهٔ یک شکارچی، و حالت سوم نشاندهندهٔ یک رئیس روستا میباشد. رئیس روستا، شکارچی را میزند، کسی که ارشدیت داشته، شکارچی، روباه را میزند، کسی که شلیک میکند و روباه، رئیس را میزند، کسی که او را طلسم میکند. این نمایش دو پهلو همراه با شهرتی که به عنوان انتقامجویی دارد، مردم را به تلاش برای کشف انگیزههای روباه مزاحم و دردسرساز سوق میدهد. در یک مورد، تویوتومی هیدهیوشی، رهبر تاثیرگذار ژاپن، یک نامه به کامی ایناری نوشت:

به ایناری دایمیوجین، سرور من، با احترام به اطلاع شما میرسانم که یکی از روباههای تحت اقتدار شما یکی از خدمتکاران من را طلسم کردهاست، و باعث دردسر زیاد برای او و دیگران شدهاست. درخواست داشتم که زمانی را برای بررسی این موضوع اختصاص دهید تا علت این بدرفتاری مطیع خود را پیدا کنید و نتیجه را به من خبر دهید.
اگر به این نتیجه برسیم که روباه برای رفتار خود دلیل کافی نداشته، شما یکبار او را دستگیر و مجازات کنید. اگر در این اقدام تردید کنید من باید برای نابودی همهٔ روباهها در این سرزمین دستور صادر کنم. اگر در هر موضوع خاص دیگری در رابطه با آنچه رخ داده میخواهید مطلع شوید، میتوانید از کاهن اعظم یوشیدا شینتو خبر بگیرید. کیتسونه به قولهای خود عمل میکند و سعی میکند تا هر گونه لطفی را جبران کند. گاهی اوقات کیتسونه خود را به یک فرد یا خانواده متصل میکند، جایی که میتواند انواع آسیبها را ایجاد کند. در یک داستان ازسده ی 12 میلادی تنها تهدید کردن صاحبخانه به نابودی روباه، آنها را متقاعد میکند تا رفتار بهتری داشته باشند. کهنترین کیتسونه در خواب مرد ظاهر میشود:
پدر من قبل از من در اینجا زندگی میکرد، آقا، و در حال حاضر من کودکان و نوههای بسیاری دارم. آنها باعث صدمات زیادی شدهاند. من متاسفم، و همیشه بهدنبال آنها هستم تا جلوی آنها را بگیرم، اما آنها هیچوقت گوش نمیدهند. و در حال حاضر، آقا، قابل درک است که شما نسبت به ما بیحوصله هستید. من متوجه هستم که شما قصد کشتن همهٔ ما را دارید. اما فقط میخواهم بدانید، چقدر متاسف هستم از اینکه این آخرین شب زندگی ما هست. آیا یک بار دیگر ما را نمیبخشید؟ اگر ما دوباره دردسری درست کردیم، شما باید آن طور که فکر میکنید درست است عمل کنید. اما جوانترها، آقا - من مطمئن هستم وقتی که به آنها توضیح دهم که چرا شما خیلی ناراحت شدهاید آنها درک خواهند کرد. از این به بعد ما برای محافظت از شما همهکار خواهیم کرد، اگر فقط شما ما را ببخشید، ما هم هر وقت هر چیز خوبی قرار بود اتفاق بیفتد، حتماً به شما اطلاع خواهیم داد!کیتسونههای دیگر تا زمانی که انسانها با احترام با آنها رفتار کنند از سحر و جادوی خود برای منفعت همنشین یا میزبانهای خود استفاده میکنند. مانند یوکای، اگرچه، کیتسونه اخلاق انسانی را به اشتراک نمیگذارد، و یک کیتسونه که در خانهای پذیرفته شدهاست ممکناست به عنوان مثال، برای میزبانش پول بیاورد یا مواردی که از همسایهها به سرقت رفتهاست. بر این اساس، خانوادههای معمولی فکر میکنند که پناه دادن به کیتسونه سوءظنهایی را برای آنها به بار خواهدآورد. بطور عجیبی خانوادههای سامورایی به خاطر توافقات مشترکی که با کیتسونه داشتند مشهور شدهاند، اما این روباهها زنکو نامیده میشدند و از سحر و جادوی خود به عنوان نشانهای از اعتبار استفاده میکردند.خانههای متروکه پاتوقهای معمولی برای کیتسونه بودند. افسانهای در قرن دوازدهم میگوید که یک روحانی برای کشف روباههای ساکن یک عمارت قدیمی به سمت آنجا در حرکت بود. آنها برای اولین بار سعی کردند او را بترسانند، پس از آن مدعی شدند که «خانه برای سالهای زیادی مال ما بودهاست، و... ما مایل به ثبت یک اعتراض شدید هستیم.» مرد امتناع میکند، و روباهها قبول میکنند که به یک مکان متروکه خیلی نزدیک منتقل شوند. داستانها هدیههای کیتسونه را از پرداختهای کیتسونه جدا میکنند. اگر یک کیتسونه پرداخت یا پاداشی را پیشنهاد میدهد که شامل پول و ثروت میباشد بخشی یاهمهٔ مبلغ شامل کاغذ قدیمی، برگها، شاخهها، سنگها، یا موارد مشابه بیارزش است که تحت تاثیر یک جادو قرار گرفته است.هدیههای واقعی کیتسونهها معمولاً دارای ارزش معنوی هستند مانند حفاظت، دانش، و یا عمر طولانی.

روباه نُه دُم از نسخه متن باستانی چینگ

[شیرین فرهمندپور]

کیستونه که از خانواده ی گرگینه هاست....
البته اینو تو سریال تین ولف متوجه شدم...
با حاله ولی به پای گرگینه نمیرسه...