مجموعه اشعار فریدون توللی

[.M!!NoO.]

شکفته بهار!

کنون که با همه هستی، روانه ی عدمی
پیاله گیر و مزن بی نشاط و باده، دمی
هوا، هوایِ بهار است و باده، باده ی ناب
خوش آنکه چون گلِ خندان دهی به سبزه، لمی!
به رستخیزِ خموشان نگر، که بر سرِ شاخ
عقیق لاله چو جامی بود، به دستِ جمی!
بنفشه، آن سرِ موی است و لاله آن گلِ روی
به خاکِ پاکِ عزیزان اگر نهی، قدمی!
نگاه عاطفه از خاکِتیره، باز مگیر
که تا به زادنِ دیگر، جنین این شکمی!
شما بوسه بیفزای و، بارِ غصه بکاه
گر این دو روزه ی هستی، به فکر بیش و کمی!
مرادِ ما، بر و آغوشِ آن شکوفه تن است
زند چو رگ رگِ باران بر آن شکوفه، نمی
به رغمِ همسرِ بدخو، گرت نهفته بتی است
میانِ آتشِ دوزخ، به غرفه ی ارمی!
غبارِ غصه بیفشان، که پیش باد صبا
نه داغ سینه بماند به جا، نه گردِ غمی
به نقشبندیِ نقاشِ باغ و سبزه درود
که این نقوش دلا را، کشیده بی قلمی!
ز شاخِ سروِ سهی، بانگِ بلبلانِ سحر
چنان بود که شکر خوابِ صبح، با صنمی!
توانگرانه به دلبرفشان، گرت به کف است
ز سکه سازیِ گلبرگِ نسترن، درمی
خوش آنکه سنبلِ مویی، درین شکفته بهار
نهد، به گردن ِ جانش کمندِ خم به خمی!
بهارِ عمرِ فریدون گذشت و، در بر او
دلی نماند که کوبد، به بانگِ زیر و بمی

[.M!!NoO.]

بهمن

بهمن به سپید جامه ، رهپویان
چون تازه عروس ِ نیکبخت آید
مستانه در آن خرام ِ نازافشان
بر دشت و دمن کشیده رخت آید
بر کاج ِ زمردین به آرامی
برفش چون شکوفه ، لخت لخت آید
گویی ، پر ِ نسارن ، چو پروانه
بر تارک ِ نیلگون درخت آید
بس شاخه که در شکوه ِ خاموشش
بشکسته از آن درنگ ِ سخت آید
زاغان زده صف به پیش ِ آن خرگه
تا بانوی ِ بهمنی به تخت آید

[.M!!NoO.]

تازیانه ای بر خویش!

به پنجاه و شش سالگی ای دریغ
یکی تازه بر نای ِ خامم ، هنوز !
ز من نیست گامی دو ، تا مرگ و من
به مینا دلان ، سنگ ِ جامم هنوز !
عجب نیست ، گر رنجه کردم دلی
که آن شرزه ببر کنامم هنوز !
یکی نامه بی پاسخ از من گذشت
که ننگش سیه کرده نامم هنوز !
به تن ، گرچه بیمار بودم ، ولی
خجل ، بر جواب ِ سلامم ، هنوز !
" نویسنده " جان داد و ، من زان خطا
گرفتار ِ رنجی مدامم ، هنوز !
تلاقی کجا ؟ تا تلافی کنم
بوَد گرچه بر عرصه گامم هنوز
کیم من ؟ پشیمان ِ ناکرده مهر
که بر دیو ِ غفلت ، غلامم هنوز !
فرو مرد ، آن یار و من در غمش
جگرخواره نخجیر ِ دامم ، هنوز !
یکی کودکم دان به پیرانه سر
که بازیچه ی صبح و شامم هنوز !
بدان تجربت کی رسم ؟ کز غرور
کند سرکشی ، طبع ِ رامم ، هنوز
ز مهمیز ِ دوران چه خیزد ، که من
یکی باره ی بی لگامم ، هنوز !
به نابخردی ، اندر افتم به چاه
فلک ، گر نشاند ، به بامم هنوز !
خدایا ! مرا ، بر بدی ها مگیر
که بر نیکویی ، تشنه کامم ، هنوز !
فریدون منم ، نکته پرداز ِ درد
که خون می چکد ، از کلامم هنوز !

[.M!!NoO.]

کهربایی چشم ِ من ! ...

کهربایی چشم ِ من بود ، آنکه مرد
چون بر آمد ، آفتاب خاوری
چشم ِ خلقی خونفشان بر نعش ِ او
چشم ِ من خشکیده از ناباوری !
زیب ِ اندامش ، خزی چون پرّ زاغ
یا به بزمی ، پیکر جانانه ای
دوش ، با من در شبستان ، گرم ِ ناز
وین زمان ، با زندگی بیگانه ای
در نگاهش رازها بود ، ای دریغ !
چون فکندی چشم ِ خود ، در چشم ِ من
هر سکوتش ، جوششی ، با صد پیام
تا بر او ، هرگز نجوشد ، خشم ِ من
ای بسا شبها ، که آن شبرنگ ِ مهر
سر به دامانم فروهشتی ، به ناز
دست ِ من در گردن ش ، با صد امید
ناز ِ من بر پیکرش ، با صد نیاز
چون ز شادی غوطه بر بالین زدی
از فسونش تازه کردی ، جان مرا
بانگ ِ او درگوش ِ من ، گلبانگ ِ عشق
چنگ ِ او پیوسته ، بر دامان مرا
شب چو شبگردان ، به بازی تا سحر
بامدادان ، خفته در کنجی ، خموش
با غمم در بی زبانی آشنا
با دلم از نکته دانی ، در خروش !
تشنه لب گشتی ، چو آن دلخواه ِ جان
جرعه ها نوشیدی از پیمانه ام !
وای بر من کاین زمان ، با مرگ ِ او
تشنه تر بر مهر ِ آن جانانه ام !
اینک او بیجان و ، از داغش دلم
چون یکی سرکنده مرغ ، از جست و خیز
نعش ِ او در کوی و ، در کویی دگر
با تفنگی طفل ِ شیطان ، در گریز !
کهربایی چشم ِ مخمل پوش ِ من
پیش ِ من جان بود و " پیشک " نام ِ او
بر فریدون ، خورخورش در زیر ِ دست
مرهمی بر جان ِ بی آرام ِ او !

[.M!!NoO.]

پیشک !

خوش بود خاطرم به تماشای ِ بودنش
و آن دلبرانه بر سر ِ مسند غنودش
چابک ز بام خانه فرو جستنش به زیر
و آن فرش ِ آستانه به سر پنجه سودنش
با آن زبان ِ سرخ تر از غنچه ، هر زمان
آلودگی ز مخمل ِ پیکر زدودنش
بر زانوان ِ من ، زدن از شوق ِ طعمه چنگ
وز پیش ِ دست ، لقمه به شادی ربودنش
تا شور و شوق ِ دل ، به نوازش فزون کند
بر عشوه های ِ خور خور ِ شیرین فزودنش
در خانه بانگ ِ گام ِ مرا ، نارسیده باز
با گوش ِ تشنه از سر ِ معبر شنودنش
بازیکنان به گرد ِ من ، از شور ِ خوشدلی
با حالتی ، که دل نتواند ستودنش
دیدن هزار راز ِ نهان ، در کنار ِ من
پس با زبان ِ بسته به من وانمودنش
با آن خدنگ ِ کودک ِ همسایه ، ای دریغ
اینک : منم به عالم و ، داغ نبودنش

[.M!!NoO.]

گم کرده عمر !

بس کهاین هنگام و این هنگامه ماند
انتظارم کشت و دردم ، به نشد !
از کمین جویان ، خدنگی برنخاست
وز کمانداران کمانی ، زه نشد !
نیم ِ عمرم در ستیز آمد به سر
نیم ِ دیگر بر فنا شد ، درشکست
دور ِ گردون شوق ِ من در سینه کشت
دیو ِ افسون دست ِ من ، بر چاره بست !
جامه بر تن گر نباشد ، گو مباش
کس ندارد شکوه ، از بی جامگی!
بسته کامی را چه سازم با هنر ؟
ویژه در چرخشت ِ این خودکامگی
دشنه ها آبی نزد بر تشنه ها
- تا نپنداری ز کوشش تن زدیم -
غرقه در خونیم و رنجور از تلاش
مشت ِ رویین بس که بر جوشن زدیم !
بر هنرمندی چو من ، با این سکوت
زندگی مرگ است و مرگی بس دراز !
هر دمی بر جان ِ من آید غمی
همچو پیکانی که بارد از فراز
دل درین چاه است و بر بالای ِ چاه
از کمانداران ِ سلطان ، لشکری !
پا درین زندان ِ آزادی منه
ایکه آزادانه ، دور از کشوری !

[.M!!NoO.]

گم کرده عمر !

بس کهاین هنگام و این هنگامه ماند
انتظارم کشت و دردم ، به نشد !
از کمین جویان ، خدنگی برنخاست
وز کمانداران کمانی ، زه نشد !
نیم ِ عمرم در ستیز آمد به سر
نیم ِ دیگر بر فنا شد ، درشکست
دور ِ گردون شوق ِ من در سینه کشت
دیو ِ افسون دست ِ من ، بر چاره بست !
جامه بر تن گر نباشد ، گو مباش
کس ندارد شکوه ، از بی جامگی!
بسته کامی را چه سازم با هنر ؟
ویژه در چرخشت ِ این خودکامگی
دشنه ها آبی نزد بر تشنه ها
- تا نپنداری ز کوشش تن زدیم -
غرقه در خونیم و رنجور از تلاش
مشت ِ رویین بس که بر جوشن زدیم !
بر هنرمندی چو من ، با این سکوت
زندگی مرگ است و مرگی بس دراز !
هر دمی بر جان ِ من آید غمی
همچو پیکانی که بارد از فراز
دل درین چاه است و بر بالای ِ چاه
از کمانداران ِ سلطان ، لشکری !
پا درین زندان ِ آزادی منه
ایکه آزادانه ، دور از کشوری !

[.M!!NoO.]

جستم و نعره بر زدم

عاشق دلفسرده ام آتشِ جانِ من چه شد؟
سوزِ درونِ من چه شد شورِ نهانِ من چه شد؟
برده مرا کشان کشان این دل زارِ خونفشان
تا دلِ شهرِ خامشان نام و نشانِ من چه شد؟
جنگیِ در شکسته ام زار و نزار و خسته ام
با دل و دستِ بسته ام تیغِ زبانِ من چه شد؟
خانه به کامِ دزد و من بسته لبی، ز بیم تن
بر سر خلق انجمن شور و فغانِ من چه شد؟
بینم و، های و هو کنم خیزم و جستجو کنم
تا به ستیزه رو کنم تیر و کمانِ من چه شد؟
رانده ی بی پناهیم رنجه ی بی گناهیم
در تب این تباهیم شادیِ جانِ من چه شد؟
دل همه ساله، زارِ غم جان همه روزه در ستم
با همه تاج و تخت جم فر کیان من چه شد؟
میر قبیله، جان ستان شیخ عشیره نان ستان
شحنه، ز ما زبان ستان گفت و بیان من چه شد؟
دوش و بر کبود من قصه کند ز بود من
ای دل پر ز دود من تاب و توان من چه شد؟
تا گلی از کنار جو خنده زند، به رنگ و بو
از دل ابرِ آرزو برقِ دمانِ من چه شد؟
ما، رمه ای به صد شعف پوزه نهاده، بر علف
گرگ درنده، بر هدف بانگ شبان من چه شد؟
سوخت ز غصه کشت من ریخت، ز خانه، خشت من
در دل چون بهشت من کاخ گمان من چه شد؟
شعله، به خشک و تر زدم وز دل دخمه پر زدم
جستم و، نعره بر زدم بند دهان من چه شد؟

[.M!!NoO.]

تازه ها

سوگند

مصّدقا! چه ستم ها ، که بر تو رفت و ، نرفت
به پیشگاه ِ تو ، کاری ز دست ِ بسته ی ما !
شرار ِ عشق ِ تو ، با کینه های ِ تشنه ، هنوز
زبانه می کشد ، از سینه های ِ خسته ی ما !
چه همرهان ، که درین گیر و دار ِ مرگ و حیات
به " نام ِ پاک ِ تو " بر موج ِ خون ، روانه شدند !
ز ِ جان ِ پاک ، گذشتند و ، پیش ِ تیر ِ هلاک
شهید ِ شوق و ، سرافراز ِ جاودانه شدند !
چه همرهان! که بیغوله های ِ سرد و خموش
سرود ِ مهر ِ تو خواندند ، در شبان ِ دراز !
سپیده دم ، به یکی " خوشه تیر " سرکش و مرد
نگون شدند و به گل رفت ، آن فسانه ی راز !
شکنجه بود و ، بلا بود و ، بند بود و ، عذاب
سزای ِ هر که برآورد دم ، به یاری ِ تو !
تو ایساده ، چو کوه از میان ِ آتش و ، خلق
گرفته ، درس ِ شهامت ، ز پایداری ِ تو !
ز حکم ِ محکمه ، قدر ِ تو ، برفزود و ، به دهر
به داوران ِ تو ، جز ننگ ِ جاودانه ، نماند !
" دفاع ِ گرم ِ تو " پرتوفشان ، به ظلمت ِ شرق
چنان گرفت ، که دامی ، بزیر ِ دانه ، نماند !
تو ، گر بمان ی و گر بگذری ، درین دم ِ عمر
به انتقام ِ تو ، آماده ، جلمه مرد و زنیم !
پیام ِ نغز ِ تو ، در گوش و ، خون ِ تشنه ، بجوش
ستاده ، بر سر ِ سوگند و عهد ِ خویشتنیم!

[.M!!NoO.]

بیگانه !

درافتاده ، بر دشت ِ پنجاه و اند
من اینک ، یکی کوه تنهاییم !
سکوتم ، به آسوده جانی مگیر
که خون می چکد، از شکیباییم !
به همراه ِ این ، دلربا دختران
به گیتی ، زنم هست و ، کاشانه نیز
سخن سنج ِ دوران ِ خویشم ، ولی
در آغوش ِ این خانه ، بیگانه نیز
زن ، از پشت ِ سی سال پیوند ِ عمر
ندارد دگر ، تاب ِ تیمار ِ من !
به بیزاری ، از من گریزد ، که هست
دل آزرده ، از رنج ِ دیدار ِ من
مسیحا ، گر آن لاشه سگ ، برستود
به رخشنده الماس ِ دندان ِ او!
به چندین هنر ، کان ِ عیبم هنوز
چو بیند به من ، چشم ِ فتّان او
گر این نکته ، دانستمی از نخست
که پیسوته ، پاداش ِ نیکی ، بدی است
بر این ناسپاسی ، ببخشودمی
که بخشایش ، از کرده ی ایزدی است
همیدن غمینم ، کزان هر سه دخت
یکی نیست دیگر ، به فرمان من !
گرش نوشدارو ، فرستم به مرگ
به دور افکند ، جام ِ درمان ِ من !
بدان سرد و گرمی ، که از روزگار
چشیدم ، درین عمر ِ پنجاه و اند
درین خانه دیگر ، غریبم غریب
درین کلبه دیگر ، نژندک نژند!
به بزمی ، که نامش بود ، زندگی
من ، آن مانده مهمان ِ بی عزتم !
خدایا ! سرافرازیم ده ، به مرگ
مبادا ، به پستی کشد همّتم