سخنان امام علي (ع)

[SilentCity]

عـلى (عـليـه السـلام ) نـخـسـتـيـن امـام مـؤمـنـيـن و رهـبـر مسلمانان و اوّلين خليفه بعد از رسول خدا(ص)است. او برادر و پسر عمو و وزير پيامبر(ص)ودامـاد آن حـضـرت ؛ يـعنى شوهر دخترش حضرت فاطمه زهرا ـ سـلام اللّه عـليـهـا ـ سـرور بـانـوان دو جـهـان اسـت ، امـيـرمـؤ مـنـان عـلى بـن ابيطالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف ،سرور اوصيا ـ که بهترين صلوات و سلام بر او باد.

[SilentCity]

هر مؤمني كه صداي مهماني را بشنود و به آن شاد شود گناهش آمرزيده شود.


با زنان مشورت مكن، رأي ايشان ضعيف و عزم ايشان سست است.


از عيادت كنندگان كسي ثوابش بيشتر است كه زودتر برخيزد مگر آنكه بيمار نشستن او را خواهد و از او سؤال كند كه بنشيند.


هر كه مؤمني را حقير شمارد خدا او را به آن مؤمن در بهشت جمع نكند مگر آنكه توبه كند.


حلال نيست مسلمان را كه مسلماني را بترساند.


مسلمان تا بيماري او بر صحتش غالب نشود بايد دوا نكنند


هرگاه خويشان با يكديگر بدي كنند مال‌شان به دست بدكاران مي‌افتد.


بايد كه ياري كردن شما به يكديگر در طاعت خدا باشد به درستي كه اگر ياري يكديگر بكنيد هميشه با رفاهيّت و نعمت خواهيد بود در طاعت خدا و باز ايستيد از معصيت خدا.


هر مرد مؤمن و زن مؤمنه كه دست بر سر يتيم بكشد از روي ترحّم، حق تعالي براي او به عدد هر مويي كه دستش بر آن مي‌گردد حسنه‌اي براي او بنويسد.


دوستي با دوستان خود هموار مكن و خود را پُر مده به ايشان بلكه روزي دشمن تو شوند و دشمني را با دشمنان خود هموار بكن شايد كه روزي دوست تو شوند.

[SilentCity]

هر كه خود را در محل تهمت درآورد كسي را كه گمان بد به او مي‌برد ملامت نكند و هر كه راز خود را پنهان دارد اختيار با خودش است و هر سخني كه از دو كس گذشت فاش مي‌شود.


هر كه نام خدا بر اول طعام ببرد و حمد خدا را در آخر بكند هرگز از آن طعام از او سؤال نكنند.


خدا را ياد كنيد در هنگام طعام خوردن و حرف بسيار مگوييد كه آن طعام نعمت و روزي خداست، بر شما واجب است كه در وقت صرف كردن آن شكر خدا و ياد او و حمد او بكنيد.


هرگز از امتلاي طعام آزار نكشيدم زيرا هيچ لقمه‌اي را به نزديك دهان نبرده‌ام مگر آنكه نام خدا بر آن گفته‌ام.


بخوريد آنچه از خوان بر زمين افتد كه خوردن آن شفاي هر دردي است به امر الهي براي كسي كه به آن طلب شفا نمايد.


چون با كسي برادري كني آنچه از او بيني بر محمل نيك حمل كن تا آنكه به حدّي برسد كه ديگر محمل نيك نيابي.


مشورت با جماعتي بكن كه از خدا ترسند.


برادران مؤمن را به قدر پرهيزكاري ايشان دوست بدار.


از زنان بد بپرهيز و از نيكان ايشان در حذر باش.


جامه‌هاي نفيس بپوش و زينت كن كه خدا نيكوست و نيكو را دوست دارد، اما بايد كه از حلال باشد.

[SilentCity]

شستن جامه اندوه و غم را برطرف مي‌كند و موجب قبولي نماز مي‌گردد.


آن قدر پينه بر جامه‌ي خود زدم كه شرم كردم از آن كس كه بر آن پينه مي‌زد.


نماز كسي كه انگشتر عقيق در دست داشته باشد بر نماز جماعتي كه غير عقيق در دست داشته باشند به چهل درجه زيادتي دارد.


هر كه كاسه‌ طعام را بليسد ملائكه بر او صلوات فرستند و دعا كنند و به فراخي روزي و حسنات مضاعف براي او بنويسند.


كسي كه خواهد طعام او را ضرر نرساند، تا گرسنه نشود و معده پاك نشود چيزي نخورد.


هر كه خواهد خير خانه‌اش بسيار شود دست را پيش از طعام خوردن بشويد.


دست شستن پيش از طعام و بعد از طعام فقر را زايل مي‌كند و روزي را زياد مي‌كند و چرك را از جامه دور مي‌كند و چشم را جلا مي‌دهد و دردها را از بدن دور مي‌كند.


نافع و مبارك‌ترين شيرها براي فرزند شير مادر است.


خواب كردن پيش از نماز طلوع آفتاب و پيش از نماز خفتن پريشاني و فقر مي‌آورد.


هر كه از شبيخون عذاب خدا ترسد بايد كه كم خواب بكند.

[SilentCity]

مصاحبت مكن در سفر با كسي كه فضيلت تو را بر خود نداند آن قدر كه تو از فضيلت او بر خود مي‌داني.


مروّت و مردي در حضر خواندن قرآن است و همنشيني با علما كردن و تفكر در فقه و علوم كردن و محافظت بر نمازهاي جماعت كردن.


مروّت سفر، توشه‌ي خود را صرف كردن و مخالفت رفيقان نكردن و خدا را در هر بلندي و پستي و فرود آمدن و ايستادن و نشستن بسيار ياد كردن است.


طلب روزي نيكو نكرده است كسي كه از براي تجارت به دريا سوار شود.


به درستي كه جهاد كردن براي خدا دري است از درهاي بهشت كه حق تعالي براي مخصوصان دوستانش گشوده است و نعمتي است كه براي ايشان ذخيره گردانيده است.


كسي را كه فرمان نبرند چه رأي به كار برد.


والله كه دين و دنيا به اصلاح نمي‌آيد مگر به جهاد.


سه چيز است كه حافظه را زياد مي‌كند: مسواك كردن، و روزه داشتن، و قرآن خواندن.


هر كه جهاد را با قدرت بر آن ترك كند حق تعالي بر او جامه‌ي مذلّت و خواري بپوشاند و بلا او را فرو گيرد و خشنودي از او دوري كند و در ديده‌ها حقير و بي‌مقدار شود و راه انديشه بر دلش بسته شود و مغلوب حق گردد و با او با انصاف و عدالت سلوك نكنند.


بدا به حال شما و اندوه مهيا از براي شما كه نشانه‌ي تير دشمنان گرديده‌ايد. بر شما غارت مي‌آورند و شما بر ايشان غارت نمي‌بريد و به جنگ شما مي‌آيند و شما به جنگ ايشان نمي‌رويد.

[SilentCity]

خيري نيست در سگ‌ها مگر سگ شكاري يا سگ گله.


در همه جا خدا را ياد كنيد كه او با شماست.


هلاك نمي‌شود كسي كه مشورت كند.


خانه‌اي كه در آن قرآن خوانده مي‌شود و ياد خدا در آن خانه كرده مي‌شود بركت آن خانه بسيار مي‌شود و ملائكه حاضر مي‌باشند و شياطين دور مي‌شوند و اهل آسمان را روشني مي‌دهد چنان كه ستاره‌ها اهل زمين را روشني مي‌دهند.


خانه‌اي كه در آن قرآن خوانده نشود و ياد خدا در آن نكنند بركت آن خانه كم مي‌باشد و ملائكه دوري مي‌كنند و شياطين در آن خانه حاضر مي‌باشند.


فرياد كردن خروس نماز است و بال زدنش ركوع و سجود است.


كراهت دارد كه آدمي در خانه شب به روز آورد كه دري و پرده‌اي نداشته باشد.


راه رفتن پياده با سواره باعث غرور و فساد سواره و موجب مذلّت و خواري پياده است.


هر كه با ناداني تجارت كند در ربا خوردن فرو مي‌رود.


در بازار ياد خدا بسيار بكنيد در وقتي كه مردم مشغول دنيا باشند كه كفاره‌ي گناهان شما باشد و باعث زيادتي حسنات شما شود و شما را از غافلان ننويسند.

[SilentCity]

زينهار كه قسم مخوريد كه اگر چه متاع را روا مي‌كنيد اما بركتش را مي‌برد.


صالحان را براي صلاح ايشان دوست دار و مدارا كن به ظاهر با فاسقان و در دل دشمن ايشان باش.


هر كه نزد توانگري برود و به نزد او شكستگي كند براي توانگري دو ثلث دينش مي‌رود.


هر كه والي مردم را ممنوع سازد از آنكه كارهاي خود را به او عرض كنند حق تعالي در قيامت حاجت او را برنياورد و اگر چيزي به رسم هديه بگيرد چنان است كه از غنيمت دزدي كرده است كه بدترين دزدي‌هاست و اگر رشوه بگيرد چنان است كه به خدا شرك آورده باشد.


ظلم كننده و ياري كننده‌ي او بر ظلم و كسي كه راضي به آن ظلم باشد هر سه در گناه شريكند


زينهار كه اجتناب كن از جاهايي كه محل تهمت‌اند و از مجلسي كه گمان بد به او ببرند كه همنشين بد مصاحب خود را فريب مي‌دهد.


هر كه خود را در محل تهمت درآورد ملامت نكند كسي را كه گمان بد به او مي‌برد.


بدترين مصاحبان تو كسي است كه معصيت خدا را در نظر تو زينت مي‌دهد.


بر تو باد به حاضر شدن در مجالسي كه در آنجا ياد خدا كنند.


زينهار مزاح مكنيد كه كينه‌ها به هم مي‌رسد و دشنام كوچك است.

[SilentCity]

براي فرزند بر پدر حقي است و براي پدر بر فرزند، حقي. حق پدر بر فرزند اين است كه: او را در همه چيز اطاعت كند، جز در معصيتِ خداوند سبحان. و حق فرزند بر پدر آن است كه: نام زيبا بر او بگذارد و فرهنگِ سازنده‌ي او را نيكو كند و قرآن را به او تعليم دهد.

چشم زدن واقعيت دارد و افسونگري و جادوگري راست است و فالِ نيك زدن صحيح است و فال بد زدن درست نيست.

نزديكي و ارتباط با اخلاق مردم، موجب اطمينان از گزند آنان مي‌باشد.

هر كس بر اشياءِ دور از هم و متضاد اشاره كند و آنها را اراده نمايد، چاره‌جويي‌ها او را تنها گذارد و رسوا كند.

چه نيكوست فروتني توانگران به فقرا براي طلب پاداش الهي! و نيكوتر از آن، متانت و بي‌اعتنايي فقرا بر توانگران است به خاطر تكيه بر خدا.

خداوند عقل و خرد را نزد كسي به وديعت ننهاد، جز اينكه با همان حقيقتِ شريف، روزي او را نجات داد.

هر كس با حق گلاويز شود، حق او را مي‌افكند.

تقوا، فرمانرواي اخلاق است.

تندي و تيزيِ زبانت را براي كسي كه تو را تعليم سخن داده، قرار مده و بلاغت و زيبايي كلامت را به رُخ كسي كه گفتار تو را بر مبناي قاعده و زيبايي راه انداخته است، مكش.

در تأدبّ نفست اين بس كه از آنچه از ديگري نمي‌خواهي، خود نيز اجتناب كني.

[SilentCity]

هر كس صبر كرد، مانند صبر آزادمردان، [اوست كه از اخلاق عالي برخوردار شده] و اگر نتوانست صبر كند، بايد مانند جهّال فراموش كند.

مردم دنيا مانند كاروانياني هستند كه از همان هنگام فرود در اين دنيا، راننده‌ي آنان بر آنان فرياد مي‌زند: كوچ كنيد.

از عقلي كه داري، همين تو را بس كه راه‌هاي گمراهي را از رستگاري‌ات روشن بسازد.

كار خير را انجام بدهيد و چيزي را كوچك مشماريد، زيرا كار نيكو كوچكش بزرگ است و اندكش فراوان، و هيچ كس از شما نگويد: كسي [ديگر] براي انجام كار نيكو از من شايسته‌تر است.

براي هر يك از خير و شرّ، اهلي است؛ اگر شما يكي از آنها را رها كرديد، كساني هستند كه جاي شما را بگيرند.

هر كس دورن خود را اصلاح كند، خداوند هم آشكار او را اصلاح فرمايد و هر كس براي دين خود عمل كند، خداوند براي امر دنياي او كفايت كند و هر كس رابطه‌ي بين خود و خدا را نيكو نمايد، خداوند رابطه‌ي بين او و مردم را نيكو فرمايد.

بردباري، پرده‌اي پوشاننده است و عقل شمشيري است برّان؛ پس عيوبِ اخلاقي خود را با بردباريت بپوشان و هوايت را با عقلت بكُش.

هر كس احتياجي را به مؤمن عرضه كند، مانند اين است كه آن را به خدا عرضه كرده و هر كس آن را با كافري مطرح كند، گويي از خدا شكايت كرده است.

بزرگ‌ترين حسرت‌ها در روز قيامت، حسرت مردي است كه مالي را از راهي خلافِ اطاعتِ خداوندي بيندوزد؛ پس از وي مردي آن مال را از او ارث ببرد كه آن را در اطاعت خداوند سبحان مصرف كند و از همين راه داخل بهشت شود و آن شخص اول را كه مال اندوخته بود، به خاطر همان مال داخل آتش شود.

زيان‌كارترين مردم از حيث كالا و محروم‌ترين آنان از نظر تلاش، مردي است كه بدن خود را در طلب مال ناتوان ساخت و فرسود، ولي مقدّرات، اراده‌ي او را ياري نكرد؛ پس با حسرت همان مال از دنيا خارج شد و با نتيجه‌ي فاسدِ آن، وارد آخرت شد.

[SilentCity]

رزق (روزي) بر دو نوع است: روزي‌اي كه تو را مي‌جويد و روزي‌اي كه تو آن را مي‌جويي. پس هر كس دنيا را بجويد، مرگ او را طلب كند تا اين كه او را از دنيا بيرونش كند و كسي كه آخرت را طلب كند، دنيا او را مي‌جويد تا روزيِ او را كاملا~به او برساند.

همواره پايان يافتن لذايذ و دوام و بقاي نتايج سوء آنها را به ياد داشته باشيد.

[هنگامي كه ظاهر يك شخص تو را به شگفتي وادارد]، تجربه كن، [باشد] كه او را دشمن خواهي داشت.

خداوند هرگز درِ شكرگزاري را بر بنده‌اي باز نمي‌كند كه درِ افزايش را به روي او ببندد.

شايسته‌ترين مردم به كرامت، كسي است كه مردمانِ با كرامت به وسيله‌ي او شناخته مي‌شوند.

مردم، دشمن آن چيزي هستند كه آن را نمي‌دانند.

چه بسا تصميم‌هاي روزانه كه خواب آنها را شكست.

بهترين شهر يا كشور براي تو، جايي است كه زندگي تو را تنظيم و آماده كند.

اندكي كه دوام داشته باشد، بهتر است از بسياري كه مايه‌ي ملالت و تنگدلي باشد.

اگر در مردي يك خصلت زيبا و با عظمت ديديد، نظاير آن خصلت را در او انتظار داشته باشيد.