بیماریهای خوشخیم غدد بزاقی
عفونت غدد بزاقی: شایعترین بیماری خوشخیم در غدد بزاقی عفونتهای مربوط به این غدد است. در این بیماری غده یا غدد بزاقی درگیر، دردناک، متورم و ملتهب میشود. عفونت غدد بزاقی معمولا در افرادی رخ میدهد که به بیماریهای زمینهای مبتلا هستند. عفونت غدد بزاقی در افراد سالم بسیار نادر است. بیماری زمینهای ممکن است وجود سنگ در غدد بزاقی، انسداد در مجرای غدد بزاقی یا ابتلای فرد به بیماریهای دیگری مانند دیابت، سرطان یا ضعف سیستم ایمنی باشد که در اثر کهولت سن یا بیماری خاص ایجاد میشود، اما درمان عفونت بسیار آسان است و با تجویز آنتیبیوتیک و تحت نظر گرفتن بیمار برطرف خواهد شد. عفونتهایی که باکتریایی هستند ممکن است با تب همراه باشند.
سنگ غدد بزاقی: بیماری دیگری که اغلب در سالمندان مشاهده میشود، سنگ غده بزاقی است. این بیماری خوشخیم است. سنگها معمولا غدد تحت فکی را درگیر میکنند. علت خاصی برای این بیماری یافت نشده ولی احتمال دارد که بالا بودن اسیداوریک خون باعث وجود سنگ غدد بزاقی شود.
مطالعات نشان داده برخلاف اینکه سنگها از نوع کلسیمی هستند، بالا بودن میزان کلسیم خون تاثیری در بروز این عارضه ندارد. سنگ غدد بزاقی باعث درد، تورم و بزرگی غده میشود. البته این حالت معمولا به دنبال خوردن غذاهای ترش ایجاد میشود. غذاهای ترش باعث ترشح زیاد بزاق میشوند و از آنجا که سنگها باعث انسداد میشوند، بزاق در غده محبوس شده و موجب تورم و درد میشود.
البته غذاهای ترش برای افرادی که سابقه سنگسازی غده بزاقی دارند از عود مکرر سنگ جلوگیری میکند چون ترشح زیاد بزاق باعث شستشوی داخل حفره غده میشود. درمان بیماری، خارج کردن سنگ است. این کار با سنگشکن انجام میشود. در مواقعی که سنگها متعدد و عودکننده هستند، غده بزاقی بیمار با جراحی برداشته میشود. لازم به ذکر است خارج کردن چند غده بزاقی تاثیری در میزان ترشح بزاق ندارد و بیماران دچار مشکل نمیشوند.
خشکی دهان: خشکی دهان نیز مشکل دیگری است که بعضی از بیماران دچار آن میشوند. خشکی دهان ناشی از اختلال در کارکرد غده بزاقی است. بیماران مبتلا به نشانگان شوگرن (اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن و غدد درونریز)، بیمارانی که ید رادیواکتیو دریافت میکنند و بیمارانی که بهدلیل بیماریهای بدخیم دوز بالای اشعه رادیواکتیو دریافت میکنند ممکن است دچار تحلیل غده بزاقی و کاهش عملکرد در ترشح بزاق شوند. البته بعضی از داروها نیز ممکن است باعث کاهش ترشح بزاق و خشکی دهان شوند. در این مواقع بیمار بهتر است با پزشک خود صحبت کند. شاید لازم باشد داروی جایگزینی تجویز شود. افرادی که دچار خشکی دهان هستند بهتر است بطری آب همراه داشته باشند و هرازگاهی جرعهجرعه بنوشند. گاهی اوقات آدامسهای بدون قند نیز به ترشح بیشتر بزاق کمک میکند.
تومورهای خوشخیم: بیشتر تومورهای بزاقی خوشخیم هستند. شایعترین محل آن در غدد بناگوشی است. بیماران با شکایت بزرگی توده در یک طرف بناگوش مراجعه میکنند. تومورهای خوشخیم مشکلساز نیستند (البته اثبات خوشخیمی تومور بعد از انجام نمونهبرداری توسط پزشک است) و با جراحی میتوان آنها را خارج کرد. جراحی، تومور را ریشهکن میکند.